Vitruvius, M. L. Vitrvuio Pollione De architectura : traducto di Latino in Vulgare dal vero exemplare con le figure a li soi loci con mirado ordine insignito co la sua tabula alphabetica per la quale potrai facilmente trouare la moltitudine de li vocabuli a li soi loci con summa diligentia expositi & enucleati mai piu da niuno altro fin al presente facto ad immensa vtilitate di ciascuno studioso

List of thumbnails

< >
81
81 (17)
82
82
83
83 (18)
84
84
85
85 (19)
86
86
87
87 (20)
88
88
89
89 (21)
90
90
< >
page |< < of 273 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div155" type="section" level="1" n="153">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">
              <pb file="0086" n="86" rhead="LIBRO"/>
            uero che eſſa ſía poco cocta, íuí ſe demõſtrara eſſer uítíoſa qñ ſera tacta da lí gelící-
              <lb/>
            díj & </s>
            <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve">brína. </s>
            <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">Adũcha ꝗ̃lle che í lí tectí nõ potrão patíre la fatíca, ꝗ̃lla nõ po ín la ſtru-
              <lb/>
            ctura eſſer fírma a ſupportare íl carícho. </s>
            <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve">Per la ꝗ̃l coſa maſſímamẽte lí paríetí del te
              <lb/>
            cto cõſtructo de uechíe tegule potrano hauer la fírmítate. </s>
            <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">Ma lí cratícíj certamẽte
              <lb/>
            ío uoría ne anche fuſſeno trouatí, ꝑche quãto píu cõ celeríta & </s>
            <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">laſſamento del loco
              <lb/>
            gíouano, tãto píu ſono dí magíore & </s>
            <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">cõmune calamítate, ꝑche a lí íncẽdíj come fa-
              <lb/>
            gelle ſono paratí. </s>
            <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">Adũcha píu ſapíentemẽte eſſer mí pare la ſpeſa de le oꝑe teſtacee
              <lb/>
            ín lo ſumpto, cha íl cõpẽdío de le cratícíe ꝑ eſſer ín ꝑículo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">Anchora ꝗ̃llí cratícíj che
              <lb/>
            ſono í le tectoríe oꝑe í ꝗ̃lle fanno le ſchíepature ꝑ la díſpoſítíõe de le arectaríe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve">trãſ
              <lb/>
            uerſaríe, ꝑche qñ ſono ílíníte recípíẽdo lo humore ſí ſgõflano, dopoí ſíccãdo ſe retí
              <lb/>
            rano, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">coſí extenuatí díſrũpeno la ſolídíta de lí tectoríj. </s>
            <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">ma ꝑche alcuní cõſtrínge
              <lb/>
            la celeríta, o uero ínopía, o uero díſceptíone del ípẽdẽte loco, coſí ſara da fare. </s>
            <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">Il ſolo
              <lb/>
            ſía ſubſtructo altamẽte, acío ſía ítacto da la ruderatíõe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">dal pauímẽto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve">Percheqñ
              <lb/>
            ſono ſubterratí í eſſí locí da la uetuſtate ſí fanno marcidí, dopoí ſotto ſedẽdo ſono ꝓ
              <lb/>
            clínatí & </s>
            <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">díſrũpeno la ſpecíe de lí tectoríj. </s>
            <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve">De le paríete & </s>
            <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve">apparítíõe de generatíone
              <lb/>
            ín generatõe de la lor matería, de ꝗ̃le uírtu & </s>
            <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve">uítíj ſíano ꝑ ꝗ̃l modo ío ho potuto, ho
              <lb/>
            expoſíto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">Ma de le cõtígnatíone, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve">de le lor copíe cõ quale ratíone fuſſeno cõpara-
              <lb/>
            te, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">a la uetuſtatenõ ſíano fírme, ſí come la natura de le coſe dímoſtra ío explícaro.</s>
            <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div156" type="section" level="1" n="154">
