Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
61
61 (29)
62
62 (30)
63
63 (31)
64
64 (32)
65
65 (33)
66
66 (34)
67
67 (35)
68
68 (36)
69
69 (37)
70
70 (38)
< >
page |< < (64) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div218" type="section" level="2" n="55">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5871" xml:space="preserve">
                <pb o="64" file="514.01.096" n="96" rhead="LIBER"/>
              tes, alligant eorum alternis corijs coagmenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5872" xml:space="preserve">fic maxime ad æternitatem firmas perſiciunt
                <lb/>
              uirtutes.</s>
              <s xml:id="echoid-s5873" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5874" xml:space="preserve">Lapides ſunt quidam lateribus, angulis, planis æqualibus, quidam incertis. </s>
              <s xml:id="echoid-s5875" xml:space="preserve">ſunt item & </s>
              <s xml:id="echoid-s5876" xml:space="preserve">alij magnæmolis,
                <lb/>
              nec niſi machinis ad opus deducuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s5877" xml:space="preserve">ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5878" xml:space="preserve">minuti quidam, qui uel una manu tractantur; </s>
              <s xml:id="echoid-s5879" xml:space="preserve">ſunt & </s>
              <s xml:id="echoid-s5880" xml:space="preserve">medij
                <lb/>
              nonnulli æqua, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5881" xml:space="preserve">tractabili magnitudine. </s>
              <s xml:id="echoid-s5882" xml:space="preserve">ſtructura quæ ex quadratis magnis, uel mediocribus ordine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5883" xml:space="preserve">non
                <lb/>
              aceruatim ad perpendiculum , normam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5884" xml:space="preserve">libellam collocatis conficitur, ordinaria nominatur: </s>
              <s xml:id="echoid-s5885" xml:space="preserve">minutam
                <lb/>
              Græcirecuſant eam ſcilicet, quæ ex molli cæmento ſtruitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5886" xml:space="preserve">intelligit de farctura media, item & </s>
              <s xml:id="echoid-s5887" xml:space="preserve">ordinariam
                <lb/>
              illam, quæ ex quadrato ſaxo ſtruitur, prior enim incerta eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5888" xml:space="preserve">dubia, nocetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s5889" xml:space="preserve">materiæ extimæ, poſterior dif
                <lb/>
              ficilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5890" xml:space="preserve">impenſæ maioris. </s>
              <s xml:id="echoid-s5891" xml:space="preserve">relinquitur his ordinaria, quæuel ex ſilice, uele durigeneris lapide ponitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5892" xml:space="preserve">in or-
                <lb/>
              dinaria igitur structura, quæ lateritiam in collocatione lapidum imitatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s5893" xml:space="preserve">duplici modo lapides ponunt, ut
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-01" xlink:href="note-514.01.096-01a" xml:space="preserve">10</note>
              inquit Vitru.</s>
              <s xml:id="echoid-s5894" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5895" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Haec</emph>
              autem duobus generibus ſtruuntur, ex his unum iſodomum, alterum pſeudiſodomum.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s5896" xml:space="preserve">Iſodomum dicitur, cum omnia coria æqua craſsitudine fucrint ſtructa, pſeudiſodomum cum impa
                <lb/>
              res, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5897" xml:space="preserve">inæquales ordines coriorum diriguntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5898" xml:space="preserve">Ea utraque ſunt ideo firma , quod ipſa cæmenta ſu@@
                <lb/>
              ſpiſſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5899" xml:space="preserve">ſolida proprietate, neque demateria poſſunt exugere liquorem, ſed conſeruant eam in ſ@o
                <lb/>
              humore ad ſummam uetuſtatem, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s5900" xml:space="preserve">eorum cubilia primum plana , & </s>
              <s xml:id="echoid-s5901" xml:space="preserve">librata poſita non patiuntur
                <lb/>
              ruere materiam, ſed perpetua parietum craſsitudine religata continent ad ſummam uetuſtatem.</s>
              <s xml:id="echoid-s5902" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5903" xml:space="preserve">Ordinaria ſtructura lateritiam imitatur iuxta modum collocandorum lapidum, ordinem enimſeruat, dupli-
                <lb/>
              cem tamen æqualem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5904" xml:space="preserve">inæqualem. </s>
