7240LIBER
rantur.
Hæcideo difficulter curantur, primum quod ex frigoribus concipiuntur, deinde quod de-
fectis morbo uiribus, eorum aer agitatus, ex uentorum agitationibus extenuatur, unaq; a uitioſis cor
poribus detrahit ſuccum, & efficit ea exiliora. Contra uero lenis & craſſus aer,qui perflatus non ha-
bet, neque crebras redundantias, propter immotam ſtabilitatem adijciendo ad membra eorum, alit
eos, & reficit,qui in his ſunt impliciti morbis.
fectis morbo uiribus, eorum aer agitatus, ex uentorum agitationibus extenuatur, unaq; a uitioſis cor
poribus detrahit ſuccum, & efficit ea exiliora. Contra uero lenis & craſſus aer,qui perflatus non ha-
bet, neque crebras redundantias, propter immotam ſtabilitatem adijciendo ad membra eorum, alit
eos, & reficit,qui in his ſunt impliciti morbis.
Magni refert aeris qualitas, &
uentorum expulſio in curandis corporibus, nam ſæpe fit, ut quod medicinæ
contrariæ morbis efficere ſolent, id ſolum faciat uentorum expulſio, atque hoc eſt, quod dicit Vitru. in hac
parte. inde uitia ex uentis contracta enumerat, quorum curatio eſt difficilis. ſed animaduertendum eſt mor-
bum omnem uel ex exceſſu, uel ex defectu fieri, contrarijs curari adijciendo ubi deficit, detrabendo ubi ſu-
1110 pereſt, ex quo medicinæ diffinitionem ſumpſit Auicenna. Grauitudo est humor a capite defluens, nares obtu-
rans,uocem grauem efficiens, ac ſiccam tuſſim mouens. Hypocrates autem uocat grauitudines, & diſtilla-
tiones omnes Cryzas. Arthritici dolores ſunt earum partium, quæ propè iuncturas, ligamentaq́; ſunt. Du-
bitat Galenus ſuper Aph. I 6. libritertij Hyppocratis, quid hoc nomine Arthritis intelligatur, inquiens.
Quas igitur articulorum paſſiones in ſiccitatibus dixerit fieri, dignum eſt inquiſitione. ſi enim immodice ſa-
ctæ conſumpſerint articulorum humiditatem, difficilem quendam motum ob ſiccitatem efficient; forte uero &
nonnunquam dolorem, eam uero paſſionem, quæ Arthritis nominatur, haud quaquam efficient, niſi quiſpiam
omnem articulorum dolorem ita uelit nominare. Atqui ipſe libro ſecundo Epidemiarum ita inquit. in Aeno
per famem, qui leguminibus ueſcebantur, infirma habebant crura. Et qui orobos comedebant genuum dolo-
res patiebantur, non Arthriticos, ſed genua dolentes ipſos appellauit. Quiſpiam uero fortaſſis dixerit non
2220 unius articuli dolorem, ſed multorum ſimul Arthritim nominari, & iuxta hoc genua dolentes nunquam
Arthriticos appellari. De morbo igitur qui Arthritis articularis nominatur, hæc dubitaſſe ſufficiat. hæc
Galeni dubitatio uidetur in ultima parte ſoluta. Tleuritis apostema eſt intra coſtas. Ptbiſis ſunt inſana-
biles pulmonis plagæ, ex quibus post tenuem febriculam extenuatio totius corporis, ac denique mors conſe-
quitur ceſſante ſputo. Sanguinis eiectio græce Hemophthiſis dicitur, & aſiccitate prouenit. prædicti morbi
cum difficultate curantur; præcipue cum ventorum cauſa oriuntur, binc Hyppocr. libro tertio Apboriſmo
quinto inquit, Auſtri auditum hebetantes,caliginoſi, caput grauantes, pigri, diſſoluentes. Quando huiuſcemo-
di tempestas præualuerit, talia in morbis patiuntur. At ſi Aquilonia fuerit, tuſſes, fauces, alui duræ, dif-
ficultates urinæ, horrores, coſtarum dolores & pectoris. Ratio rerum prædictarum est, ut inquit Gal. quod
Auſtrales uenti quia calidi, & humidi ſunt replent caput, ob hoc igitur & ſenſuum instrumenta plurima im-
3330 plent humiditate, & capitis grauitatem eſſiciunt. principio autem neruorum humectato neceſſe eſt & circa
uoluntarios motus pigritiam euenire, & ueluti in ſe ipſo dißolutum hominem apparere. Contra uero in Aqui-
lonijs, ut ipſe inquiet inferius, corpora fiunt robuſtiora, uegetiora, & ad motus promptiora, & melius au-
dientia. Nunc uero hæc non oppoſuit bis, quæ ex Auſtro circa corpus contingunt, quoniam in hoc Apbo-
riſmo de læſione tantummodo, quæ ex utroque accidit uento tractare propoſuerat, ut hæc cognoſcentes ab illis
ſeparemus, quæ ex morborum natura contingunt. In Aquilonijs igitur fiunt tuſſes ob inſtrumentorum reſpira-
tioni inſeruientium intemperiem, & propter faucium aſperitatem. Fauces in Aquilonijs conſtitutionibus ap-
parent duræ, quoniam exſiccantur, ac refrigerantur. Vrinæ difficultas fit ueſica flatu Aquilonis ob frigidi-
tatem offenſa. est enim exanguis, & propterea ex cauſis frigidis, plusquã aliæ partes ipſa eſt offenſioni para-
ta: Homines horridi fiunt ob aeris ambientis temperaturam. Frigiditas etiam thoιacis dolores efficit.
