Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (246) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div629" type="section" level="2" n="114">
            <pb o="246" file="514.01.278" n="278" rhead="LIBER"/>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18188" xml:space="preserve">Chryſocolla portatur a Macedonia, foditur autem ex his locis, qui ſunt proximi ærarijs metalli. </s>
              <s xml:id="echoid-s18189" xml:space="preserve">Mi-
                <lb/>
              nium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18190" xml:space="preserve">Indicum nominibus ipſis indicant, quibus in locis procreantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18191" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18192" xml:space="preserve">Explicauit cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s18193" xml:space="preserve">octauo minij inuention em, nunc eius temper aturam docet. </s>
              <s xml:id="echoid-s18194" xml:space="preserve">Minij color efloridis eſt, nam
                <lb/>
              ut ait Plinius, ſunt colores auſteri, aut floridi: </s>
              <s xml:id="echoid-s18195" xml:space="preserve">utrumque natura, aut mixtura euenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18196" xml:space="preserve">Floridi ſunt quos do-
                <lb/>
              minus fingenti præſtat, de quibus dixit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18197" xml:space="preserve">ſupra cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s18198" xml:space="preserve">ſexto. </s>
              <s xml:id="echoid-s18199" xml:space="preserve">Accedit huc chryſocolla, oſtrum, armenium.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18200" xml:space="preserve">Plinius addit Cinnabarim, Indicum, purpurißum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18201" xml:space="preserve">hæc uero cum inducuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18202" xml:space="preserve">ſi non ab arte ſunt poſita, le-
                <lb/>
              gibus excipiuntur, ut ab domino non ab redemptore repræſententur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18203" xml:space="preserve">Redemptor enim eſt, qui recipit extruen-
                <lb/>
              dam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18204" xml:space="preserve">inducendam domum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18205" xml:space="preserve">hi igitur floridi ſunt colores; </s>
              <s xml:id="echoid-s18206" xml:space="preserve">cæteri auſteri. </s>
              <s xml:id="echoid-s18207" xml:space="preserve">Minium igitur e floridis est,
                <lb/>
              magnæ olim authoritatis inter pigmenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18208" xml:space="preserve">quondam apud Romanos, non ſolum maximæ, ſed etiam ſacræ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-01" xlink:href="note-514.01.278-01a" xml:space="preserve">10</note>
              religionis, ut locus ipſius ſimulachri faciem diebus festis minio illini ſolitam affirment, triumphantumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s18209" xml:space="preserve">, ſicq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18210" xml:space="preserve">Camillum triumphaſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s18211" xml:space="preserve">Cuius rei cauſam miratur Plinius, quanquam & </s>
              <s xml:id="echoid-s18212" xml:space="preserve">ſuo tempore id expeti conſtaret æthio
                <lb/>
              pum populis, totosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18213" xml:space="preserve">eo tingi proceres, huncq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18214" xml:space="preserve">ibi deorum ſimulachris colorem eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s18215" xml:space="preserve">Theoph. </s>
              <s xml:id="echoid-s18216" xml:space="preserve">tradit inuen-
                <lb/>
              tum minium, a Callia Athenienſi initio ſperante aurum poſſe excoqui arena rubente in metallis argenti, nona-
                <lb/>
              ginta ann. </s>
              <s xml:id="echoid-s18217" xml:space="preserve">ante. </s>
              <s xml:id="echoid-s18218" xml:space="preserve">Traſibulum Athenienſium magistrum, quod tempus exit in Romæ ducenteſimum quadrage-
                <lb/>
              ſimum nonum annum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18219" xml:space="preserve">Reperiri etiam iam tum in Hyſpanijs, ſed durum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18220" xml:space="preserve">arenoſum, optimum uero ſupra
                <lb/>
              Ephæſum Cilbianis agris arenam cocci colorem habere; </s>
              <s xml:id="echoid-s18221" xml:space="preserve">Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18222" xml:space="preserve">puluerem rubrum dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18223" xml:space="preserve">Vena vti ferreo ma-
                <lb/>
              gis ſubruffo colore, teritur, deinde lauatur in farinam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18224" xml:space="preserve">quod ſubſidet, iterum lauatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s18225" xml:space="preserve">Milina Græci uocant
                <lb/>
              minium; </s>