              <s xml:id="echoid-s5905" xml:space="preserve">æqualis modus eſt, cum omnia coria æqua craſſitudine ſtruuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5906" xml:space="preserve">hinc eſt,
                <lb/>
              ut hoc ædificandi genus iſodomon dicatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5907" xml:space="preserve">æquabilis enim ſpecies, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5908" xml:space="preserve">uniuſmodi in ſingulis ordinibus conſpici-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-02" xlink:href="note-514.01.096-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5909" xml:space="preserve">inæqualis modus eſt, cum ordme quidem collocantur lapides, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5910" xml:space="preserve">impares ipſi ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5911" xml:space="preserve">inæquales, quoniam
                <lb/>
              non æqua craſſitudine lapides in his ponuntur, hac ratione genus hoc, uel aniſodomon, ideſt inæqualis fabrican-
                <lb/>
              dimodus, uel pſeudiſodomon quaſi mentiens æquale genus, mentitur enim, quia ordinem ſeruat, utiſodomon,
                <lb/>
              ſed imparem & </s>
              <s xml:id="echoid-s5912" xml:space="preserve">inæqualem. </s>
              <s xml:id="echoid-s5913" xml:space="preserve">Vtrunque tamen genusfirmum eſt, tum ex parte extima, quæ cernitur, tum ex
                <lb/>
              parte media, nam in media non ſunt mollia cæmenta, ſed quæ ſunt ſpiſſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5914" xml:space="preserve">ſolida proprietate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5915" xml:space="preserve">hac de cau-
                <lb/>
              ſa demateria non poſſunt exugere liquorem, unde euanida fiat: </s>
              <s xml:id="echoid-s5916" xml:space="preserve">ex parte extima ſunt firma quia cubilia lapi-
                <lb/>
              dum bene ſunt coagmentata, plana, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5917" xml:space="preserve">librata & </s>
              <s xml:id="echoid-s5918" xml:space="preserve">inter ſecohærentia. </s>
              <s xml:id="echoid-s5919" xml:space="preserve">Quæ hactenus dicta ſunt diagramma-
                <lb/>
              te ostenduntur inferius, cumſuis notis.</s>
              <s xml:id="echoid-s5920" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5921" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Altera</emph>
              eſt quam emplecton appellant, qua etiam noſtri ruſtici utuntur, quorum frontes poliun
                <lb/>
              tur, reliqua uti ſunt nata, cum materia collocata, alternis alligant coagmentis: </s>
              <s xml:id="echoid-s5922" xml:space="preserve">ſed noſtri celeritate ſtu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-03" xlink:href="note-514.01.096-03a" xml:space="preserve">30</note>
              dentes, erecta coria locantes, frontibus ſeruiunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5923" xml:space="preserve">in medio farciunt, fractis ſeparatim cum materia
                <lb/>
              cæmentis, ita tres ſuſcitantur in ea cruſtæ, duæ frontium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5924" xml:space="preserve">una media farcturæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s5925" xml:space="preserve">Græci uero non
                <lb/>
              ita, ſed plana collocantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5926" xml:space="preserve">longitudines coriorum alternis coagmentis in craſsitudinem inſtruentes;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s5927" xml:space="preserve">non media farciunt, ſed eſuis frontatis perpetuum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5928" xml:space="preserve">in unam craſsitudinem parietem conſolidant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5929" xml:space="preserve">
                <lb/>
              præter cætera interponunt ſingalos perpetua craſsitudine utraque parte frontatos, quos diatonos
                <lb/>
              appellant, qui maximè religando confirmant parietum ſoliditatem .</s>
              <s xml:id="echoid-s5930" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5931" xml:space="preserve">In ſtructura latinorũ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5932" xml:space="preserve">in´inſtructione oculis potius, quàm firmitati conſulebatur , unde Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s5933" xml:space="preserve">Ruinarum
                <lb/>
              urbis ea maxima cauſa, quod furto calcis ſine ferrumine ſuo cæmenta componuntur, lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s5934" xml:space="preserve">37. </s>
              <s xml:id="echoid-s5935" xml:space="preserve">23. </s>
              <s xml:id="echoid-s5936" xml:space="preserve">Græci di-
                <lb/>
              ligentiores erant, frontes enim coagmentis religabant, lateres per craßitudinem muri longos interponebant,
                <lb/>
