Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (247) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div632" type="section" level="2" n="115">
            <pb o="247" file="514.01.279" n="279" rhead="SEPTIMVS."/>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18295" xml:space="preserve">Expoſitio quorundam uocabulorum aperta reddet ea, quæ decimo cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s18296" xml:space="preserve">dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18297" xml:space="preserve">Laconicum eſt ueluti ca-
                <lb/>
              merata in hemiſphærium turricula in balneis. </s>
              <s xml:id="echoid-s18298" xml:space="preserve">hic ex appoſita, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18299" xml:space="preserve">adſtructa fornacula, uult in id fumum re-
                <lb/>
              ſinæ deferri, unde fuligo, ideſt denſatus ille fumus parietibus laconici adhæreat, in eo fit atramentum, de quo
                <lb/>
              etiam Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18300" xml:space="preserve">libro 35.</s>
              <s xml:id="echoid-s18301" xml:space="preserve">ca.</s>
              <s xml:id="echoid-s18302" xml:space="preserve">plt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18303" xml:space="preserve">Atramentum autem librarium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18304" xml:space="preserve">ſcriptorium idem eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18305" xml:space="preserve">Glutinum fit præſtan-
                <lb/>
              tißimum, ut ait Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18306" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s18307" xml:space="preserve">38. </s>
              <s xml:id="echoid-s18308" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s18309" xml:space="preserve">10. </s>
              <s xml:id="echoid-s18310" xml:space="preserve">ex taurorum auribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18311" xml:space="preserve">genitalibus: </s>
              <s xml:id="echoid-s18312" xml:space="preserve">adulterari uero quibuſdam
                <lb/>
              pellibus inueteratis, calciamentis etiam decoctis. </s>
              <s xml:id="echoid-s18313" xml:space="preserve">Alia glutini traduntur genera, collecta a Phil. </s>
              <s xml:id="echoid-s18314" xml:space="preserve">auri chry-
                <lb/>
              ſocolla, ferri argilla, ærearum maſſarum cadmia, laminarum alumen, aramentorum ſtatomum, stanni ar-
                <lb/>
              gentum, marmoris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18315" xml:space="preserve">plumbi reſina, plumbi albi album, nigri album oleo. </s>
              <s xml:id="echoid-s18316" xml:space="preserve">Marmoris autem lithocolla fit
                <lb/>
              ex eiuſdem marmoris aut lapidis puluere, cum tauri glutino. </s>
              <s xml:id="echoid-s18317" xml:space="preserve">Sarmenta uero, aut tedæ Schidiæ ſunt fragmen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.279-01" xlink:href="note-514.01.279-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18318" xml:space="preserve">ueluti aſſulæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18319" xml:space="preserve">ſecamenta tedæ arboris. </s>
              <s xml:id="echoid-s18320" xml:space="preserve">De Indico uero, quid dicam neſcio, nam cum inter floridos
                <lb/>
              colores a Plinio numeretur, certè nos id genus Indici non habemus, quoniam non nimis præcioſum eſt id, quo
                <lb/>
              nostri utuntur, quod fit ex Iſati ſatiua, quæ gueſdum, aut paſtillum dicitur, cum aliàs glaſtum diceretur, her-
                <lb/>
              ba ut ait Phil. </s>
              <s xml:id="echoid-s18321" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18322" xml:space="preserve">ſi inſignibus uirore cauliculis notata, ſucco tamen inficiens cæruleo truſſatilibus molis pre-
                <lb/>
              mitur, ut herbaceam ſaniem excludant, deinde exuctam digerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18323" xml:space="preserve">poſt tinctos pannos cæruleam illam in-
                <lb/>
              natantem, feruentibus cortinis exemptam pictorum uſibus Indum uocant.</s>
              <s xml:id="echoid-s18324" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div635" type="section" level="2" n="116">
            <head xml:id="echoid-head123" style="it" xml:space="preserve">De cærulei temperaturis. Cap. XI.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18325" xml:space="preserve">CAerulei temperationes Alexandriæ primum ſunt inuentæ, poſtea item Veſtorius Puteolis
                <lb/>
              inſtituit faciundum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18326" xml:space="preserve">Ratio autem eius, e quibus eſt inuenta, ſatis habet admirationis.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18327" xml:space="preserve">Arena enim cum nitri flore conteritur adeò ſubtiliter, ut efficiatur quemadmodum fari-
                <lb/>
              na, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18328" xml:space="preserve">æri Cyprio, limis craſsis,(ut ſcobis) facto immixta conſpergitur, ut conglome-
                <lb/>
              retur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18329" xml:space="preserve">Deinde pilæ manibus uerſando efficiuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18330" xml:space="preserve">ita colligantur, ut inareſcant. </s>
              <s xml:id="echoid-s18331" xml:space="preserve">Hæ aridæ compo-
                <lb/>
              nuntur in urceo fictili. </s>
              <s xml:id="echoid-s18332" xml:space="preserve">Vrceus in fornace ponitur, ita æs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18333" xml:space="preserve">arena ea ab ignis uehementia conferue-
                <lb/>
              ſcendo cum coaruerint inter ſe dando, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18334" xml:space="preserve">accipiendo ſudores a proprietatibus diſcedunt, ſuisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18335" xml:space="preserve">rebus
                <lb/>
              perignis uehementiam confecta, cæruleo redigantur colore. </s>
