Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (52) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div188" type="section" level="2" n="49">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4763" xml:space="preserve">
                <pb o="52" file="514.01.084" n="84" rhead="LIEER"/>
              tinet. </s>
              <s xml:id="echoid-s4764" xml:space="preserve">caſu quoque & </s>
              <s xml:id="echoid-s4765" xml:space="preserve">fortuito concurrere illa corpora dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4766" xml:space="preserve">Quod a ratione alienum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s4767" xml:space="preserve">Cæterum quod ad
                <lb/>
              eius mentem ſpectat, nihil est aliud quàm quòd Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s4768" xml:space="preserve">uidetur innuere Democritum elementa cum Pythago-
                <lb/>
              ricis intellexiſſe cum atomos induxit, dum dixit.</s>
              <s xml:id="echoid-s4769" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4770" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              Democritus etſi non proprie res nominauit, ſed tantum indiuidua corpora propoſuit, ideo
                <lb/>
              ipſa dixiſſe uidetur, quod ea cum ſint diſiuncta, nec leguntur, nec in ternitionem recipiunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s4771" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4772" xml:space="preserve">Huiuſmodi ſunt elementa, quæ ſeiuncta quatenus per ſe ſunt, æterna ſunt, nec mutari poſſunt niſi ſecundaum
                <lb/>
              partes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4773" xml:space="preserve">uicibus quibusſdam, ut in phyſicis eſt declaratum. </s>
              <s xml:id="echoid-s4774" xml:space="preserve"># Ibi enim dicitur elementa tot uicibus ac per-
                <lb/>
              turbationibus ſubiecta eße, ut cum ſint prima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4775" xml:space="preserve">maxima uniuerſi corpora, ex quibus natura omnia gignit,
                <lb/>
              miras ſanè alliciendorum animorum facultates habent, propterea quod ſind his natura hebes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4776" xml:space="preserve">ocioſa eſſet,
                <lb/>
              res denique omnes ſuo fine fruſtarentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4777" xml:space="preserve">mundus iste tam uenuſtus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4778" xml:space="preserve">pulcher omni, quo nunc præcelit or-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.084-01" xlink:href="note-514.01.084-01a" xml:space="preserve">10</note>
              natu penitus priuaretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4779" xml:space="preserve">hæc enim a ſupernis motionibus agitata uices annorum efficiunt, ver , æstatem, au-
                <lb/>
              tumnum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4780" xml:space="preserve">hyement. </s>
              <s xml:id="echoid-s4781" xml:space="preserve">Hæc maximas orbis regiones diſtinguunt, ortum, occaſum, meridiem, ſeptentriones,
                <lb/>
              cum in his partibus diuerſas res operentur animalia, plantas, margaritas, metallorum uentas, aromatx, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4782" xml:space="preserve">
                <lb/>
              reliqua demum, quæ ſuis quæque locis horum conflatu gignuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s4783" xml:space="preserve">præterea quic quid dulce, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4784" xml:space="preserve">ſuaue, quicquid
                <lb/>
              aſperum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4785" xml:space="preserve">leue, quicquid colorem habet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4786" xml:space="preserve">perſpictuitatem, quicquid durum eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4787" xml:space="preserve">molle, quicquid ſapidum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s4788" xml:space="preserve">inſipidum iudicatur, quicquid demum alia qualitate affectum ſirt, id ab his quatuor ortum habet. </s>
              <s xml:id="echoid-s4789" xml:space="preserve">Vnde
                <lb/>
              etiam imbres, qui in terræ gremium decidunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4790" xml:space="preserve">grandines, fulgura, tonitrua, uenti, nines, fulmina, maria,
                <lb/>
              montes, inſulæ, iſthmi, peninſulæ, freta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4791" xml:space="preserve">alia ab ijs profecta initijs, præclaram hanc efficiunt uniuerſita-
                <lb/>
              tem, cuiu notitia meritò ab horum cognitione profecta dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4792" xml:space="preserve">Quare Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s4793" xml:space="preserve">de ijs ſermonem inſtituit, uti cum
                <lb/>
