Vitruvius - De architectura libri decem

Scan	Original
61	29
62	30
63	31
64	32
65	33
66	34
67	35
68	36
69	37
70	38
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58

200168LIBER libus, quæ epiſtylĳ loco imponebantur, eæ trabes a tertĳs columnis illius lateris, quod erat ad pronaum ædis
Auguſti reſpiciebant, tertiæ enim eran: , idest loco tertio diſpoſitæ duabus medĳs ſublatis, procurrebant ad
antas pronai ædis Auguſti.

Svpra trabes contra capitula ex fulcimentis diſpoſitæ pilæ ſunt collocatæ, altæ pedibus tribus,
latæ quoquo uerſus quaternis.

Svpra eas ex duobus tignis bipedalibus trabes euerganeæ circa ſunt collocatæ, quibus inſuper
1110 tranſtra cum capreolis contra zophoros, & antas, & parietes pronai collocata, ſuſtinent unum culmen
perpetuæ baſilicæ, alterum a medio ſupra pronaum ædis.

Trabes euerganeæ, ideſt compactiles, & affabre, & accurate factæ coronarum loco habebantur, ſed ad ra-
tionem tecti collocandi poſita tranſtra, & capreolos ( ita enim amplitudo tecti requirebat, ut habetur libro
quarto Cap. 2. ) ſuſtinebant, atque ita uniuerſa baſilica a Vitr. deſcripta eſt.

Ita faſtigioium duplex nata diſpoſitio, extrinſecus tecti, & interioris altæ teſtudinis, præſtant
ſpeciem uenuſtam. Item ſublata epiſtyliorum ornamenta, & columnarum, pluteorumq́; ſuperiorum
diſtributio. operoſam detrahit moleſtiam, ſumptusq́; imminuit ex magna parte ſummam, ipſæ uero
columnæ in altitudine perpetua ſub trabe teſtudinis perductæ, & magnificentiam impenſæ & autho-
ritatem operi adaugere uidentur.

Aſpectus uenustus, laboris, & ſumptus imminutio, magnificentiæ impenſæ, & authoritatis operi adaucta
2220 ſpecies commendabilem Vitruuianam baſilicam fecere. Tectum enim ſuperius, ac culmen interioris testudi-
nis uenuſtatem præbebat. Epiſtylia, Zophori, pluteiq́; , & cætera ornamenta columnarum ſublata impenſam,
& laborem imminuebant; nam parastatæ, pilæ, trabes euerganeæ, & compactiles loco eorum ornamentorum
poſitæ, ut ex materia factæ, labori, & ſumptui parcebant. Altitudo etiam columnarum authoritatem, &
magnificentiam impenſæ ferebant. duplex enim in altitudine columnarum ordo laborem, & impenſam re ue-
ra adauxiſſet, nam epistylia, plutei, ornamentaq́; geminata fuiſſent. Cæterum & res poſtulabat, ut ex ma-
teria trabes conficerentur, nam lapideæ, aut marmoreæ trabes ob diſtantiam intercolumniorum ( ut ait libro
tertio ) periculo ne frangerentur, fuiſſent.

3330

De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.

AErarivm, carcer, curia foro ſunt cõiungenda, ſed ita, uti magnitudo ſymmetrię eorũ, quę
eſt foro proxima reſpondeat, maxime quidẽ curia imprimis eſt facienda ad dignitatẽ mu-
nicipij, ſiue ciuitatis. Et ſi quadrata erit, quantum habuerit latitudinis. dimidiaaddita con-
ſtituatur altitudo. Sin autem oblonga fuerit, longitudo, & latitudo componatur, & ſum-
ma compoſita, eius dimidia pars ſub lacunarijs altitudini detur. præterea præcingendi ſunt parietes me-
dij coronis ex inteſtino opere, aut albario ad dimidiam partem altitudinis, quæ ſinon erunt, uox ibi
diſputantium elata in altitudinem intellectui non poterit eſſe audientibus. Cum autem coronis præ-
cincti parietes erunt, uox ab ĳs morata, priuſquam in aere elata diſsipetur, auribus erit intellecta.

4440

Aerarium locus erat, in quo publica pecunia reponebatur. Romani autem actus omnes publicos, ſenatus
decreta, & libros elephantinos in ærario ſeruabant. Suetonius nominum libros in ærario inuentos Cæſarem
comburi feciſſe dicit, ut omnem odĳ occaſionem tolleret. Erat autem ærarium in Romano foro in æde Saturni,
inquiunt enim Saturnum primum cudendæ monetæ authorem fuiſſe. Quomodo autem ærarium, & carcer di-
ſponatur non dicit Vitr. Sunt enim fori partes, & Architecti iudicio relictæ, quoniam ex certa neceſſitate con-
ſtituuntur, huiuſmodi ſunt granaria, armamentaria, naualia, emporia. Hæ autem fabricæ tutiſſima loca, ex-
pedita tamen, & prompta requirunt, murorum altitudine, cuſtodum uigilantia, mulctæ indictione ab inſidĳs
tuta eſſe debent. Nos granaria, & ærarium foro coniuncta habemus, armamentaria in baſilica, uel curia ipſa.
Aerarium Iacobi Sanſouini opus, in quo æs, aurum, argentum flatur, & cuditur, & conſeruatur. ibi quoque
præfecti, & magiſtratus quidam ſunt, qui tam monetæ cudendæ, quàm depoſitis, quæ ad incredibilem ſummam
5550 perueniunt, præeſſe ſolent. Nauale tam tutum, tam amplum, tam omni copiarum genere auctum habemus,
ut mirum eſſet, ſi id multi Reges opulenti longo ſtudio comparare poſſent. . Sub baſilica ſunt carceres. ad baſi-
licam prope templum est magis magnificum, quàm recte diſpoſitum, cuius frons columnarum multitudine, &
pulchritudine ſatis ornata, authoritatem quandam foro ampliſſimo addere conſpicitur. Sed hæc aliàs.
Antiquitus tria Carcerum genera habebantur, unum immodeſtorum, & petulantium, qui ibi detinebantur,
ut ab incontinentia morum, ad uitæ frugem ducerentur; id nunc dementibus, & maniacis datur. Alterum
erat eorum, qui ære alieno obnoxĳ erant. Tertium in quo trudebantur rei, perfidiq́; , & ſcelerati uiri, aut
iam damnati, aut mox damnandi. hæc genera ſatis erant. nam hominum errata, aut ab immodeſtia, aut a con-
tumacia, aut a peruerſitate oriuntur. Immodeſtiæ primum, contumaciæ alterum, peruerſitati tertium genus
datur; amplius primum, arctius alterum, arctiſſimum tertium genus conſtituendum est. in omnibus altitudo,
6660

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
61	29
62	30
63	31
64	32
65	33
66	34
67	35
68	36
69	37
70	38
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58

Scan	Original
61	29
62	30
63	31
64	32
65	33
66	34
67	35
68	36
69	37
70	38
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58

Scan	Original
61	29
62	30
63	31
64	32
65	33
66	34
67	35
68	36
69	37
70	38
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58