7519DE ARCHITEC. LIB. I.
Craßitudinem autem muri ita faciendam cenſeo, uti armati homines,
ſupra obuiam uenientes alius alium, ſine impeditione præterire poßint,
dum in craßitudine perpetuæ taleæ oleagineæ uſtilatæ quàm creberrime
inſtruantur, uti utræ muri frontes inter ſe (quemadmodum fibulis) his
taleis colligatæ, æternamhabeant firmitatem. Nam eimateriæ, nectem
peſtas, nec caries, nec uetuſtas poteſt nocere, ſed ea et interra obruta, et
in aqua collocata, permanet ſine uitijs utilis ſempiterno. Ita nõ ſolum
in muro, ſed etiam in ſubſtructionibus, qui parietes murali craßitudine
erunt faciendi, hac ratione religati, non cito uitiabũtur. Interualla autem
turrium ita ſunt facienda: ut ne longius ſit alia ab alia, ſagittæ emißione,
uti ſi qua oppugnetur, tum à turribus quæ erunt dextra ac ſiniſtra, ſcor
pionibus, reliquis{qúe} telorum mißionibus, hoſtes reijciantur. Etiam{qúe} con-
tra, interior turrium diuidẽdus est murus, interuallis tam magnis, quàm
crunt turres, ut itinera ſint interioribus partibus turrium contignata,
ne ea ferro fixa. Hoſtis enim ſiquam partem muri occupauerit, quire-
pugnabunt, reſcindent, & ſiceleriter adminiſtr auerint, non patienturre
liquas partes turrium muri{qúe} hoſtem penetrare, niſi ſe uoluerit præcipi-
tare. Turres ita rotundæ, aut poligoniæ ſunt faciendæ, quadratas enim
11Turres ro
tundæ, aut
poligoniæ
faciendæ. machinæ celerius dißipant, quòd angulos arietes tundendo frangunt: in
rotundationibus autem (uti cuneos) ad centrum adigendo, lædere non
poſſunt. Item munitiones muriturrium{qúe} aggeribus coniunctæ, maxime
tutiores ſunt, quòd ne arietes, ne ſuffoßiones, ne machinæ cæteræ
eis ualent nocere. Sed non in omnibus locis est aggeris ratio facienda, ni
ſiquibus extra murum, ex alto loco, plano pede acceſſus fuerit ad mœnia
oppugnanda. Ita in eiuſmodilocis primum foſſæ ſunt faciendæ, latitu-
dinibus & altitudinibus quàm amplißimis, deinde fundamentum muri de
primendum est intra alueum foſſæ, & id extruendum est ea craßitudine,
ut opus terrenum facile ſuſtineatur. Item interiore parte ſubſtructionis,
fundamentum diſtans ab exteriore introrſus amplo ſpatio, conſtituẽdum
est, ita uti cohortes poßint, quemadmodũ in acie, inſtructæ, ad defenden
dum ſupra latitudinem aggeris conſiſtere.
ſupra obuiam uenientes alius alium, ſine impeditione præterire poßint,
dum in craßitudine perpetuæ taleæ oleagineæ uſtilatæ quàm creberrime
inſtruantur, uti utræ muri frontes inter ſe (quemadmodum fibulis) his
taleis colligatæ, æternamhabeant firmitatem. Nam eimateriæ, nectem
peſtas, nec caries, nec uetuſtas poteſt nocere, ſed ea et interra obruta, et
in aqua collocata, permanet ſine uitijs utilis ſempiterno. Ita nõ ſolum
in muro, ſed etiam in ſubſtructionibus, qui parietes murali craßitudine
erunt faciendi, hac ratione religati, non cito uitiabũtur. Interualla autem
turrium ita ſunt facienda: ut ne longius ſit alia ab alia, ſagittæ emißione,
uti ſi qua oppugnetur, tum à turribus quæ erunt dextra ac ſiniſtra, ſcor
pionibus, reliquis{qúe} telorum mißionibus, hoſtes reijciantur. Etiam{qúe} con-
tra, interior turrium diuidẽdus est murus, interuallis tam magnis, quàm
crunt turres, ut itinera ſint interioribus partibus turrium contignata,
ne ea ferro fixa. Hoſtis enim ſiquam partem muri occupauerit, quire-
pugnabunt, reſcindent, & ſiceleriter adminiſtr auerint, non patienturre
liquas partes turrium muri{qúe} hoſtem penetrare, niſi ſe uoluerit præcipi-
tare. Turres ita rotundæ, aut poligoniæ ſunt faciendæ, quadratas enim
11Turres ro
tundæ, aut
poligoniæ
faciendæ. machinæ celerius dißipant, quòd angulos arietes tundendo frangunt: in
rotundationibus autem (uti cuneos) ad centrum adigendo, lædere non
poſſunt. Item munitiones muriturrium{qúe} aggeribus coniunctæ, maxime
tutiores ſunt, quòd ne arietes, ne ſuffoßiones, ne machinæ cæteræ
eis ualent nocere. Sed non in omnibus locis est aggeris ratio facienda, ni
ſiquibus extra murum, ex alto loco, plano pede acceſſus fuerit ad mœnia
oppugnanda. Ita in eiuſmodilocis primum foſſæ ſunt faciendæ, latitu-
dinibus & altitudinibus quàm amplißimis, deinde fundamentum muri de
primendum est intra alueum foſſæ, & id extruendum est ea craßitudine,
ut opus terrenum facile ſuſtineatur. Item interiore parte ſubſtructionis,
fundamentum diſtans ab exteriore introrſus amplo ſpatio, conſtituẽdum
est, ita uti cohortes poßint, quemadmodũ in acie, inſtructæ, ad defenden
dum ſupra latitudinem aggeris conſiſtere.