Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (294) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div734" type="section" level="2" n="137">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22295" xml:space="preserve">
                <pb o="294" file="514.01.326" n="326" rhead="LIBER"/>
              præteriens uadit ad orientis cæli partes, relaxari ab impetu Solis, extremamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22296" xml:space="preserve">eius partem candentiæ,
                <lb/>
              oppido quàm tenui linea ad terram mittere ſplendorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22297" xml:space="preserve">ita ex eo eam ſecundam uocari. </s>
              <s xml:id="echoid-s22298" xml:space="preserve">Quotidia-
                <lb/>
              na autem uerſationis remiſsione tertiam, quartam in dies numerari, ſeptimo die Sol cum ſit ad occi-
                <lb/>
              dentem, Luna autem inter orientem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22299" xml:space="preserve">occidentem medias cœli teneat regiones, quod dimidia par-
                <lb/>
              te cœli ſpatio diſtet a Sole, item dimidiam candentiæ conuerſam habere ad terram. </s>
              <s xml:id="echoid-s22300" xml:space="preserve">Inter Solem ue-
                <lb/>
              ro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22301" xml:space="preserve">Lunam cum diſtet totum mundi ſpatium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22302" xml:space="preserve">Luna orientis orbem Sol retroſpiciens, cum tran-
                <lb/>
              ſit ad occidentem, eam, quod longius abſita radijs remiſſam, quartadecima die plena rota totius or-
                <lb/>
              bis mittere ſplendorem, reliquosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22303" xml:space="preserve">dies decreſcen tia quotidiana ad perfectionem Lunaris menſis,
                <lb/>
              uerſationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22304" xml:space="preserve">curſu a Sole reuocationibus, ſubire rotam, radiosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22305" xml:space="preserve">eius etiam menſtruas dierum ef-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.326-01" xlink:href="note-514.01.326-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ficere rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s22306" xml:space="preserve">Vti autem Ariſtarchus Samius Mathematicus uigore magno rationes uarietatis di-
                <lb/>
              ſciplinis de eadem reliquit, exponam. </s>
              <s xml:id="echoid-s22307" xml:space="preserve">Non enim latet Luna ſuum propriumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22308" xml:space="preserve">non habere lumen,
                <lb/>
              ſed eſſe uti ſpeculum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22309" xml:space="preserve">a Solis impetu recipere ſplendorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22310" xml:space="preserve">Nanque Luna de ſeptem aſtris circulum
                <lb/>
              proximum terræ in curſibus minimum peruagatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22311" xml:space="preserve">Itaque quod menſibus ſub rotam Solis, radiosq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22312" xml:space="preserve">primo die antequam præterit lateris obſcuratur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22313" xml:space="preserve">quoniam eſt cum Sole, noua uocatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s22314" xml:space="preserve">poſtero
                <lb/>
              autem die quo numeratur ſecunda præteriens a Sole, uiſitationem facit (idest tenuiter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22315" xml:space="preserve">exiliter eius
                <lb/>
              extremitas cernitur.) </s>
              <s xml:id="echoid-s22316" xml:space="preserve">tenuem extremæ rotundationis. </s>
              <s xml:id="echoid-s22317" xml:space="preserve">Cum triduum receſsit a Sole creſcit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22318" xml:space="preserve">plus
                <lb/>
              illuminatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s22319" xml:space="preserve">quotidie uerò diſcedens cum peruenit ad diem ſeptimum, diſtans a Sole occidente cir-
                <lb/>
              citer medias cœli regiones, dimidia lucet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22320" xml:space="preserve">eius quæ ad Solem pars ſpectat, ea eſtilluminata, quarto
                <lb/>
              autem decimo die cum in diametro ſpatio totius mundi ab ſit a Sole, perficitur plena, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22321" xml:space="preserve">oritur cum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.326-02" xlink:href="note-514.01.326-02a" xml:space="preserve">20</note>
              Sol ſit ad occidentem, ideo quod totum ſpatium mundi diſtans conſiſtit contra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22322" xml:space="preserve">impetu Solis to-
                <lb/>
              tius orbis in ſe recipit ſplendorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22323" xml:space="preserve">ſeptimo decimo die cum Sol oritur ea preſſa eſt ad occidentem,
                <lb/>
              uigeſimo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22324" xml:space="preserve">altero die cum Sol eſt exortus, Luna tenet circiter medias cæli regiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22325" xml:space="preserve">id, quod ſpe-
                <lb/>
              ctat ad Solem, habet lucidum, in reliquis obſcura. </s>
              <s xml:id="echoid-s22326" xml:space="preserve">Item quotidie curſum faciendo circiter octauo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22327" xml:space="preserve">
                <lb/>
              uigeſimo die ſubit radios Solis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22328" xml:space="preserve">ita menſtruas perficit rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s22329" xml:space="preserve">Nunc ut in ſingulis menſibus Sol
                <lb/>
              ſigna peruadens, auget, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22330" xml:space="preserve">minuit dierum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22331" xml:space="preserve">horarum ſpatia, dicam.</s>
              <s xml:id="echoid-s22332" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22333" xml:space="preserve">Ariſtarchi opinio melior est, ſed Boroſus intelligit mediam Lunam ſemper illuminari ſiue uideatur, ſiue
                <lb/>
              non uideatur, in eandem cum Aristarcho ſententiam conuenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s22334" xml:space="preserve">Aio igitur eam cum Sole coniunctam non
                <lb/>
