Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
[151] 17 18 19 20 21 22 16 23 15 14 13 12 11 10 11 12 21 22 10 9 23 M
[152] Q K r n r 12 11 K 2 2 @ 4 p 8 7 e t 8 9 c P 7 4 3 10 7 @ P 5 q P 6 2 8 7 q P t t 11 1 I 1 11 7 q p 2 10 q p 3 9 @ a e b 4 8 2 7 6 5 P 10 6 f P 9 3 8 4 f P 1 f P 11 10 2 a f b e 4 9 3 11 10 2 11 1 11 1 u m 12 15 @ d 12 4 5 m 3 4 5 7 8 9 d @ 2 @ 0 10 2 11 1 a 0 s 7 1 n P p 5 6 7 10 6 6 6 3 4 8 9 7 e 5 5 7 4 5 3 10 11 12 1 2 3 8 9 3 1 e H 23 10 22 24 23 22 15 16 17 18 19 21 13 14 20
[153] Horologia in plano meridiani.6 5 4 3 2 1 7 8 9 10 11 12 u l d 7 4 8 3 9 2 10 b n n n n n 5 4 3 2 1 a c e c y n n n n n p 1 2 3 4 5 n ſ ſ 4 3 2 1 r 4 3 2 1 e 4 3 2 1 B 9 10 11 12 13 14 e H 5 6 7 8 9 10 11 e E g r 7 6 5 4 3 2 1 F g d 23 22 21 20 19 18 18 c g G d f a b e g c 1 2 3 4 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 f D e 11 10 19 18
[154] Horologia in plano æquinoctialis.d b 5 6 7 4 8 9 3 g f k L @ m 2 10 l 8 1 11 a e b B L 1 f k m h @ z r s 1 n 11 A 2 1 10 12 3 9 11 1 4 8 10 1 2 5 6 7 b d 9 3 8 4 7 5 6 c 6 7 5 8 4 9 3 18 17 16 10 2 16 17 18 19 11 12 1 19 20 14 14 20 21 13 13 21 22 12 12 22 23 11 23 24 24 14 14 23 15 23 22 15 22 16 16 21 17 21 20 19 18 17 18 19 20
[155] 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
[156] Instrumenta è regione poſita ſeruiunt fronti horologij ſequentis, illud uero inſerius eſt immobil-le ad aliud, & aliud ab artiſicio aquæ mouetur.B 270 A 360 stella.p.@ f 180 C 10 hircuſ@ 20 30 40 x cani ſminor* 50 60 70 80 90 C@nis Maior* D
[157] 6 5 7 4 8 3 9 2 10 1 11 12 T R 12 L 11 1 A f C 10 2 9 3 8 4 7 5 6
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
< >
page |< < (100) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div312" type="section" level="2" n="63">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9038" xml:space="preserve">
                <pb o="100" file="514.01.132" n="132" rhead="LIBER"/>
              uniuerſalis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9039" xml:space="preserve">indistinctæ ad claram perceptionem propius peruenimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9040" xml:space="preserve">Similis ratio in mente cernitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9041" xml:space="preserve">Ideo
                <lb/>
              Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9042" xml:space="preserve">indiſtinctam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9043" xml:space="preserve">confuſam quandam Aedium perceptionem, quæ aſpectui ſubiecta eſt, non ſine ratione
                <lb/>
              propoſuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9044" xml:space="preserve">eamq́ue a figura, quæ commune ſenſile eſt, deſumpſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9045" xml:space="preserve">Accedentes autem ad ædes proprius, ſpa-
                <lb/>
              tia & </s>
              <s xml:id="echoid-s9046" xml:space="preserve">interualla columnarum conſideramus . </s>
              <s xml:id="echoid-s9047" xml:space="preserve">Hæc ſpatia cum in alijs ædibus conferta ſint, in alijs remiſſa,
                <lb/>
              in alijs quoque laxiora, oculis præbent diuerſa rerum diſcrimina, effectusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9048" xml:space="preserve">uarios reddunt; </s>
              <s xml:id="echoid-s9049" xml:space="preserve">nam uel dignita-
                <lb/>
              tem, uel iucunditatem, uel aſperitatem quandam præſeferunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9050" xml:space="preserve">Cæterum non ſine regulis efficiuntur huiuſmo-
                <lb/>
              di ſpatia, quemadmodum docebit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9051" xml:space="preserve">Ex interuallis igitur, fpatijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9052" xml:space="preserve">columnarum quinque ædium ſpecies in-
                <lb/>
              ueniuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9053" xml:space="preserve">Quarum nomina hæc ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9054" xml:space="preserve">Pycnoſtylos, ſyſtylos, Diaſtylos, Aræostylos, Euſtylos. </s>
              <s xml:id="echoid-s9055" xml:space="preserve">Quid uero hæc
                <lb/>
              ſibi nomina uelint, exponit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9056" xml:space="preserve">inde interuallorum regulas in quaq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9057" xml:space="preserve">ſpecie inſtituit; </s>
              <s xml:id="echoid-s9058" xml:space="preserve">mox ad partiales deſcri-
                <lb/>
              ptiones magis deueniens; </s>
              <s xml:id="echoid-s9059" xml:space="preserve">de contracturis columnarum, quæ fiunt in ſummis; </s>
              <s xml:id="echoid-s9060" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9061" xml:space="preserve">de adiectionibus, quæ fiunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-01" xlink:href="note-514.01.132-01a" xml:space="preserve">10</note>
              in medijs columnis, ſermonem facit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9062" xml:space="preserve">Ac demum in tertio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9063" xml:space="preserve">poſtremo huius uoluminis capite de fundatio-
                <lb/>
              nibus præcepta tradit, ac paulatim ad baſes, columnarum ornamenta, capitula, trabes, zophoros, coronas,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s9064" xml:space="preserve">faſtigia peruenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9065" xml:space="preserve">Ita ut Ionicumgenus hoc libro perficiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9066" xml:space="preserve">Pycnoſtylos igitur eſt quod crebris columnis
                <lb/>
              conſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9067" xml:space="preserve">Confertum genus uocat Albertus, Syſtylos paulò remißioribus, ſub confertum idem nominat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9068" xml:space="preserve">Dia-
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.132-01" xlink:href="fig-514.01.132-01a" number="25">
                  <description xml:id="echoid-description17" xml:space="preserve">I. Orthographia.