Sed hæc ſatis.
4440contrariæ morbis efficere ſolent, id ſolum faciat uentorum expulſio, atque hoc eſt, quod dicit Vitru. in hac
parte. inde uitia ex uentis contracta enumerat, quorum curatio eſt difficilis. ſed animaduertendum eſt mor-
bum omnem uel ex exceſſu, uel ex defectu fieri, contrarijs curari adijciendo ubi deficit, detrabendo ubi ſu-
1110 pereſt, ex quo medicinæ diffinitionem ſumpſit Auicenna. Grauitudo est humor a capite defluens, nares obtu-
rans,uocem grauem efficiens, ac ſiccam tuſſim mouens. Hypocrates autem uocat grauitudines, & diſtilla-
tiones omnes Cryzas. Arthritici dolores ſunt earum partium, quæ propè iuncturas, ligamentaq́; ſunt. Du-
bitat Galenus ſuper Aph. I 6. libritertij Hyppocratis, quid hoc nomine Arthritis intelligatur, inquiens.
Quas igitur articulorum paſſiones in ſiccitatibus dixerit fieri, dignum eſt inquiſitione. ſi enim immodice ſa-
ctæ conſumpſerint articulorum humiditatem, difficilem quendam motum ob ſiccitatem efficient; forte uero &
nonnunquam dolorem, eam uero paſſionem, quæ Arthritis nominatur, haud quaquam efficient, niſi quiſpiam
omnem articulorum dolorem ita uelit nominare. Atqui ipſe libro ſecundo Epidemiarum ita inquit. in Aeno
per famem, qui leguminibus ueſcebantur, infirma habebant crura. Et qui orobos comedebant genuum dolo-
res patiebantur, non Arthriticos, ſed genua dolentes ipſos appellauit. Quiſpiam uero fortaſſis dixerit non
2220 unius articuli dolorem, ſed multorum ſimul Arthritim nominari, & iuxta hoc genua dolentes nunquam
Arthriticos appellari. De morbo igitur qui Arthritis articularis nominatur, hæc dubitaſſe ſufficiat. hæc
Galeni dubitatio uidetur in ultima parte ſoluta. Tleuritis apostema eſt intra coſtas. Ptbiſis ſunt inſana-
biles pulmonis plagæ, ex quibus post tenuem febriculam extenuatio totius corporis, ac denique mors conſe-
quitur ceſſante ſputo. Sanguinis eiectio græce Hemophthiſis dicitur, & aſiccitate prouenit. prædicti morbi
cum difficultate curantur; præcipue cum ventorum cauſa oriuntur, binc Hyppocr. libro tertio Apboriſmo
quinto inquit, Auſtri auditum hebetantes,caliginoſi, caput grauantes, pigri, diſſoluentes. Quando huiuſcemo-
di tempestas præualuerit, talia in morbis patiuntur. At ſi Aquilonia fuerit, tuſſes, fauces, alui duræ, dif-
ficultates urinæ, horrores, coſtarum dolores & pectoris. Ratio rerum prædictarum est, ut inquit Gal. quod
Auſtrales uenti quia calidi, & humidi ſunt replent caput, ob hoc igitur & ſenſuum instrumenta plurima im-
3330 plent humiditate, & capitis grauitatem eſſiciunt. principio autem neruorum humectato neceſſe eſt & circa
uoluntarios motus pigritiam euenire, & ueluti in ſe ipſo dißolutum hominem apparere. Contra uero in Aqui-
lonijs, ut ipſe inquiet inferius, corpora fiunt robuſtiora, uegetiora, & ad motus promptiora, & melius au-
dientia. Nunc uero hæc non oppoſuit bis, quæ ex Auſtro circa corpus contingunt, quoniam in hoc Apbo-
riſmo de læſione tantummodo, quæ ex utroque accidit uento tractare propoſuerat, ut hæc cognoſcentes ab illis
ſeparemus, quæ ex morborum natura contingunt. In Aquilonijs igitur fiunt tuſſes ob inſtrumentorum reſpira-
tioni inſeruientium intemperiem, & propter faucium aſperitatem. Fauces in Aquilonijs conſtitutionibus ap-
parent duræ, quoniam exſiccantur, ac refrigerantur. Vrinæ difficultas fit ueſica flatu Aquilonis ob frigidi-
tatem offenſa. est enim exanguis, & propterea ex cauſis frigidis, plusquã aliæ partes ipſa eſt offenſioni para-
ta: Homines horridi fiunt ob aeris ambientis temperaturam. Frigiditas etiam thoιacis dolores efficit.