              <s xml:id="echoid-s18226" xml:space="preserve">Romani minium a loco Hyſpaniæ, unde inuehebatur celeberrimum, ex Siſaponenſi regione in Bætica
                <lb/>
              miniario metallo uectigalibus populi Romani nullius rei diligentiori cuſtodia. </s>
              <s xml:id="echoid-s18227" xml:space="preserve">Non licebat ibi perficere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18228" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-02" xlink:href="note-514.01.278-02a" xml:space="preserve">20</note>
              excoqui, ſed Romam perferebatur uena ſignata ad dena millia ferè pondo annua. </s>
              <s xml:id="echoid-s18229" xml:space="preserve">Epheſium minium dere-
                <lb/>
              linquere Romani, quia curatio magni operis erat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18230" xml:space="preserve">virtutis acre exiſtimabatur, unde qui minium in officinis
                <lb/>
              poliebant, faciem laxis ueſicis illigabant, ne in reſpirando pernitialem puluerem traherent, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18231" xml:space="preserve">tamen ut
                <lb/>
              per illas ſpectarent Argentum uiuum, quod in ijs glebis erat nocumenti cauſa. </s>
              <s xml:id="echoid-s18232" xml:space="preserve">Inducebatur nunium clauſis
                <lb/>
              locis, nam apertis, Sole, Luna, aereq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18233" xml:space="preserve">infirmabatur, cum nec æstiis, nec frigora toleraret. </s>
              <s xml:id="echoid-s18234" xml:space="preserve">Adhibebatur
                <lb/>
              tum remedium quoddam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18235" xml:space="preserve">Nam cæra punica ideſt alba liquata igni, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18236" xml:space="preserve">paulo oleo temperata ſeta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18237" xml:space="preserve">pen-
                <lb/>
              nicillo inducebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18238" xml:space="preserve">Iterumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18239" xml:space="preserve">admotis gallæ carbonibus adurebatur ad ſudorem uſque, pos̃tea candelis ſu-
                <lb/>
              bigebatur, ac deinde linteis puris, eadem ratione qua marmora cur antur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18240" xml:space="preserve">nitentia fiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18241" xml:space="preserve">illa autem adustio
                <lb/>
              χαũσις Græcè dicebatur ab incendio; </s>
              <s xml:id="echoid-s18242" xml:space="preserve">Illita ergo cæra illa cohibet ladi colorem a Sole, Luna, aereq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s18243" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18244" xml:space="preserve">ſplen-
                <lb/>
              dorem conſeruabat, eo modo quoque nos inducimus picturis eam, quam uernicem nominamus, licet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18245" xml:space="preserve">nouũ.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18246" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-03" xlink:href="note-514.01.278-03a" xml:space="preserve">30</note>
              inuentum ſit oleo linaceo, uel ab nuce colores induci contra omnes. </s>
              <s xml:id="echoid-s18247" xml:space="preserve">aeris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18248" xml:space="preserve">cœli iniurias, modo ſiccus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18249" xml:space="preserve">
                <lb/>
              minime uliginoſus ſit paries ubi inducatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18250" xml:space="preserve">Quomodo autem adulteretur minium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18251" xml:space="preserve">deprehendatur docet
                <lb/>
              Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18252" xml:space="preserve">calce enim adulteratur, deprehenditur laminæ candenti ſuper impoſitum, ſi in pristinum colorem refrige-
                <lb/>
              ratum non uertatur & </s>
              <s xml:id="echoid-s18253" xml:space="preserve">nigreſcat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18254" xml:space="preserve">Quomodo autem cæra candida fiat, docet Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18255" xml:space="preserve">libr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18256" xml:space="preserve">21.</s>
              <s xml:id="echoid-s18257" xml:space="preserve">cap.</s>
              <s xml:id="echoid-s18258" xml:space="preserve">14. </s>
              <s xml:id="echoid-s18259" xml:space="preserve">itẽ
                <lb/>
              quomodo resinaurentur lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s18260" xml:space="preserve">33. </s>
              <s xml:id="echoid-s18261" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s18262" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s18263" xml:space="preserve">Chryſocolla, quia eam aurifices uendicant in agglutinando auro,
                <lb/>
              ita dicitur, quaſi auricolla, temperatur cypria ærugine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18264" xml:space="preserve">pueri impubis urina, addito nitro, teritur cyprio
                <lb/>
