Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
61
61 (29)
62
62 (30)
63
63 (31)
64
64 (32)
65
65 (33)
66
66 (34)
67
67 (35)
68
68 (36)
69
69 (37)
70
70 (38)
< >
page |< < (112) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9793" xml:space="preserve">
                <pb o="112" file="514.01.144" n="144" rhead="LIBER"/>
              nam quẽ ſoccum dicunt, eſt id; </s>
              <s xml:id="echoid-s9794" xml:space="preserve">quod infra baſim ponitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9795" xml:space="preserve">Plinthus quoque rolunda forma conſpicitur in ſpira
                <lb/>
              Tuſcanica, ſed in alijs ſpiris quadrata conſtat figura, ut patet in deſcriptione A. </s>
              <s xml:id="echoid-s9796" xml:space="preserve">Torus est rotundum mem-
                <lb/>
              brum, puluinaris in modum, unde nomen ſumpſit; </s>
              <s xml:id="echoid-s9797" xml:space="preserve">ſtiuas Græce dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9798" xml:space="preserve">turget autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9799" xml:space="preserve">tanquam carnoſus
                <lb/>
              tumor uidetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9800" xml:space="preserve">Itali a forma Baſtonem uocant, Galli rond, aut bozel nominant, huius forma eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9801" xml:space="preserve">B. </s>
              <s xml:id="echoid-s9802" xml:space="preserve">Scotia
                <lb/>
              Græcum uocabulum est, obſcuritatem ſigniſicat, cauum enim illud membrum cum ſit, umbroſum apparet, Ita-
                <lb/>
              li cauettum dicunt, alij corticem. </s>
              <s xml:id="echoid-s9803" xml:space="preserve">eſt enim tanquam baculi cortex. </s>
              <s xml:id="echoid-s9804" xml:space="preserve">Galli contrabozel ea de cauſa dicunt, la-
                <lb/>
              tini orbiculum a uerbo Græco trochilon quod rotulam ſignificat, in cuius cultro cauum eſt, quemadmodum
                <lb/>
              ſimt radij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9805" xml:space="preserve">orbiculi trochlearum. </s>
              <s xml:id="echoid-s9806" xml:space="preserve">huius forma eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9807" xml:space="preserve">C. </s>
              <s xml:id="echoid-s9808" xml:space="preserve">cumſuis quadris, F. </s>
              <s xml:id="echoid-s9809" xml:space="preserve">quas Galli filette, Itali listel-
                <lb/>
              lum, velregulum appellant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9810" xml:space="preserve">Aſtragalus a forma ſic dicitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9811" xml:space="preserve">eſt ubi D. </s>
              <s xml:id="echoid-s9812" xml:space="preserve">Hæ igitur ſunt partes ſpiræ Atticæ.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9813" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.144-01" xlink:href="note-514.01.144-01a" xml:space="preserve">10</note>
              quomodo autem deſcribantur ostendam. </s>
              <s xml:id="echoid-s9814" xml:space="preserve">Sumatur columnæ craßitudo, cui addatur dimidium, tam longa erit
                <lb/>
              plinthus, uidelicet, a b, a quibus punctis erigantur perpendiculares utrinque a g. </s>
              <s xml:id="echoid-s9815" xml:space="preserve">b c. </s>
              <s xml:id="echoid-s9816" xml:space="preserve">Sed eius alti-
                <lb/>
              tudo ita deformetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9817" xml:space="preserve">ſumatur dimidium craſſitudinis columnæ, id erit pro altitudine totius ſpiræ, ſumatur po-
                <lb/>
              stea tertia pars totius craſſitudinis columnæ, quæ ſit c d. </s>
              <s xml:id="echoid-s9818" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9819" xml:space="preserve">ponatur circinus a ſummo altitudinis ſpiræ, ui-
                <lb/>
              delicet ubi ſunt ſigna c g, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9820" xml:space="preserve">deorſum uertatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9821" xml:space="preserve">ubi tertia pars illa deſinit in lineis g a. </s>
              <s xml:id="echoid-s9822" xml:space="preserve">c b. </s>
              <s xml:id="echoid-s9823" xml:space="preserve">ibi ſi-
                <lb/>
              gna ſint i k, a quibus ſignis ad a, uel b, altitudo est plintbi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9824" xml:space="preserve">partiamur poſtea k c. </s>
              <s xml:id="echoid-s9825" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9826" xml:space="preserve">i g. </s>
              <s xml:id="echoid-s9827" xml:space="preserve">in par-
                <lb/>
              tes quatuor, ex quibus una ſcilicet ſuperior crit pro toro ſuperiori. </s>
              <s xml:id="echoid-s9828" xml:space="preserve">reliquum quod eſt ſub toro ſuperiori ad
                <lb/>
              plintbum diuidatur in duas æquas partes, ex ijs inferior detur toro inferiori, ſuperior datur ſcotiæ cum. </s>
              <s xml:id="echoid-s9829" xml:space="preserve">ſuis
                <lb/>
              quadris. </s>
              <s xml:id="echoid-s9830" xml:space="preserve">vt uero recte deformentur tori, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9831" xml:space="preserve">ſcotia, ſic faciendum. </s>
              <s xml:id="echoid-s9832" xml:space="preserve">Torus inferior ſemicirculis utrinq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9833" xml:space="preserve">clau-
                <lb/>
              ditur, nec prominet ultra plinthum, circino igitur duci poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9834" xml:space="preserve">Simili ratione demittantur uſque ad plinthum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.144-02" xlink:href="note-514.01.144-02a" xml:space="preserve">20</note>
              lineæ craßtudinem columnæ claudentes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9835" xml:space="preserve">a ſigno quo plintbum intercidunt ad extremam plinthum, quod est
                <lb/>
              ſpatium, verbigratia ab o. </s>