                    <lb/>
                  O. Sciographia dipteros.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables16" xml:space="preserve">I O</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-02" xlink:href="note-514.01.132-02a" xml:space="preserve">20</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-03" xlink:href="note-514.01.132-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſtylos amplius patentibus ſubdiſpanſa ſpecies appellatur ab eodem. </s>
              <s xml:id="echoid-s9069" xml:space="preserve">Aræstylos diſpanſa, rarius quàm opor-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-04" xlink:href="note-514.01.132-04a" xml:space="preserve">40</note>
              teat inter ſe diductis . </s>
              <s xml:id="echoid-s9070" xml:space="preserve">Sed quomodo rarius quàm oporteat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9071" xml:space="preserve">ergo faciendum est aliquid aliter quàm oportet?
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9072" xml:space="preserve">minimè. </s>
              <s xml:id="echoid-s9073" xml:space="preserve">Sed infra buius ratio reddetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9074" xml:space="preserve">quomodo fiet quod oportet , ex eo quod fieri non oportere uidetur ,
                <lb/>
              oſtendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9075" xml:space="preserve">{ Euſtylos interuallorum iusta diſtributione.</s>
              <s xml:id="echoid-s9076" xml:space="preserve">} Quaratione autem ſingulæ ſpecies ordinentur, sta-
                <lb/>
              tim demonſtrat, inquiens.</s>
              <s xml:id="echoid-s9077" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9078" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              Pycnoſtylos eſt cuius intercolumnio unius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9079" xml:space="preserve">dimidiatæ columnæ craſsitudo interponi po
                <lb/>
              teſt, quemadmodum eſt Diui Iulij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9080" xml:space="preserve">in foro Veneris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9081" xml:space="preserve">ſi quę aliæ ſic ſunt compoſitæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9082" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9083" xml:space="preserve">Conferta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9084" xml:space="preserve">denſa ſpecies, quæ Pycnoſtylos dicitur, ea eſt cuius intercolumnia ſingula ſunt craſſitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9085" xml:space="preserve">
                <lb/>
              dimidiatæ columnæ ſpatio. </s>
              <s xml:id="echoid-s9086" xml:space="preserve">Craſſitudinem intelligo diametrum imæ columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9087" xml:space="preserve">huius exemplum inuenies in ue-
                <lb/>
              ſtigio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9088" xml:space="preserve">ichnographia ſuperiori, ædis ſcilicet, quæ hypethros nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9089" xml:space="preserve">Exemplar uero eorum templorum,
                <lb/>
              quæ Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9090" xml:space="preserve">adducit, nullum reſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9091" xml:space="preserve">Veneri autem genitrici Cæſar dictator ædem instruxit.</s>
              <s xml:id="echoid-s9092" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9093" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              ſyſtylos eſt in qua duarum columnarum craſsitudo in intercolumnio poterit collocari, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9094" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſpirarum plinthides æque magnæ ſint eo ſpatio, quod fuerit inter duas plinthides, quemadmodum eſt
                <lb/>
              Fortunæ æqueſtris ad theatrum lapideum , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9095" xml:space="preserve">reliquæ, quæ eiſdem rationibus ſunt compoſitæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9096" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9097" xml:space="preserve">Plinthides ſunt imæ baſium partes, ideo nuncupatæ, quia forma earum laterum formas uidentur habere;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9098" xml:space="preserve">Plinthi enim lateres a Græcis dicuntur, qui forma quadrata constant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9099" xml:space="preserve">Plinthum ergo tam magnam eſſe Vi-
                <lb/>
              tr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9100" xml:space="preserve">dicit, quantum eſt ſpatium inter duas plinthos. </s>
              <s xml:id="echoid-s9101" xml:space="preserve">Exemplum huius eſt in Ichnographia ſuperiori eius formæ,
                <lb/>
              quædipteros nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9102" xml:space="preserve">Theatrum lapideum Philander intelligit theatrum Pompeij, quod manſurum primus
                <lb/>
              omnium extruxit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9103" xml:space="preserve">id igne conſumptum reſtaurauit Tiberius, poſt C. </s>
              <s xml:id="echoid-s9104" xml:space="preserve">Caligula. </s>
              <s xml:id="echoid-s9105" xml:space="preserve">inde Claudius. </s>
              <s xml:id="echoid-s9106" xml:space="preserve">Postremo Go-
                <lb/>
              thorum Rex Theodoricus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9107" xml:space="preserve">Eius ueſtigia dicuntur eſſe, quæ in campo Floræ in ſtabulo Vrſinorum uiſuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9108" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Quoduero ad fortunam equeſtrem attinet, notandum quod Tacitus libro 14. </s>
              <s xml:id="echoid-s9109" xml:space="preserve">refert, Equites pro Augustæ ua-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-06" xlink:href="note-514.01.132-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>