Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (253) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div654" type="section" level="2" n="123">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18868" xml:space="preserve">
                <pb o="253" file="514.01.285" n="285" rhead="OCTAVVS."/>
              corum modo, dentes exerti, ſed leniter, cauda apri, uox equi, magnitudine aſini, tergoris tanta cra{ſ S}itudo, ut
                <lb/>
              ex eo uenabula faciant, interiora omnia equi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18869" xml:space="preserve">aſini.</s>
              <s xml:id="echoid-s18870" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div660" type="section" level="2" n="124">
            <head xml:id="echoid-head132" xml:space="preserve">De aquis calidis, & quas habeant uires a diuer ſis met allis prodeuntes,
              <lb/>
            & de uariorum fontium, fluminum, lacuumg natu-ra. Cap. 111.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18871" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">SVnt</emph>
              etiam nonnulli fontes calidi ex quibus profluit aqua ſapore optimo, quæ in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.285-01" xlink:href="note-514.01.285-01a" xml:space="preserve">10</note>
              potione ita eſt ſuauis, uti nec fontanalis ab Camœnis, nec Martia ſaliens deſide-
                <lb/>
              retur .</s>
              <s xml:id="echoid-s18872" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18873" xml:space="preserve">Dixerat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18874" xml:space="preserve">nullas aquas naturaliter calidas eſſe cum dixit, {calidæ aquæ nulla eſt pro-
                <lb/>
              prietas} oſtenderatq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18875" xml:space="preserve">unde calorem conciperent, ſcilicet a canalibus per quos tranſirent ignem continenti-
                <lb/>
              bus ex aliqua materia, non eſſe autem calidas natura, argumento illo probauerat, quod calor in his diu non
                <lb/>
              poſſit permanere: </s>
              <s xml:id="echoid-s18876" xml:space="preserve">ſaporem, odorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18877" xml:space="preserve">colorem, quem ex locorum, quos percurrunt natura conceperint, ideo
                <lb/>
              retinere, quod in earum raritate bene intinctus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18878" xml:space="preserve">permixtus ſit color, odor, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18879" xml:space="preserve">ſapor, unde non facile tolli
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18880" xml:space="preserve">Harum igitur rerum occaſione de aquis calidis agit, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18881" xml:space="preserve">earum facultatibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18882" xml:space="preserve">de aquarum proprie-
                <lb/>
              tatibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s18883" xml:space="preserve">Calidas autem quaſdam boni ſaporis eſſe ait, ita ut fontanalis aqua non deſideretur ab Camœnis,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.285-02" xlink:href="note-514.01.285-02a" xml:space="preserve">20</note>
              nec Martia ſaliens, aquam a fontibus luci Camœnarum, qui fuit extra portam capenam, intelligit, curn dicit
                <lb/>
              {fontanalene ab Camœnis.</s>
              <s xml:id="echoid-s18884" xml:space="preserve">} Aquæ uero Martiæ uia Valeria conceptæ ductus ſuper portam exquilnam
                <lb/>
              ad thermas Diocletiani deductus eſt, prius tamen a Nerua fuerat in Cœlium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18885" xml:space="preserve">Auentinum montes deriuata.</s>
              <s xml:id="echoid-s18886" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18887" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Haec</emph>
              autem perficiuntur a natura his rationibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s18888" xml:space="preserve">Cum in imo per alumen, aut bitumen, ſeu ſul-
                <lb/>
              phurignis excitatur, ardore percandefacit terram, quæ eſt circa ſe, ſupra ſe autem feruidum emittit
                <lb/>
              in ſuperiora loca uaporem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18889" xml:space="preserve">ita ſi qui in his locis, qui ſunt ſupra fontes dulcis aquæ naſcuntur, of-
                <lb/>
              fenſi eo uapore efferueſcuntinter uenas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18890" xml:space="preserve">ita profluunt incorrupto ſapore.</s>
              <s xml:id="echoid-s18891" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18892" xml:space="preserve">Hactenus unde Aquæ calidæ incorrupti ſaporis oriantur, nunc de frigidis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18893" xml:space="preserve">earum ſaporibus dicet. </s>
              <s xml:id="echoid-s18894" xml:space="preserve">Qui
                <lb/>
              philologia delectantur, habent & </s>
              <s xml:id="echoid-s18895" xml:space="preserve">hoc capite, unde animum μoluptate expleant: </s>
              <s xml:id="echoid-s18896" xml:space="preserve">ostendit primum de cauſa
                <lb/>
              irruptionis fontium unde habeant ut ebullire uide antur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18897" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18898" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svnt</emph>
              etiam odore, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18899" xml:space="preserve">ſapore non bono frigidi fontes, qui ab inſerioribus locis penitus orti per
                <lb/>
              loca ardentia tranſeunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18900" xml:space="preserve">ab his per longum ſpatium terræ procurrentes refrigerati perueniunt ſupra
                <lb/>
              terram, ſapore, odore, coloreq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18901" xml:space="preserve">corrupto, uti in Tyburtina uia flumen Albula, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18902" xml:space="preserve">in Ardeatino fon-