              quibus frontes inter ſe continebantur, hos diatonos quaſi extentos uocabant, erant autem farcturæloco, quia
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-04" xlink:href="note-514.01.096-04a" xml:space="preserve">40</note>
              partes medias continenter replebant , ſed in unam craßitudinem parietem conſolidabant, nec crustas illas ſu-
                <lb/>
              ſcitabant, quemadmodum latini, crustæ nomine non dubitauit author farcturam mediam nominare.</s>
              <s xml:id="echoid-s5937" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5938" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Itaqve</emph>
              ſi quis uoluerit ex his commentarijs animaduertere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5939" xml:space="preserve">eligere genus ſtructuræ perpetui-
                <lb/>
              tatis poterit rationem habere.</s>
              <s xml:id="echoid-s5940" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5941" xml:space="preserve">Non firmas tantum, ſed ſpecioſas quoque ſtructuras eligere ex Vitruuianis commentarijs facultas erit, ſed
                <lb/>
              utilitati potius inſeruiendum, unde Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s5942" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5943" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              enim quæ ſuntemolli cæmento ſubtilifacie uenuſtatis, non eæ poſſunt eſſe in uetuſtatem
                <lb/>
              non ruinoſæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s5944" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5945" xml:space="preserve">Negantes particulæ multæ obſcurant ſenſum, ſedratio facilis, quæ inquit uenuſtati conſulunt, potius quam
                <lb/>
              uetustati, quales ſunt, quæ exmolli cæmento struuntur, ruinoſæ neceſſario ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s5946" xml:space="preserve">molle cæmentum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5947" xml:space="preserve">hic & </s>
              <s xml:id="echoid-s5948" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-05" xlink:href="note-514.01.096-05a" xml:space="preserve">50</note>
              ſuperius nominauit, ut uideatur plura eſſe cæmentorum genera, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s5949" xml:space="preserve">Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s5950" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s5951" xml:space="preserve">36. </s>
              <s xml:id="echoid-s5952" xml:space="preserve">innuit, dum dicit, cum
                <lb/>
              hoc etiam in cæmentis multorum generum accidat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5953" xml:space="preserve">infra. </s>
              <s xml:id="echoid-s5954" xml:space="preserve">ereliquis pallidus in cæmento raro utilis eſt, erāt
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s5955" xml:space="preserve">parietes, formacei dicti, de quibus Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s5956" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s5957" xml:space="preserve">35. </s>
              <s xml:id="echoid-s5958" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s5959" xml:space="preserve">14. </s>
              <s xml:id="echoid-s5960" xml:space="preserve">hunc in modum . </s>
              <s xml:id="echoid-s5961" xml:space="preserve">Quidnon & </s>
              <s xml:id="echoid-s5962" xml:space="preserve">in Aphrica, Hiſpa-
                <lb/>
              niaq́: </s>
              <s xml:id="echoid-s5963" xml:space="preserve">ex terra parietes, quos appellant formaceos, quoniam in forma circundati utrinque duabus tabulis in-
                <lb/>
              farciuntur, ueriusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s5964" xml:space="preserve">instruuntur, æuis durant, incorrupti imbribus, uento, ignibus, omniq́ue cæmento firmio-
                <lb/>
              res? </s>
              <s xml:id="echoid-s5965" xml:space="preserve">Sed adlateritios ueniamus, de quibus copioſe Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s5966" xml:space="preserve">hoc loco tractat. </s>
              <s xml:id="echoid-s5967" xml:space="preserve">ſumpto prius testimonio ab ipſa
                <lb/>
              parietum æſtimatione, in quo uidetur comparare lateritios parietes cum his quie molli cæmento fiunt, ut cum
                <lb/>
              Plinio dicamus lateritios inſtrui, cæmentitios infarciri, inquit igitur Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s5968" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5969" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Itaqve</emph>
              cum arbitria communium parietum ſumuntur, non æſtimant eos, quanti facti fuerint;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s5970" xml:space="preserve">ſed cum ex tabulis inueniunt eorum locationes, pretio præteritorum annorum ſingulorum deducunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.096-06" xlink:href="note-514.01.096-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>