12492LIBER
ſed ad duplicatum Aſſem, ideſt poſtquàm unum perfecerimus Aſſem ſenario concluſum, ſi quis alterum adij-
ciat Aſſem, incipiet iterum ab unitate. ſimili ratione cum a ſenario ad alterum Aſſem peruenimus addendo
aliquid; animaduertendum est, non ſimpliciter tertiarium, aut quintarium dicendum eſſe, ſed addendum ter-
tiarium, aut quintarium alterum, quemadmodum dicitur bes alterum. quod & Cræca Hocabula indicant, ad
ditione illius particulæ epi. Sed bæc facile ab animaduertentibus cognoſci poſſunt.
ciat Aſſem, incipiet iterum ab unitate. ſimili ratione cum a ſenario ad alterum Aſſem peruenimus addendo
aliquid; animaduertendum est, non ſimpliciter tertiarium, aut quintarium dicendum eſſe, ſed addendum ter-
tiarium, aut quintarium alterum, quemadmodum dicitur bes alterum. quod & Cræca Hocabula indicant, ad
ditione illius particulæ epi. Sed bæc facile ab animaduertentibus cognoſci poſſunt.
Non minus etiam quod pes hominis altitudinis ſextam habet partem, ita etiam ex eo, quo perfi-
eitur pedum numero; corpus his ſex altitudinis terminando, eum perſectũ conſtituerunt, cubitumq́;
animaduerterunt ex ſex palmis conſtare, digitis uiginti quatuor.
eitur pedum numero; corpus his ſex altitudinis terminando, eum perſectũ conſtituerunt, cubitumq́;
animaduerterunt ex ſex palmis conſtare, digitis uiginti quatuor.
Ecce quod a ſenario numero altitudinis humanæ ſtaturæ dimenſio deſumpta est, quod uero dixit cubitum ex
1110 ſex palmis conſtare, conſiderandum eſt, nam infra pedem quatuor conſtare palmis aſſerit. ſiigitur pes eſt ſex-
ta pars; & ſex pedes ſunt palmi uigintiquatuor, & cubitus eſt palmorum ſex, certe cubitus erit quarta pars,
quod ſuperius dixit, altitudinis bumani corporis. Quemadmodum uero ex digitis numerandi ratio profecta,
ita ex eiſdem menſuræ ortæ ſunt. qtque id ob facilitatem; quid enim magis babemus in promptu, quam digi-
tos, manus, & pedes?
1110 ſex palmis conſtare, conſiderandum eſt, nam infra pedem quatuor conſtare palmis aſſerit. ſiigitur pes eſt ſex-
ta pars; & ſex pedes ſunt palmi uigintiquatuor, & cubitus eſt palmorum ſex, certe cubitus erit quarta pars,
quod ſuperius dixit, altitudinis bumani corporis. Quemadmodum uero ex digitis numerandi ratio profecta,
ita ex eiſdem menſuræ ortæ ſunt. qtque id ob facilitatem; quid enim magis babemus in promptu, quam digi-
tos, manus, & pedes?
Ex eo etiam uidentur ciuitates Græcorum feciſſe, uti quemadmodum cubitus eſt ſex palmorum,
ita in dracma quoque eo numero uterentur.
ita in dracma quoque eo numero uterentur.
Ob perfectionem, quam ſenario numero tributam uidebant, Græci ad monetam quoque ſenaij numeri par-
titionem tranſtulere, eo modo, quo dicit Vitr.
titionem tranſtulere, eo modo, quo dicit Vitr.
Illae enim æreos ſignatos uti aſſes, ex æquo ſex, quos obolos appellant, quadrantesq́;
obolo-
2220 rum, quæ alij dichalca, nonnulli trichalcha dicunt, pro digitis uigintiquatuor conſtituere.
2220 rum, quæ alij dichalca, nonnulli trichalcha dicunt, pro digitis uigintiquatuor conſtituere.
Omnis intentio Vitr.
est, ut ostendat.
nos non debere dubitare, quin benefecerint bi, qui ædes Deorum im-
mortalium constituentes, ita membra operum ordinauerunt, ut proportionibus, & ſymmetrijs ſepar atque
uniuerſæ conuenientes efficerentur diſtributiones, nam ſi ex partibus bominis, licuit numeros, licuit monetas,
licuit alia quoque metiri, quid dubitamus eos ſuſcipere, qui proportiones ſequuti ædes ſacras conſtituerunt?