              ære in cyprijs mortarijs, ſacernam uocant nostri, ita ferruminatur aurum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18265" xml:space="preserve">Chryſocolla humor est in puteis
                <lb/>
              per uenam auri defluens craſſeſcente limo rigoribus hybernis uſque in duritiem pumicis: </s>
              <s xml:id="echoid-s18266" xml:space="preserve">laudatiorem eandẽ
                <lb/>
              in ærarijs metallis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18267" xml:space="preserve">proximam in argentarijs fieri compertum eſt, laudatiſſima in Armenia, ſecunda in Ma-
                <lb/>
              cedonia, largiſſima in Hiſpania. </s>
              <s xml:id="echoid-s18268" xml:space="preserve">ſumma commendationis est, ut colorem herbæ ſegetis lætæuirentis quam
                <lb/>
              ſimillimè reddat; </s>
              <s xml:id="echoid-s18269" xml:space="preserve">Viſumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18270" xml:space="preserve">eſt iam Neronis principis. </s>
              <s xml:id="echoid-s18271" xml:space="preserve">ſpectaculis arenã circi chryſocolla sterni, cum ipſe con-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-04" xlink:href="note-514.01.278-04a" xml:space="preserve">40</note>
              colori panno aurigaturus eſſt, inducta opificum turba. </s>
              <s xml:id="echoid-s18272" xml:space="preserve">Indicum nostri endegum uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s18273" xml:space="preserve">Cæuleus es̃t illi
                <lb/>
              color, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18274" xml:space="preserve">quia ex India apportatur, Indicum uocatur, ſicuti minium a fluuio Hiſpaniæ ſic dicto.</s>
              <s xml:id="echoid-s18275" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div632" type="section" level="2" n="115">
            <head xml:id="echoid-head122" style="it" xml:space="preserve">De coloribus, qui arte fiunt. Cap. X.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18276" xml:space="preserve">INgrediar nunc ad ea, quæ ex alijs gencribus tractationum temperaturis commutata reſpi-
                <lb/>
              ciunt colorum proprietates: </s>
              <s xml:id="echoid-s18277" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18278" xml:space="preserve">primum exponam de atramento, cuius uſus in operibus
                <lb/>
              magnas habet neceſsitates, ut ſint notæ, quemadmodum præparentur certis nationibus
                <lb/>
              artificiorum ad id temperaturæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s18279" xml:space="preserve">Namque ædificatur locus uti Laconicum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18280" xml:space="preserve">expolitur
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-05" xlink:href="note-514.01.278-05a" xml:space="preserve">50</note>
              marmore ſubtiliter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18281" xml:space="preserve">læuigatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18282" xml:space="preserve">Ante id fit fornacula habens in laconicum nares, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18283" xml:space="preserve">eius præfurniũ
                <lb/>
              magna diligentia comprimitur, ne flamma extra diſsipetur: </s>
              <s xml:id="echoid-s18284" xml:space="preserve">in fornace reſina collocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18285" xml:space="preserve">Hanc autem
                <lb/>
              ignis poteſtas urendo cogit emittere per nares intra laconicum fuliginem, quæ circa parietem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18286" xml:space="preserve">ca-
                <lb/>
              meræ curuaturam adhæreſcit, inde collecta paſsim componitur ex gummi ſubacto ad uſum atramenti
                <lb/>
              librarij, reliqua tectores glutinum admiſcentes in parietibus utuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18287" xml:space="preserve">Sin autem eæ copiæ non fuerint
                <lb/>
              paratæ, ita neceſsitatibus erit adminiſtrandum, ne expectatione moræ res retineantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18288" xml:space="preserve">Sarmenta aut
                <lb/>
              tedæ ſchidiæ comburantur, cum erunt carbones, extinguantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18289" xml:space="preserve">Deinde in mortario cum glutino
                <lb/>
              tereantur, ita erit atramentum tectoribus non inuenuſtum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18290" xml:space="preserve">Non minus ſi fæx uini arefacta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18291" xml:space="preserve">cocta
                <lb/>
              in fornace fuerit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18292" xml:space="preserve">ea contrita cum glutino in opere inducetur, per quam atramenti ſuauem efficiet
                <lb/>
              colorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18293" xml:space="preserve">quo magis ex meliore uino pa rabitur, non modo atramenti, ſed etiam Indici colorem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.278-06" xlink:href="note-514.01.278-06a" xml:space="preserve">60</note>
              dabitimitari.</s>
              <s xml:id="echoid-s18294" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>