              uideri, quoniam illuminata pars ad Solem, obſcura ad nos conuertitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22335" xml:space="preserve">Sed cum a Sole quotidie abſcedat, Sol
                <lb/>
              radijs partem unam Lunæ tangit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22336" xml:space="preserve">quoniam nos ſumus medij, partem illuminatam cernere incipimus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22337" xml:space="preserve">pri-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.326-03" xlink:href="note-514.01.326-03a" xml:space="preserve">30</note>
              mis diebus parum ex ea cernimus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22338" xml:space="preserve">ille aſpectus lunatus, aut corniculatus a nobis, monoides a Græcis di-
                <lb/>
              citur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22339" xml:space="preserve">Sed ſeptima die, quarta cæli parte cum abeſt a Sole, dimidia facies illustrata cernitur, ideo Græè dico-
                <lb/>
              tomos, idest diuidua nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22340" xml:space="preserve">abſcedens uerò, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22341" xml:space="preserve">plus quam dimidiam illustratæ partis uidendam præbens,
                <lb/>
              dicitur ampbicyrtos, ſive dimidio orbe maiore, tandem in obiectu, ac ex diametro collocata cum ſit panſelinon,
                <lb/>
              ideſt ſinuata in orbem, ſeu plena uocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22342" xml:space="preserve">Rediens demum propè Solem quotidie, obſcuratur eadem ratione
                <lb/>
              qua abſcedendo prius illuſtrabatur, donec demum Soli ſubiecta nouiter cum ipſo coire, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22343" xml:space="preserve">ſilere dicatur,
                <lb/>
              quod tempus ſynodicum, uel interlunium, uel intermenſtruum nominant. </s>
              <s xml:id="echoid-s22344" xml:space="preserve">bæc omnia in ſecundo a Plinio ſci-
                <lb/>
              te, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22345" xml:space="preserve">eleganter explicantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s22346" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div750" type="section" level="2" n="138">
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <head xml:id="echoid-head146" style="it" xml:space="preserve">De Solis curſu per duodecim ſigna Zodia-
              <lb/>
            ci. Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22347" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Is</emph>
              nanque cum Arietis ſignum init, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22348" xml:space="preserve">partem octauam peruagatur, perſicit æquinoctium
                <lb/>
              vernum: </s>
              <s xml:id="echoid-s22349" xml:space="preserve">cum progreditur ad caudam Tauri, ſydusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22350" xml:space="preserve">Vergiliarum, è quibus eminet dimi-
                <lb/>
              dia parte pars prior Tauri, in maius ſpatium mundi quàm dimidium procurrit, proce-
                <lb/>
              dens ad ſeptentrionalem partem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22351" xml:space="preserve">E Tauro cum ingreditur in Geminos, exorientibus
                <lb/>
              Vergilijs, magis creſcit ſupra terram, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22352" xml:space="preserve">auget ſpatia dierum; </s>
              <s xml:id="echoid-s22353" xml:space="preserve">deinde e Geminis cum init ad Cancrum,
                <lb/>
              qui longiſsimum tenet cœli ſpatium, cum peruenit in partem octauam, perſicit Solſtitiale tempus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22354" xml:space="preserve">
                <lb/>
              pergens peruenit ad caput, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22355" xml:space="preserve">pectus Leonis, quod eæ partes Cancro ſunt attribute. </s>
              <s xml:id="echoid-s22356" xml:space="preserve">Ex pectore au tẽ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.326-05" xlink:href="note-514.01.326-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Leonis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22357" xml:space="preserve">finibus Cancri Solis exitus percurrens reliquas partes Leonis, imminuit diei magnitudi-
                <lb/>
              nem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22358" xml:space="preserve">circinationis, reditq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22359" xml:space="preserve">in Geminorum æ qualem curſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22360" xml:space="preserve">Tunc uerò a Leone tranſiens in Vir-
                <lb/>
              ginem, progrediensq; </s>
              <s xml:id="echoid-s22361" xml:space="preserve">ad ſinum ueſtis eius, contrahit circinationem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22362" xml:space="preserve">æ quateam, quam Taurus ha-
                <lb/>
              bet, curſus rationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22363" xml:space="preserve">E Virgine autem progrediens per ſinum, qui ſinus Libræ partes habet primas,
                <lb/>
              in Libræ parte octaua perficit æ quinoctium autumnale, qui curſus æ quat eam circinationem, quæ fue-
                <lb/>
              rat in Arietis ſigno. </s>
              <s xml:id="echoid-s22364" xml:space="preserve">Scorpionem autem cum Sol ingreſſus fuerit occidentibus Vergilijs, minuit pro-
                <lb/>
              grediens ad meridianas partes longitudines dierum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22365" xml:space="preserve">E Scorpione percurrendo cum init in Sagitta-
                <lb/>
              rium ad femina eius, contractiorem diurnum peruolat curſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22366" xml:space="preserve">cum autem incipit a feminbus Sagit-
                <lb/>
              tarji, quæ pars eſt attributa Capricorno ad partem octauam, breuiſsimum cœli percurrit ſpatium.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22367" xml:space="preserve">Ex eo a breuitate diurna bruma, ac dies brumales appellantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22368" xml:space="preserve">E Capricorno autem tranſiens in A qua
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.326-06" xlink:href="note-514.01.326-06a" xml:space="preserve">60</note>
              rium adauget, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22369" xml:space="preserve">exæquat Sagitarij longitudine diei ſpatium. </s>
              <s xml:id="echoid-s22370" xml:space="preserve">Ab Aquario cum ingreſſus eſt in </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>