Sed hæc ſatis.
Non nullis placuit eſſe Ventos quatuor, ab Oriente æquinoctiali Solanum, a Meridie Auſtrum, ab
Occidente æquinoctiali Fauonium, a Septentrionali Septentrionem.
Occidente æquinoctiali Fauonium, a Septentrionali Septentrionem.
Ventorum numerum, nominaq;
, &
partes inquirit Vitruuius.
neceſſaria uero huiuſmodi erat inquiſitio,
nam cum uentorum flatus uitandos eße doceat, rationi conſentaneum eſt ut cognoſcamus qui uenti, a quibus
partibus flare ſoleant. & quoniam apud authoιes in ventorum numero diſſenſio uidetur eße, ideo huiuſmodi
controuerſiam putamus pulcherrima diſtinctione tollendam. Quatuor igitur modis venti distinguuntur. pri-
mum iuxta omnia ſigna, quæin Orizontis labro collocantur. Orizon enim qui finitor appellatur, circu lus eſt
hemiſphæria partiens, quorum alterum ſupra, alterum infra eſt. hoc modo innumeri uenti ſunt,ex omni enim
parte Orizontis ventiperflant, nec ſub aliquam regulam cadunt. Alio modo distinguuntur uenti,iuxta pri-
marum qualitatum permixtionem, calidum enim & ſiccum, frigidum, & humidum principes qualitates ſunt,
5550 quæhuiuſmodi permixtionem ſortiuntur, nam calidum cum ſicco, & humido conuenit, item frigidum cum
ſicco, & humido. Vnde commixtiones quatuor habentur, prima calidi & humidi; altera calidi & ſicci; ter-
tia frigidi & humidi, ultima frigidi & ſicci. ſic quatuor ventos medici poſuere, ſed ego potius eos a quatuor
mundi cardinibus orientes, dixerim, ita eſſe diſtinctos, ut Solanus a Sole Oriente, Fauonius ab Occidente,
Auſter a Meridie, Septentrio a parte poli ſuperioris dictus ſit. Conuenit enim magis rei naturæ & obſerua-
tioni huiuſmodi diſtinctio. Vnde Vitr. inquit placuiſſe nonnullis ventos eſſe quatuor dictos a quatuor cœli
regionibus præcipuis. nam Sol æquinoctiali ortu, & occaſu oriens, occidensq́; duas oppoſitas cœli partes di-
ſtinguit. pari forma cum in meridie cernitur, partem mediam inter utranque diſcernit, a qua, & ab oppoſita
duos alios uentos ponit, & ita quatuor numero eſſe ventos aliqui uoluerunt. Ac huiuſmodi ventorum parti-
6660 tio philoſophis, & Astrologis peculiaris. Alter modus est ventos diſtinguere ad euidentibus cœli
nam cum uentorum flatus uitandos eße doceat, rationi conſentaneum eſt ut cognoſcamus qui uenti, a quibus
partibus flare ſoleant. & quoniam apud authoιes in ventorum numero diſſenſio uidetur eße, ideo huiuſmodi
controuerſiam putamus pulcherrima diſtinctione tollendam. Quatuor igitur modis venti distinguuntur. pri-
mum iuxta omnia ſigna, quæin Orizontis labro collocantur. Orizon enim qui finitor appellatur, circu lus eſt
hemiſphæria partiens, quorum alterum ſupra, alterum infra eſt. hoc modo innumeri uenti ſunt,ex omni enim
parte Orizontis ventiperflant, nec ſub aliquam regulam cadunt. Alio modo distinguuntur uenti,iuxta pri-
marum qualitatum permixtionem, calidum enim & ſiccum, frigidum, & humidum principes qualitates ſunt,
5550 quæhuiuſmodi permixtionem ſortiuntur, nam calidum cum ſicco, & humido conuenit, item frigidum cum
ſicco, & humido. Vnde commixtiones quatuor habentur, prima calidi & humidi; altera calidi & ſicci; ter-
tia frigidi & humidi, ultima frigidi & ſicci. ſic quatuor ventos medici poſuere, ſed ego potius eos a quatuor
mundi cardinibus orientes, dixerim, ita eſſe diſtinctos, ut Solanus a Sole Oriente, Fauonius ab Occidente,
Auſter a Meridie, Septentrio a parte poli ſuperioris dictus ſit. Conuenit enim magis rei naturæ & obſerua-
tioni huiuſmodi diſtinctio. Vnde Vitr. inquit placuiſſe nonnullis ventos eſſe quatuor dictos a quatuor cœli
regionibus præcipuis. nam Sol æquinoctiali ortu, & occaſu oriens, occidensq́; duas oppoſitas cœli partes di-
ſtinguit. pari forma cum in meridie cernitur, partem mediam inter utranque diſcernit, a qua, & ab oppoſita
duos alios uentos ponit, & ita quatuor numero eſſe ventos aliqui uoluerunt. Ac huiuſmodi ventorum parti-
6660 tio philoſophis, & Astrologis peculiaris. Alter modus est ventos diſtinguere ad euidentibus cœli