Erat igitur apud Cræcos draema, cuius partes oboli uocabantur, ſex obolorum dracma erat, a ſenarij perfe-
ctione ita partita. Obolus æreus erat nummus ſignatus, qui quia totum quoddam erat aſſis dicebatur, cuius
quarta pars, quæ quadrans nominatur dicbalca, aut tricbalcaratione rerum diuerſarum, dicta eſt. quemad-
modum ergo obolorum numerus in dracma palmorum numero in cubito reſpondebat, ita numerus dicbalco-
rum, ſeu trichalcorum reſpondebat numero digitorum, qui erant 24. in cubito, ut infra dicetur. bæc Cræci.
3330mortalium constituentes, ita membra operum ordinauerunt, ut proportionibus, & ſymmetrijs ſepar atque
uniuerſæ conuenientes efficerentur diſtributiones, nam ſi ex partibus bominis, licuit numeros, licuit monetas,
licuit alia quoque metiri, quid dubitamus eos ſuſcipere, qui proportiones ſequuti ædes ſacras conſtituerunt?
Erat igitur apud Cræcos draema, cuius partes oboli uocabantur, ſex obolorum dracma erat, a ſenarij perfe-
ctione ita partita. Obolus æreus erat nummus ſignatus, qui quia totum quoddam erat aſſis dicebatur, cuius
quarta pars, quæ quadrans nominatur dicbalca, aut tricbalcaratione rerum diuerſarum, dicta eſt. quemad-
modum ergo obolorum numerus in dracma palmorum numero in cubito reſpondebat, ita numerus dicbalco-
rum, ſeu trichalcorum reſpondebat numero digitorum, qui erant 24. in cubito, ut infra dicetur. bæc Cræci.
Nostri autem primo decem ſecerunt antiquum numerum, &
in denario denos ereos aſſes con-
ſtituerunt, & ea re compoſitio nummi ad hodiernum diem denarij nomen retinet, etiamq́; quartam
eius partem, quod eſſiciebatur ex duobus aſsibus, & tertio ſemiſſe, ſeſtertium uocitauerunt. Poſtea
quam animaduerterunt, utroſque numeros eſſe perſectos, & ſex, & decem, utroſque in unum conie-
cerunt, & perfecerunt perſectiſsimum decuſsisſexis.
ſtituerunt, & ea re compoſitio nummi ad hodiernum diem denarij nomen retinet, etiamq́; quartam
eius partem, quod eſſiciebatur ex duobus aſsibus, & tertio ſemiſſe, ſeſtertium uocitauerunt. Poſtea
quam animaduerterunt, utroſque numeros eſſe perſectos, & ſex, & decem, utroſque in unum conie-
cerunt, & perfecerunt perſectiſsimum decuſsisſexis.
Licet denarij nomen a denario numero ſumptum ſit ab antiquis, propterea quod denarius numerus antiqui-
tus perfectus est babitus, tamen cum poſtea ſenarius perfectus eſſe uiſus ſit, additum est denario, & ſenarius
obtinuit tamen uſus, & ſemper denarius nummus ſit appellatus, retinuit enim compoſitus nomen, quod ſimplex
babebat, ita ut ſexdecim ex duobus perfectis numeris perfectiſſimus babitus ſit.
tus perfectus est babitus, tamen cum poſtea ſenarius perfectus eſſe uiſus ſit, additum est denario, & ſenarius
obtinuit tamen uſus, & ſemper denarius nummus ſit appellatus, retinuit enim compoſitus nomen, quod ſimplex
babebat, ita ut ſexdecim ex duobus perfectis numeris perfectiſſimus babitus ſit.
Hvivs autem rei authorem inuenerunt pedem:
E cubito enim cum dem pti ſunt palmi duo, re-
44Je Cor inge in fine Ea bule. linquitur pes quatuor palmorum. Palmus autem habet quatuor digitos, ita efficitur uti habeat pes
5540 ſexdecim digitos, & totidem aſſes æreos denarius.