              <s xml:id="echoid-s18336" xml:space="preserve">Vſta uero quæ ſatis habet utilitatis in
                <lb/>
              operibus, tectorijs ſic temperatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18337" xml:space="preserve">Gleba ſilis boni coquitur, ut ſit in igne Gandens, ea autem aceto
                <lb/>
              extinguitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18338" xml:space="preserve">efficitur purpureo colore.</s>
              <s xml:id="echoid-s18339" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18340" xml:space="preserve">Cæruleum Græci cianum, azurum noſtri uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s18341" xml:space="preserve">Cæruleum autem & </s>
              <s xml:id="echoid-s18342" xml:space="preserve">naſcitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18343" xml:space="preserve">fit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18344" xml:space="preserve">reperitur in metal-
                <lb/>
              lis per ſe ortum, aut abraditur a materia mettallica. </s>
              <s xml:id="echoid-s18345" xml:space="preserve">Plinio eſt arena. </s>
              <s xml:id="echoid-s18346" xml:space="preserve">lege Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18347" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s18348" xml:space="preserve">33. </s>
              <s xml:id="echoid-s18349" xml:space="preserve">cap.</s>
              <s xml:id="echoid-s18350" xml:space="preserve">ultimo. </s>
              <s xml:id="echoid-s18351" xml:space="preserve">Nitri
                <lb/>
              flos intelligitur qui eſt in nitro leuiſſimum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18352" xml:space="preserve">candidißimum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18353" xml:space="preserve">fauilla nitri dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18354" xml:space="preserve">Ait autem Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18355" xml:space="preserve">{& </s>
              <s xml:id="echoid-s18356" xml:space="preserve">
                <lb/>
              æri Cyprio, limis craßis, ut ſcobis, facto immixta conſpergitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18357" xml:space="preserve">} ideſt delimatæ æris Cyprij ſcobiſiue ramento
                <lb/>
              trita arena mixta aſpergitur, ſed arena usta, quæ in operibus tectorijs ſatis habet utilitatis, ſic temperatur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18358" xml:space="preserve">Gleba ſilis boni coquitur, ut ſit in igne candens, ea autem aceto extinguitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18359" xml:space="preserve">efficitur purpureo colore unde
                <lb/>
              Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18360" xml:space="preserve">fit & </s>
              <s xml:id="echoid-s18361" xml:space="preserve">cremato ſile marmoroſo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18362" xml:space="preserve">reſtincto aceto, ſine ea umbræ non fiunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s18363" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div636" type="section" level="2" n="117">
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <head xml:id="echoid-head124" style="it" xml:space="preserve">Quomodo fiat ceruſſa, & ærugo, & Sandara-
              <lb/>
            ca. Cap. XII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18364" xml:space="preserve">DE Ceruſſa, ærugineq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s18365" xml:space="preserve">, quàm noſtri ærucam uocant, non eſt alienum, quemadmodũ com-
                <lb/>
              paretur dicere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18366" xml:space="preserve">Rhodij enim in dolijs ſarmenta componentes acetum ſuffundunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18367" xml:space="preserve">ſu-
                <lb/>
              pra ſarmenta plumbeas maſſas collocant, deinde dolia operculis obturant, ne ſpiramen
                <lb/>
              tum obturata emittant, poſt certum tempus aperientes inueniunt e maſsis plumbeis
                <lb/>
              cæruſſam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18368" xml:space="preserve">eadem ratione lamellas æreas collocantes efficiunt æruginem, quæ eruca appellantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18369" xml:space="preserve">Cæ-
                <lb/>
              ruſſa uero cum in fornace coquitur, mutato colore ad id ignis incendium efficitur ſandaraca. </s>
              <s xml:id="echoid-s18370" xml:space="preserve">Id
                <lb/>
              autem incendio facto ex caſu didicerunt homines, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18371" xml:space="preserve">ea multo meliorem uſum præſtat, quàm quæ de
                <lb/>
              metallis per ſe nata foditur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18372" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18373" xml:space="preserve">Ceruſſa noſtris blacca dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18374" xml:space="preserve">Aerugo autem a noſtris virideæs, aut uiride ramum uocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18375" xml:space="preserve">Cæterum
                <lb/>
              ceruſſa in fornace cocta mutato colore ad idignis incendium fit ſandaraca, quam noſtri minium uocant; </s>
              <s xml:id="echoid-s18376" xml:space="preserve">de qua
                <lb/>
              ſupra dictum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18377" xml:space="preserve">Vſta igitur inquit Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18378" xml:space="preserve">caſu reperta est in incendio pyræ. </s>
              <s xml:id="echoid-s18379" xml:space="preserve">ceruſſa in orcis cremata in mulie-
                <lb/>
              bri thæca erat ceruſſa, in cuius pyra incendio facto cremata est, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18380" xml:space="preserve">caſu deprehenſa eo colore quo ſandraca
                <lb/>
              eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18381" xml:space="preserve">Ceruſſa pſimithium dicitur, laudatißima in Rhodo.</s>
              <s xml:id="echoid-s18382" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>