Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
< >
page |< < (14) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div40" type="section" level="2" n="40">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s1543" xml:space="preserve">
                <pb o="14" file="514.01.046" n="46" rhead="LIBER"/>
              conſenſus duarum ſcientiarum inter ſe, mox multarum, Muſice, medicinaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s1544" xml:space="preserve">ſcientiæ, uel artes ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s1545" xml:space="preserve">Medi-
                <lb/>
              ci munus est ſanitatem inducere ubinon eſt, aut conſeruare ubiest, Muſici quatenus Muſici est modulando au
                <lb/>
              ditores delectare, his muneribus differunt, ſed quibuſdam rationibus conueniunt inter ſe, conuenientia ex
                <lb/>
              conmuni quadam regula proficiſcitur: </s>
              <s xml:id="echoid-s1546" xml:space="preserve">nam dum Medicus conſiderat elationem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1547" xml:space="preserve">depreſſionem arteriarum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s1548" xml:space="preserve">pulſus, uelocitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1549" xml:space="preserve">moram, œqualitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1550" xml:space="preserve">inœqualitatem, cum Muſicis ratione conuenit, Muſicus
                <lb/>
              enim eaſdem res in uocibus ſpeculatur: </s>
              <s xml:id="echoid-s1551" xml:space="preserve">nam uelocitas, tarditas, altitudo, depreſſio, æqualitas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1552" xml:space="preserve">huiuſmo-
                <lb/>
              di communes termini ſunt, qui ad res multas diſpares accommodari poſſunt, ideò nullum eſt incommodum artifi
                <lb/>
              ees in rationibus conſentire, qui postea in operibus ſunt differentes. </s>
              <s xml:id="echoid-s1553" xml:space="preserve">idq́ oritur ex ui principiorum, quœ cum
                <lb/>
              communia ſint, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1554" xml:space="preserve">uniuerſalia, abſque ullo diſcrimine res multas amplectuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s1555" xml:space="preserve">A equalitas igitur tempori,
                <lb/>
              loco, numero, magnitudini aptari potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s1556" xml:space="preserve">idem iudicium de reliquis: </s>
              <s xml:id="echoid-s1557" xml:space="preserve">nil igitur mirum, ſi ratio eadem plures
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-01" xlink:href="note-514.01.046-01a" xml:space="preserve">10</note>
              iuuat artifices, qui in operibus diuerſis diſſentiunt, aliud enim ratio, aliud est opus, ratio doctis, opus exper-
                <lb/>
              tis tribuitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s1558" xml:space="preserve">Angulos facilè coaleſcere a Geometria ſumit Medicus, circulum non item. </s>
              <s xml:id="echoid-s1559" xml:space="preserve">hinc ea ratione du-
                <lb/>
              citur, ut uulnera, quæ in orbemtendunt, difficillimæ curœ iudicet, angularia facile ſanet. </s>
              <s xml:id="echoid-s1560" xml:space="preserve">At ſi uulnus me-
                <lb/>
              deri oportuerit, non accedet Geometra, ſed Medicus.</s>
              <s xml:id="echoid-s1561" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s1562" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Similiter</emph>
              cum Aſtrologis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1563" xml:space="preserve">Muſicis eſt diſputatio communis de Sympathia ſtellarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1564" xml:space="preserve">ſym
                <lb/>
              phoniarum in quadratis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1565" xml:space="preserve">trigonis, diateſſaron & </s>
              <s xml:id="echoid-s1566" xml:space="preserve">diapente: </s>
              <s xml:id="echoid-s1567" xml:space="preserve">cum Geometris de uiſu qui λóγos
                <lb/>
              appellatur, cæterisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s1568" xml:space="preserve">omnibus doctrinis multæ res, uel omnes communes ſunt duntaxat ad diſputan-
                <lb/>
              dum, operum uerò ingreſſus, qui manu, ac tractationibus, ad elegantiam perducuntur, ipſorum
                <lb/>
              ſunt, qui propriè una arte ad faciendum ſuntinſtituti.</s>
              <s xml:id="echoid-s1569" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s1570" xml:space="preserve">Cum Aſtronomi ſibi proponant oſtendere qua ratione cœlestia illa, ac lucentia mundi corpora conſentiant in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-02" xlink:href="note-514.01.046-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ter ſe, conſpirentq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s1571" xml:space="preserve">in demittentis ad centrum uirtutibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1572" xml:space="preserve">influxibus, ſelegerunt quaſdam figuras Geome-
                <lb/>
              tricas inter ſe ratione, comparationeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s1573" xml:space="preserve">reſpondentes, triquetram, quadratam, exagonam. </s>
              <s xml:id="echoid-s1574" xml:space="preserve">In his admira-
                <lb/>
              bilesrationes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1575" xml:space="preserve">uires inuenere. </s>
              <s xml:id="echoid-s1576" xml:space="preserve">Quod ut manifeſtum ſit, lucidius explicabo. </s>
              <s xml:id="echoid-s1577" xml:space="preserve">Angulorum menſuræ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1578" xml:space="preserve">
                <lb/>
