Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
61
61 (29)
62
62 (30)
63
63 (31)
64
64 (32)
65
65 (33)
66
66 (34)
67
67 (35)
68
68 (36)
69
69 (37)
70
70 (38)
< >
page |< < (29) of 412 > >|
6129PRIMVS. ptis, custoditisq́; . & infra. Sed coloniarum alia neceßitudo eſt. Non enim ueniunt extrinſecus in ciuita-
tem
, nec ſuis radicibus nituntur, ſed ex ciuitate quaſi propagatæ ſunt, &
iura inſtitutaq́; omnia Po. Ro.
non ſui arbitrij habent. quæ tamen conditio cum ſit magis obnoxia, & minus libera, potior tamen & præsta
bilior
exiſtimatur propter amplitudinem maieſtatemq́;
Po. Ro. cuius istæ coloniæ quaſi effigies paruæ, ſimula-
craq́
;
eſſe quædam uidentur, & ſimul quia obſcura, obliterataq́; ſunt municipiorum iura, quibus uti iam per
ignorantiam
non queunt.
bæc Gellius. Nos ad rem. Eligendus igitur eſt locus quàm ſaluberrimus in mœnibus
collocandis
.
Quiuerò loci ſalubres habeantur, & qui obſint ſanitati, iam dictum eſt lucide, & copioſe,
Audiendi
autem ſunt, &
qui de agrorum culturaſcripſere, nam & Palladius, & Columella, & M. Varro
de
electione ſalubrium locorum copioſe dixerunt.
Sed hæc eleganter præcipue M. Varro explicat libro pri-
1110 mo de re rustica:
Quare inquit ſi ſalubritas non eſt, cultura non aliud eſt, quàm alea domini uitæ, ac rei fa-
miliaris
.
Hoc uerò diminuitur ſcientia, ita enim ſalubritas, quæ ducitur è cœlo, ac terra, non eſt in noſtra
potestate
, ſed in naturæ, ut tamen multum ſit in nobis, quod grauiora quæ ſunt, leuiora diligentia face-
repoßimus
, etenim ſi propter t erram aquam odoremur, quam aliquo loco eructat, peſtilentior eſt fundus,
aut
propter cœliregionem aer calidior ſit, aut uentus non bonus flet:
hæc uitia emendari ſolent domini ſcien-
tia
, ac ſumptu, quod permagni intereſt ubi ſint poſitæ uillæ, quanta ſint, quo ſpectent, portici-
bus
, oſtijs, ac feneſtris.
An non ille Hyppocrates medicus in magna peſtilentia non unum agrum, ſed multa
oppida
ſcientia ſanauit?
Sed quid ego illum uoco ad teſtimonium? Non hic Varro noster cum Corcyræ eſſet
exercitus
, ac claßis &
onmes domus repletæ eſſent ægrotis ac funeribus, immiſſo feneſtris nouis Aquilone, &
obſtructis
peſtilentibus, ianuaq́;
permutata, cæteraq́; eius generis diligentia ſuos comites, ac familiam inco-
2220 lumes reduxit?
A regione ad aream tranſit Vitr. Nam principium unum est electio regionis, & loci ſaluberrimi: Alte-
rum
eſt mœnium certo, &
determinato ſitu collocatio. Expedita iam prima parte, in qua quid natura, quid
3330 ars, quid utraque regionibus afferat copioſe explicauimus;
ſupereſt altera, quæ ad areas, & mœnia circum-
ſcribenda
ſpectat:
In qua quidem re multarum gentium externarum conſuetudo merito damnanda cenſetur,
quæ
uel inter amplißimas ſolitudines, &
ſterilißimas habitantes, uel aſperrimos & inaceßibiles montes tan-
quàm
arces incolentes,interim ſeſyluis denſiſsimis abdẽtes,uel profundis paludibus ſe quaſi immergentes,tutas
ſe
putant ab omni ni &
timore. quemadmodum apud C æſarem,& alibi legitur de Gallis,Germanis, Hibernis,
Britannisq́
;
nationibus. non enim laudo ego ſaltem huiuſmodi ſecuritatem, nec mihi uidetur inopiam eſſe quæ-
rendam
, ut inuidiam fugiamus, nec minus uel per ſomnium expoſcerem poeticum orbem, aut delitiarum hor
tum
, ubi lacte riunli, melle quercus, ambroſia cœli fluunt, quoniam humanæ neceſſitati pauca poſſunt ſatiſ-
facere
:
illa uerò deſiderari potius quàm baberi ſolent. Mœnia igitur loco ſalubri & commodo ſunt collocan
4440 da.
Hæc fundamentis, muris, turribus, portis, diſtributa intelliguntur. De ſingulis hoc loco agit Vitr. Fun
dationum
conſideratio his rebus abſoluitur, ſoli naturæ, areæ circumſcriptione, rerum diſtributione.
At
quemadmodum
non negauerim fundamentum eſſe maxime neceſſarium, in omni fabrica, ita non ſemper ab
hominibus
id quærendum cenſeo, cum ſæpe natura ipſa duriſſimas cotes, immania ſaxa, tanquàm arcium
fundamenta
ſubſternat:
quibus in locis nulla opera, nullæmanus requirendæ ſunt. Quod igitur ad hominum
laborem
pertinet, ſoli natura quàmprimum fundationi apta conſideranda eſt:
Solum ipſum multis corijs ac
(ut dicam) multis corticibus or dinauit natura, nam &
groſſiori ſabulo, uel minuta quadam arenaſternitur,
interim
glarea, quandoque certa, uel argilla, non nun nunquàm topho uel cæute, atque alia parte ima cernatur.
Quare
dam
rerun diuiditur, ita ut proprietas una in ſuperficie,alia ſub cute, atque alia parte ima cernatur.
Quare
diligenter
conſiderandum eſt, qua ſoli proprietate fundamenta iaciantur.
Sed in primis idſemper arte laboran-
tendum
, μt quàm ſolidiſſimis locis ſubſtructiones fiant:
quod ſi naturaid nobis minime præstat, arte laboran-
5550 dum eſt, ut quàm ereberrimis palis, fistucationibus adactis ſolum muniamus, excauationibus crebris ſoli na-
tura
pertentetur, duoq́;
præcipua ex cauatione commoda recipimus, alterum quod aqua, quæ ualde neceſſa
ria
eſt fabricantibus, tanquàm ex puteis è foſsis hauritur, alterum quòd inditia terreni ſoliapta dignoſcimus.
Cæterum & ſine cauationibus argumentaſoliditatis plurima ſumimus. Nam ſi herbæ, quæ humidis locisnaſ
cuntur
, frequenter alicubi reperiatur, certò ſcire poſſumus ibi eſſe lutum, &
cænoſum fundamentum: contra
uerò
ſi arbores in ſiccis regionibus creſcentes uideris, ibierit fabricandum.
item ſi acuta & dura ſaxa in re-
gione
reperis, tunc ſcire poteris non eſſe tibi multum laborandum in ſolida proprietate quærenda.
Scaturien
tes
fontes, ſonitusq́;
terræob grauium rerum caſum, motumq́; uitare ealoca tibi docebunt, in quibus bu-
iuſmodi
erunt inditia, inter glareas ob earum raritatem aqua decurrens ſubstructiones infirmat.
Quærenda
igitur
ſoliditazs eſt, ubifundandum eſt:
hinc Vitr. inquit.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index