                <lb/>
              tes frigidi eodem odore, qui ſulphurati dicuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18903" xml:space="preserve">reliquis locis ſimilibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s18904" xml:space="preserve">Hi autem cum ſint ſri-
                <lb/>
              gidi, ideo uidentur aſpectu feruere, quod cum in ardentem locum alte penitus inciderunt humore,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s18905" xml:space="preserve">igni inter ſe congruentibus offenſi, uehementi fragore ualidos in ſe recipiunt ſpiritus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18906" xml:space="preserve">ita inflati
                <lb/>
              ni uenti coacti bullientes crebre per fontes egrediuntur, ex his autem qui non ſunt aperti, ſed aut ſa-
                <lb/>
              xis, aut alia ui detinentur per angſtas uenas uehementia ſpiritus extruduntur ad ſummos grumorum
                <lb/>
              tumulos, itaque qui putant tanta ſe altitudine, qua ſunt grumi, capita fontium poſſe habere, cum ape-
                <lb/>
              riunt foſſuras latius, decipiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18907" xml:space="preserve">Namque uti æneum uas non in ſummis labris plenum ſed aquæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.285-04" xlink:href="note-514.01.285-04a" xml:space="preserve">40</note>
              menſuram ſuæ capacitatis habens e tribus duas partes, operculumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18908" xml:space="preserve">in eo collocatum cum ignis ue-
                <lb/>
              hementi ſeruore tangatur, percalefieri cogit aquam, ea autem propter naturalem raritatem in ſe
                <lb/>
              recipiens feruoris ualidam inflationem, non modò implet uas, ſed ſpiritibus extollens operculum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18909" xml:space="preserve">
                <lb/>
              creſcens abundat, ſublato autem operculo emiſsis in flationibus in aere patenti, rurſus ad ſuum locum
                <lb/>
              reſidet. </s>
              <s xml:id="echoid-s18910" xml:space="preserve">Ad eundem modum capita fontium, cum ſunt anguſtijs compreſſa, ruunt in ſummo ſpiri-
                <lb/>
              tus aquæ bullitus; </s>
              <s xml:id="echoid-s18911" xml:space="preserve">ſimul atque latius ſunt aperti exinaniti per raritatem liquidæ poteſtatis, reſidunt,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s18912" xml:space="preserve">reſtituuntur in libramenti ſui proprietatem .</s>
              <s xml:id="echoid-s18913" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18914" xml:space="preserve">Monet aliquos, qui fontium capita librant, non ſemper librationis opus ab ipſis capitibus inchoandum,
                <lb/>
              nam ſæpe fit, ut quorum fontium capita uidentur eſſe in ſummis montibus, quos grumos uocat, re uera non ſint
                <lb/>
              ibi, licet ebullire ibi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18915" xml:space="preserve">erumpere uideantur, quod eo experimento dignoſcitur, nam ſi quis latus aperiat foſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.285-05" xlink:href="note-514.01.285-05a" xml:space="preserve">50</note>
              ſuris patentioribus reſidet aqua, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18916" xml:space="preserve">tanquam deferueat adſui libramentum uenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18917" xml:space="preserve">Extruditur autem ad
                <lb/>
              eam altitudinem uehementia concepti ſpiritus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18918" xml:space="preserve">per anguſtas uenas exprimitur: </s>
              <s xml:id="echoid-s18919" xml:space="preserve">cum uero dilatatur, quie-
                <lb/>
              ſcit ad aquæ modum feruentis in libere operculo detecto.</s>
              <s xml:id="echoid-s18920" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18921" xml:space="preserve">Omnis autem aqua calida, ideo quidem eſt medicamentoſa, quòd in præuijs rebus percocta, aliam
                <lb/>
              uirtutem recipit ad uſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18922" xml:space="preserve">Præuias res intelligit eas, quas aqua offendit, priusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18923" xml:space="preserve">exeat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18924" xml:space="preserve">erumpat.</s>
              <s xml:id="echoid-s18925" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18926" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Namqve</emph>
              ſulphuroſi fontes neruorum labores reficiunt percalefaciendo, exugendoq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18927" xml:space="preserve">caloribus e
                <lb/>
              corporibus humores uitiofos. </s>
              <s xml:id="echoid-s18928" xml:space="preserve">Aluminoſi autem cum diſſoluta membra corporum paralyſi, autaliqua
                <lb/>
              ui morbi receperunt, fouendo per patentes uenas refrigerationem contraria caloris ui, reficiunt,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s18929" xml:space="preserve">ex hoc continenter reſtituuntur in antiquam membrorum curationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18930" xml:space="preserve">Bituminoſi autem interio-
                <lb/>
              ris corporis uitia potionibus purgando ſolent mederi. </s>
              <s xml:id="echoid-s18931" xml:space="preserve">Eſt autem aquæ frigidæ genus nitroſum, uti
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.285-06" xlink:href="note-514.01.285-06a" xml:space="preserve">60</note>
              Pinnæ Veſtinæ Cutilijs, alijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18932" xml:space="preserve">locis ſimilibus, quod potionibus depurgat per aluumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18933" xml:space="preserve">tranſeundo, etiã
                <lb/>
              Arumarum minuit tumores.</s>
              <s xml:id="echoid-s18934" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>