              comparationes ſumuntur ex parte circumferentiæ, quæ illis angulis continetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s1579" xml:space="preserve">maiores ſunt anguli, quorum
                <lb/>
              lineæ maiorem circuli portionem amplectuntur, minores, qui minorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s1580" xml:space="preserve">Antiqui prœterea rem omnem inte-
                <lb/>
              gram diuiduam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1581" xml:space="preserve">menſurabilem uocabant Aſſem: </s>
              <s xml:id="echoid-s1582" xml:space="preserve">quem duodenas in partes diuidebant, has uncias nomina
                <lb/>
              bant. </s>
              <s xml:id="echoid-s1583" xml:space="preserve">unapars uncia dicebatur, duæſextans; </s>
              <s xml:id="echoid-s1584" xml:space="preserve">nam ſex uicibus binœ Aſſem conſtituebant, tres quadran-
                <lb/>
              tem uocabant, duodecim enim ex tribus quadrantibus efficiuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s1585" xml:space="preserve">quatuor uerſauice trientem: </s>
              <s xml:id="echoid-s1586" xml:space="preserve">quinque quicun
                <lb/>
              cem nulla ratione habita ad aſſem, quoniam nulla quinarij aſſumptione aſſis perficitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s1587" xml:space="preserve">Sex uerò ſemiſſem,
                <lb/>
              quaſi dimidiatum aſſem dicebãt: </s>
              <s xml:id="echoid-s1588" xml:space="preserve">ſeptem ſeptuncem, eadem ratione, qua dixere quincuncem, octo beſſem, duas
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-03" xlink:href="note-514.01.046-03a" xml:space="preserve">30</note>
              enim ſenis addebant, nouem dodrantem, decem dextantem, undecim, deuncem, quoniam nulla erat earum
                <lb/>
              partium multiplicatio, quœ aſſem perficeret, nam ſemel ſumptœ non accedebant ad ſummam: </s>
              <s xml:id="echoid-s1589" xml:space="preserve">plures, ultra aſ
                <lb/>
              ſem perueniebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s1590" xml:space="preserve">his stabilitis fingamus quadrantem circuli in duodenas partes eſſe diuiſum, qualium totus
                <lb/>
              orbis est quadraginta octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s1591" xml:space="preserve">rectus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1592" xml:space="preserve">œqualis quadrantis angulus duodecim occupabit: </s>
              <s xml:id="echoid-s1593" xml:space="preserve">trigoni ſexdecim:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s1594" xml:space="preserve">exagoni octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s1595" xml:space="preserve">quadrati igitur angulus, quoniam rectus eſt, integerq́ dicetur Aſſis, Trianguli, quoniam ma-
                <lb/>
              ior tertia parte, quemadmodum in diagrammate uidetur, ſemel continebit rectum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1596" xml:space="preserve">integrum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1597" xml:space="preserve">amplius
                <lb/>
              quadrantem, hoc eſt, partem tertiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1598" xml:space="preserve">inter hos duos angulos ratio ſeſquitertia cadet. </s>
              <s xml:id="echoid-s1599" xml:space="preserve">exagoni uero angu-
                <lb/>
              lus, quoniam dimidio minor est angulo trigoni ( octo enim partes continet, ex ſexdecim ) ideò ad ipſum com
                <lb/>
              paratus angulum exagoni oſtendet rationem duplam, ſed inter quadrati angulum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1600" xml:space="preserve">exagoni eſt proportio
                <lb/>
              ſeſquialtera; </s>
              <s xml:id="echoid-s1601" xml:space="preserve">quæ fit, cum quid integrum continet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1602" xml:space="preserve">amplius dimidiam partem, quemadmodum octo pars
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-04" xlink:href="note-514.01.046-04a" xml:space="preserve">40</note>
              beſſalis continetur ab aſſe ſemel, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1603" xml:space="preserve">trientem: </s>
              <s xml:id="echoid-s1604" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s1605" xml:space="preserve">hoc eſt, quod ad Aſtrologiam pertinet in figuris, aſpecti-
                <lb/>
              busq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s1606" xml:space="preserve">ſyderum conſideratum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1607" xml:space="preserve">ſympathia hoc eſt conſenſu. </s>
              <s xml:id="echoid-s1608" xml:space="preserve">quod uerò ad Muſicen ſpectat illud est, quod
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.046-01" xlink:href="fig-514.01.046-01a" number="6">
                  <variables xml:id="echoid-variables1" xml:space="preserve">12 3 16</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-05" xlink:href="note-514.01.046-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Muſicus huiuſmodi proportiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1609" xml:space="preserve">concentus conſiderat, ſed non in figuris, uerum in uocibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1610" xml:space="preserve">earum
                <lb/>
              interuallis: </s>
              <s xml:id="echoid-s1611" xml:space="preserve">harmonia est uocum diſtantium iucundus concentus. </s>
              <s xml:id="echoid-s1612" xml:space="preserve">ex his ſimplices quidam ſunt, quidam com-
                <lb/>
              poſiti, ſimplicium nomina hæc ſunt, Diapaſon, Diapente, & </s>
              <s xml:id="echoid-s1613" xml:space="preserve">Diateſſaron: </s>
              <s xml:id="echoid-s1614" xml:space="preserve">uocabula compoſitorum ſunt, diſdia-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.046-06" xlink:href="note-514.01.046-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>