              fuerint nota, non habeant ij qui fabricari cogitant, errorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s4794" xml:space="preserve">Ecce igitur quantum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4795" xml:space="preserve">quatenus Architecto
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.084-02" xlink:href="note-514.01.084-02a" xml:space="preserve">20</note>
              Philoſophia neceßaria eſt, quodin primo libro diximus.</s>
              <s xml:id="echoid-s4796" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div192" type="section" level="2" n="50">
            <head xml:id="echoid-head51" style="it" xml:space="preserve">De lateribus. # Cap. III.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4797" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">ITaqve</emph>
              primum de lateribus, qua de terra duci eos oporteat, dicam. </s>
              <s xml:id="echoid-s4798" xml:space="preserve">non enim de areno-
                <lb/>
              ſo, neque calculoſo, neque ſabuloſo luto ſunt ducendi, quod ex his generibus cum ſint
                <lb/>
              ducti, primum fiunt graues, deinde cum ab imbribus in parietibus aſperguntur, dilabun-
                <lb/>
              tur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4799" xml:space="preserve">diſloluuntur, paleæq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s4800" xml:space="preserve">, quæ in his ponuntur, non cohæreſcunt propter aſperitatem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4801" xml:space="preserve">Faciendi autem ſunt ex terra albida, cretoſa, ſiue de rubrica, aut etiam maſculo ſabulone. </s>
              <s xml:id="echoid-s4802" xml:space="preserve">Hæc enim
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.084-03" xlink:href="note-514.01.084-03a" xml:space="preserve">30</note>
              genera propter leuitatem habent firmitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4803" xml:space="preserve">non ſunt in opere pondero ſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4804" xml:space="preserve">faciliter aggerantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s4805" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4806" xml:space="preserve">De lateribus primum agitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4807" xml:space="preserve">Omnis enim ædificatio in eos demum cum diſſoluatur , primi ſunt nimirum,
                <lb/>
              qui in opere tanquam elementa oponuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s4808" xml:space="preserve">ab eorum autem uſu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4809" xml:space="preserve">effectu occaſionem Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s4810" xml:space="preserve">habet tractqandi
                <lb/>
              de materia ex qua conſiciuntur, et ostendit ex qua terra ducendi ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s4811" xml:space="preserve">in primis autem eos huiuſmodi eſſe de-
                <lb/>
              bere dicit, ut ponderoſi non ſint, poſſint & </s>
              <s xml:id="echoid-s4812" xml:space="preserve">imbribus reſistere. </s>
              <s xml:id="echoid-s4813" xml:space="preserve">Nos uniuerſam materiẽ more noſtro ante oculos
                <lb/>
              certa quadam diſtributione ponemus, ut quicquid hoc uolumine continetur expeditum ſit, nulloq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4814" xml:space="preserve">labore in
                <lb/>
              inteliigentiam huius rei uniuerſæ deu eniatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4815" xml:space="preserve">Primum enim de materia omni ædificationi ſubiecta dicendum,
                <lb/>
              postea de ijs, quæ materiem ſimul aggerant, demum qua rationen ſtructuræ fiant: </s>
              <s xml:id="echoid-s4816" xml:space="preserve">hæ cenim hoc ſecundo volu-
                <lb/>
              mine continentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4817" xml:space="preserve">Materiem autem intelligo, ex qua aliquid fit.</s>
              <s xml:id="echoid-s4818" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            # # # aut natura constant. \\ de ijs ſeptimo capite.
              <lb/>
            # # lapides \\ qui
              <lb/>
            # præcipua æ \\ dificiorum \\ materies. # # aut arte fiũt, de ijs tertio \\ capite, & ſunt lateres, de \\ quib. cõſiderãda ſunt hæc # materies. \\ tempus, quo ducuntur, \\ qualitas. \\ figura, & genera, quæ a figura ducuntur
              <lb/>
            Quæ ſecũdo \\ uolumine cõ \\ tinentur. # ea, quæ ma- \\ ſimul \\ componũt. # ## ligna, de ijs agitur cap. \\ nono, & decimo & cõſiderantur hæc. # tempus cædendi, \\ modus. \\ natura. \\ Vfus.
              <lb/>
            # # calx de qua capite \\ quinto agitur # natura \\ comparatio \\ uſus.
              <lb/>
            # # ## puluis puteolanus, de quo capite ſexto # locus ubieffoditur, \\ natura. \\ vſus.
              <lb/>
            # # arena, de qua cap. quarto ubi \\ conſiderantur. # ſpecies. \\ colores. \\ uſus.
              <lb/>
            # ſtructuræ modi. cap. octauo \\ vbiconſiderantur # genera, \\ qualitates, \\ loci.
              <lb/>
            </note>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>