44Je Cor inge in fine Ea bule. linquitur pes quatuor palmorum. Palmus autem habet quatuor digitos, ita efficitur uti habeat pes
5540 ſexdecim digitos, & totidem aſſes æreos denarius.
Credendum est Vitruuio.
Duo uero palmorum genera, maior, &
minor, minor constat digitis quatuor,
maior. 12. minor palesti, maior ſpitbame dicitur. Digitus eſt ſpatium granorum quatuor ordei ſecundum eo-
rum latitudinem. Romani igitur primo denarium tanquàm perfectum accepere, ideo denarium monetam uoca
uere, quod & nostris temporibus obſeruatur, in ea decem æreos aſſes poſuere, & licet poſtea denarium cum
ſenario coniunxerint, uidentes ſenarium quoque perfectum eſſe, retinuere tarnen denarij nomen ſexdecim aſſium
denarium conſtituentes, qui aſſes ſexdecim digitis pedem conſtituentibus reſpondent. Cum bæc igitur ita ſint,
concludit Vitr.
maior. 12. minor palesti, maior ſpitbame dicitur. Digitus eſt ſpatium granorum quatuor ordei ſecundum eo-
rum latitudinem. Romani igitur primo denarium tanquàm perfectum accepere, ideo denarium monetam uoca
uere, quod & nostris temporibus obſeruatur, in ea decem æreos aſſes poſuere, & licet poſtea denarium cum
ſenario coniunxerint, uidentes ſenarium quoque perfectum eſſe, retinuere tarnen denarij nomen ſexdecim aſſium
denarium conſtituentes, qui aſſes ſexdecim digitis pedem conſtituentibus reſpondent. Cum bæc igitur ita ſint,
concludit Vitr.
Ergo ſi conuenit ex articulis hominis numerum inuentum eſſe, &
ex membris ſeparatis ad uni-
6650 uerſam corporis ſpeciem ratæ partis commenſus fieri reſponſum: relinquitur, ut ſuſcipiamus eos, qui
etiam ædes Deorum immoratlium conſtituentes, ita membra operum ordinauerunt, ut proportioni-
bus, & ſymmetrijs ſeparatæ, atque uniuerſæ conuenientes efficerentur eorum diſtributiones.
6650 uerſam corporis ſpeciem ratæ partis commenſus fieri reſponſum: relinquitur, ut ſuſcipiamus eos, qui
etiam ædes Deorum immoratlium conſtituentes, ita membra operum ordinauerunt, ut proportioni-
bus, & ſymmetrijs ſeparatæ, atque uniuerſæ conuenientes efficerentur eorum diſtributiones.
Abſoluit negotium ſuum Vitr.
multis rationibus, &
exemplis tractatum.
Arcbitecti autem maxime ani-
maduertere debent ad ea, quæ dicta ſunt; nam ſi ars quælibet ſeparata non caſu ſed ratione regitur, quanto ma-
gis Arcbitectura artium domina, arbitra, & iudex ratione ducetur? Attendamus igitur ad ea, quæ Vitr. aſ
fert. bic uero finem buic capiti imponerem, ſed nibil refert; modo rem intelligamus.
maduertere debent ad ea, quæ dicta ſunt; nam ſi ars quælibet ſeparata non caſu ſed ratione regitur, quanto ma-
gis Arcbitectura artium domina, arbitra, & iudex ratione ducetur? Attendamus igitur ad ea, quæ Vitr. aſ
fert. bic uero finem buic capiti imponerem, ſed nibil refert; modo rem intelligamus.
Aedivm autem principia ſunt, e quibus conſtat figurarum aſpectus, &
primum in Antis, quod
Græce ναώς ε´ν παραςάσιν dicitur.
Græce ναώς ε´ν παραςάσιν dicitur.
Optima ralione factum eſt a Vitr.
ut cum uellet de templorum ædificatione tractare, ab ijs diſcriminibus
inciperet, quæ nobis primo ueniunt ſub aſpectum, ita enim cognitionis ordo poſtulat ( ut ſupra dixi ) ut ab uni-
7760
inciperet, quæ nobis primo ueniunt ſub aſpectum, ita enim cognitionis ordo poſtulat ( ut ſupra dixi ) ut ab uni-
7760
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib