Vitruvius, M. L. Vitrvuio Pollione De architectura : traducto di Latino in Vulgare dal vero exemplare con le figure a li soi loci con mirado ordine insignito co la sua tabula alphabetica per la quale potrai facilmente trouare la moltitudine de li vocabuli a li soi loci con summa diligentia expositi & enucleati mai piu da niuno altro fin al presente facto ad immensa vtilitate di ciascuno studioso

List of thumbnails

< >
71
71 (12)
72
72
73
73 (13)
74
74
75
75 (14)
76
76
77
77 (15)
78
78
79
79 (16)
80
80
< >
page |< < of 273 > >|
74LIBRO
Come ſía adũcha ꝑ la ínuẽtíone del foco nel príncípío ap̃ſſo lí homíní íl cõuẽto, & cõci
lío, &
cõuícto fuſſe nato. Etí uno loco moltí homíní ſí cõueneſſeno, hauẽdo da la natu
ra prímamẽte oltra lí altrí aíalí che nõ ꝓní, ma erectí ambulaſſeno, &
del mõdo, & de le
ſtelle la magnífícẽtía aſpíceſſeno.
Anchora cõ le mane & a rtículí, ꝗ̃le coſe uoleſſeno fa-
cílmẽte tractaſſeno.
In ꝗ̃lla multítudíne cõmẽzorno alcuní de frõde a fare tectí, alcuní
a fodere le ſpelũce ſotto lí mõtí, alcuní ímítãdo lí nídí de le Hírũdíne &
le edífícatíõe, de
luto &
de uírgulte cõmẽzorno a fare lí locí ſotto lí ꝗ̃lí andaſſeno. Alhora obſeruando lí
alíení tectí, &
adíũgẽdo cõ le ſue cogítatíõe coſe nou, eeffíceuano de dí ĩ dí melíore gene
ratíõe de caſe.
Ma come fuſſeno lí homíní de ímítabílí & docílí natura, quottídíanamẽte
gloríãtí ꝑ le ínuẽtíõe, luní alí altrí oſtẽdeuano lí effectí de lí edífícíj.
Et coſí exercendo lí
íngeníj cõ le certatíõe de gíorno í gíorno deuẽtauano de melíore íudícíj.
Et prímamẽte
cõ le furce erectí, &
cõ le uírgulte íterpoſíte cõ íl luto, teſſerno lí paríetí. Alcuní le lutee
glebe arefacíẽdole, ſtrueuano lí paríetí, de matería eſſí íugumẽtãdo, &
uítando lí ímbrí
&
lí calorí, de cãne & de frõde lí copríuano. Dopoí ꝑche ꝑ le híberne tẽpeſtate lí tectí nõ
haueuano poſſuto ſuſteníre lí ímbrí, facíẽdo lí faſtígíj, íductí de luto da lí tectí ꝓclínatí
deduceuano lí ſtíllícídíí.
Ma ꝗ̃ſte coſe da ꝗ̃ſtí orígíní che ſon ſopra ſcríptí eſſere íſtítuíte
coſí poſſíamo aíaduertíre, che íſíno a ꝗ̃ſto dí, a le exteríore natíone de ꝗ̃ſte coſe lí edífícií
ſono cõſtítuítí, ſí cõe í Gallía, Híſpanía, Luſítanía, A ꝗtanía, cõ ſcãdule robuſte, o uero
cõ ſtramẽtí.
Ap̃ſſo a la natíõe de lí Colchí ín Põto ꝑ la abũdãtía de le ſílue de arborí ꝑ-
petuí, planí da la dextra, anche da la ſíníſtra í terra poſítí, cõ lo ſpacío relícto íntra eſſe,
quãto le lõgítudíne de lí arborí patíſſ eno ſe co llocano.
In le extreme ꝑte de eſſe ſopra le
altre trãſuerſe ꝗ̃le círcũcludeno íl mezo ſpacío de la habítatíone, alhora de ſopra alí altrí
trabí da ꝗ̃ttro ꝑte íugumẽtãdo lí angulí, &
coſí lí paríetí de arborí ſtatuẽdo al ꝓpẽdícu-
lo de ꝗ̃lle de baſſo, educeno al altítudíne le torre, &
lí iteruallí ꝗ̃lí ſí relínqueno ꝑ la craſſí
tudíne de la matería cõ lí ſchídíí &
cõ íl luto lí obſtrueno. Símílmente reſegando lí tectí
ſporgeno fora lí tranſtrí a lí extremí angulí cõtrahẽdolí gradatamẽte.
Coſí da ꝗ̃ttro ꝑte
al altítudíne educeno al mezo le mete, ꝗ̃le tegẽdole &
de fronde & de luto, effíceno lí te-
ctí teſtudínatí de le torre al Barbaríco coſtume.
Ma ꝗ̃llí de Phrígía che ín lí cãpeſtrí locí
ſono habítãtí, ꝑ la ínopía de le ſílue egẽtí de lígnea matería, elegeno lí tumulí naturalí,
&
ꝗ̃llí nel mezo cõ la foſſura euacuãdo, & lí ítínerí ꝗ̃fodíendo, dílatano lí ſpacíí quãto
patíſſe la natura díl loco.
Oltra dí ꝗ̃ſto lí ſtípítí ítra eſſi relígãdo effíceno le mete, ꝗ̃le de
cãne &
ſtramẽtí coprẽdo, exagerano ſopra la habítatíõe lí maſſímí grũ mí de terra. Coſí
ín lo híberno calídíſſíme, í la eſtate ſí effíceno frígídíſſíme ꝑ la ratíõe del tegímẽto.
Alcu
ní de ulua paluſtre cõponeno lí coꝑtí tuguríí.
Anchora ap̃ſſo ad altre gẽte, & alcuní lo-
cí parímẽte &
cõ ſímíle ratíõe ſe ꝑfíceno le cõſtructíõe de le caſe. Nõ mãcho anchora lí
tectí de Maſſilía poſſemo aĩaduertíre ſenza tegule dí terra ſubacta cõ le paglíe.
In Athe
ne lo exẽplarío de la antíꝗtate del Areopago ad q̃ſto tẽpo deluto coꝑto.
Anchora ín lo
capítolío ne po cõmoníre &
ſígnífícare lí coſtumí de la uetuſta la caſa de Romulo, & ín
la arce de lí ſacrí techíata cõ ſtramẽtí.
Coſí cõ ꝗ̃ſtí ſígní de le antíque ínuẽtíone de lí edí-
fícíí coſí q̃llí eſſere ſtatí ratíocínãdo poſſemo íudícare.
Ma quãdo quottídíanamẽte fa
cíendo, le mane píu tríte al edífícare haueſſeno ꝑfícíto, &
lí ſolertí íngeníí exercẽdo per
la cõſuetudíne a le arte fuſſeno peruenutí.
Alhora anche la adíuncta índuſtría ín li loro
anímí perfece, che quellí che furno píu ſtudíoſí ín queſte coſe, ꝓfíteſſeno ſe eſſere fabrí.
Come ſíano adũcha ſtate coſí ꝗ̃ſte coſe prímamẽte cõſtítuíte, et la natura nõ ſolamẽte
cõ lí ſenſí haueſſe ornato le gẽte, ſí cõe lí altrí aĩalí, ma anchora cõ le cogítatíõe et

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index