              <s xml:id="echoid-s9836" xml:space="preserve">ad 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s9837" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s9838" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s9839" xml:space="preserve">in tres partes diuidatur, quarum una transferatur ad partem ſupe-
                <lb/>
              riorem, unde lineæ demiſſæ a craßitudine columnæ ad plintbum decurrere. </s>
              <s xml:id="echoid-s9840" xml:space="preserve">ubieſt litera q. </s>
              <s xml:id="echoid-s9841" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9842" xml:space="preserve">a puncto q.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9843" xml:space="preserve">ad punctum ſ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9844" xml:space="preserve">proijciatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9845" xml:space="preserve">tantum prominebit in ſuperiori parte pars illa, qua torus ſuperior faciendus est. </s>
              <s xml:id="echoid-s9846" xml:space="preserve">
                <lb/>
              facto igitur toro ſuperiori eo modo, quo factus fuerat inferior, facienda est ſcotia, quæ trochilus nominatur,
                <lb/>
              cum ſuis quadris, quarum una ſupra, altera infra ſcotiam ponenda. </s>
              <s xml:id="echoid-s9847" xml:space="preserve">ita ut ex ſeptem partibus una ſuperiori,
                <lb/>
              altera inferiori quadræ tribuatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9848" xml:space="preserve">Cauitas autem ab extremis partibus, ita ducenda, ut uenuſta ſit, exca-
                <lb/>
              uetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9849" xml:space="preserve">quadram inferiorem, quemadmodum in deſcriptione poſui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9850" xml:space="preserve">ita uti columna cum ſupra baſim collo-
                <lb/>
              cata fuerit annulus apopbygis perpendiculo eius reſpondeat, ut recte notat Philander, ne extra ſolidum proce-
                <lb/>
              dat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9851" xml:space="preserve">ſupra ſuperiorem torum columna collocanda, cuius ima pars apotheſis nominatur, uel apopbygis. </s>
              <s xml:id="echoid-s9852" xml:space="preserve">hæc
                <lb/>
              conſtat ex limbo quadra, uel annulo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9853" xml:space="preserve">quadam circinatione, uel conflexu, uel abſceſſu potius ſimili mediæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.144-03" xlink:href="note-514.01.144-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſcotiæ, quemadmodum ſuperior columnæ pars ſuam habet apotheſim, ſimilem dimidiæ ſcotiæ ſuperiori, it a ut
                <lb/>
              ſi utraque apotbeſis columnæ coniungeretur, ſcotiam cum ſuis quadris efficerent. </s>
              <s xml:id="echoid-s9854" xml:space="preserve">Quomodo autem ad circi-
                <lb/>
              num iſti abſceſſus fiant, pulchrum eſt demonſtrare. </s>
              <s xml:id="echoid-s9855" xml:space="preserve">Supra illam proiecturam imi ſcapi ſcienda eſt quadra, uel
                <lb/>
              annulus, uel liſtellum, ut dicunt Itali, uel quo alio nomine appellari gaudet, tam alta, quàm dimidium tori
                <lb/>
              ſuperioris, bæc ſuis terminis utrinque concluſa, producenda est a parte ſuperiori dimidia ſuæ proiecturæ par-
                <lb/>
              te, uidelicet a puncto s. </s>
              <s xml:id="echoid-s9856" xml:space="preserve">ad punctum r. </s>
              <s xml:id="echoid-s9857" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9858" xml:space="preserve">interuallum q r. </s>
              <s xml:id="echoid-s9859" xml:space="preserve">transferendum est in lineas columnæ craſſi-
                <lb/>
              tudinem claudentes, ubi t. </s>
              <s xml:id="echoid-s9860" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9861" xml:space="preserve">ſignis t. </s>
              <s xml:id="echoid-s9862" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9863" xml:space="preserve">r. </s>
              <s xml:id="echoid-s9864" xml:space="preserve">decuſſatio fiat in v. </s>
              <s xml:id="echoid-s9865" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9866" xml:space="preserve">centro v. </s>
              <s xml:id="echoid-s9867" xml:space="preserve">interuallo vt fiat cir-
                <lb/>
              cinatio & </s>
              <s xml:id="echoid-s9868" xml:space="preserve">circumflexus apopbygis. </s>
              <s xml:id="echoid-s9869" xml:space="preserve">ad extremum quadræ ubi s. </s>
              <s xml:id="echoid-s9870" xml:space="preserve">Itali uero quadram apopbygis, uel annulum
                <lb/>
              cimbiam dicunt, quarum rerum exemplar, ex ſubiecta deſcriptione concipies.</s>
              <s xml:id="echoid-s9871" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <figure number="32">
              <description xml:id="echoid-description19" style="it" xml:space="preserve">A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.
                <lb/>
              B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.
                <lb/>
              C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel
                <lb/>
              orbiculus, Trochilus.
                <lb/>
              D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.
                <lb/>
              E. Quadra, listello, Filetto,
                <lb/>
              F. Apopbygis, annulus, cimbia.</description>
              <variables xml:id="echoid-variables18" xml:space="preserve">E D B A C F</variables>
            </figure>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9872" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem Ionicæ erunt faciendæ, ſymmetriæ earum ſic erunt conſtituendæ, uti latitudo ſpiræ
                <lb/>
              quoquo uerſus, ſit columnæ craſsitudinis, adiecta craſsitudine quarta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9873" xml:space="preserve">octaua, altitudo uti Atticur-
                <lb/>
              gis, ita eius plinthos, reliquumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9874" xml:space="preserve">præter plinthum, quod erit tertia pars craſsitudinis columnæ, diui-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.144-06" xlink:href="note-514.01.144-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>