          <head xml:id="echoid-head158" xml:space="preserve">***Del modo de taglíare la matería, ſeu arborí de legnamí. # Cap. # IX.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve">LA matería ſí e da eſſer taglíata dal prícípío del autũno ad ꝗ̃llo tempo ꝗ̃le ſara
              <lb/>
            auãte ícomẽza a boffare íl u ẽto Fauonío, ꝑche í lo tẽpo de la príauera tuttí lí
              <lb/>
            arborí deuẽtano p̃gnãtí, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve">tuttí ꝓduceno fora ín foglíe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve">ſructí ãníuerſaríj la uírtu
              <lb/>
            de la ſua ꝓpríeta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve">Adũcha qñ ꝗ̃lle ſerano uacue & </s>
            <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve">humíde ꝑ la neceſſíta de lí tẽpí ſí
              <lb/>
            fanno uane & </s>
            <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve">íbecílle ꝑ le rarítate, ſí come etíã lí corpí mulíebrí qñ hãno cõceputo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve">Perche dal feto al parto nõ ſí íudícano eſſerítegre, ne ãchora ne le coſe uẽdíbíle, qñ
              <lb/>
            ꝗ̃lle ſono p̃gnãte nõ ſe ꝓmetteno ꝑ ſane. </s>
            <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve">per ꝗ̃ſto che la ꝑſemínatíõe creſcẽdo í lo cor
              <lb/>
            po detrahe í ſí lo alímẽto de ogní poteſta del cíbo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve">ꝗ̃to píu ferma eſſa ſí fa ala matu
              <lb/>
            ríta del parto, tãto mãco patíſſe ꝗ̃llo medemo eſſer̃ ſolído, da íl ꝗ̃le e ꝓcreata. </s>
            <s xml:id="echoid-s1490" xml:space="preserve">Et coſí
              <lb/>
            uſcíto fora íl parto, ꝗ̃llo che pría í altra generatíone de íncremento ſí detraheua, qñ
              <lb/>
            poí a la díſceparatíõe de la ꝓcreatíõe e líberato í le uacue & </s>
            <s xml:id="echoid-s1491" xml:space="preserve">aꝑte uene ín ſí receue, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1492" xml:space="preserve">
              <lb/>
            lãbēdo íl ſucco anchora ſe cõmẽza a cõſolídarſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1493" xml:space="preserve">retorna í la príma fírmítate de la
              <lb/>
            ſua natura. </s>
            <s xml:id="echoid-s1494" xml:space="preserve">Adũcha ꝑ tal medema ratíõe í lo autũnale tẽpo ꝑ la maturíta de lí fru-
              <lb/>
            ctí, qñ le foglíe cõmẽzan a flauegíare, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1495" xml:space="preserve">le radíce dí eſſí arborí recípíẽdo í ſí da la ter
              <lb/>
            ra íl ſucco ſe recuꝑano, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1496" xml:space="preserve">ſe reſtítuíſſeno ín la antíꝗ̃ ſolídítate. </s>
            <s xml:id="echoid-s1497" xml:space="preserve">Ma ꝑ cõtrarío la for
              <lb/>
            za díl aere híberno cõpríme, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1498" xml:space="preserve">cõſolída eſſe ꝑ ꝗ̃llo tẽpo che e dí ſopra ſcrípto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1499" xml:space="preserve">Adū
              <lb/>
            cha ſí cõ ꝗ̃lla ratíõe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1500" xml:space="preserve">eſſo tẽpo ꝗ̃le e dí ſopraſcrípto, ſí taglía la matería ꝑ tẽpo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1501" xml:space="preserve">Ma
              <lb/>
            taglíarla bíſogna coſí che ſía taglíata la groſſezza díl arbore íſíno a meza medulla,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1502" xml:space="preserve">íuí ſía laſſata, acío che ꝑ eſſa bñ ſí exſícca ſtíllãdo íl ſucco, coſí íl líquor íutíle ꝗ̃le
              <lb/>
            e entro í eſſí effluēdo ꝑ lo Torulo nõ patíra che morẽdo, ín eſſo entro lí ſía putrefa-
              <lb/>
            ctíõe, ne eſſer corrupta la ꝗ̃líta de la matería. </s>
            <s xml:id="echoid-s1503" xml:space="preserve">Ma ſpecíalmēte ín ꝗ̃llo tẽpo qñ ſera ſíc
              <lb/>
            ca larbore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1504" xml:space="preserve">ſenza ſtílle ſía deíecta ꝑ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1505" xml:space="preserve">coſí ſera optía ad uſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1506" xml:space="preserve">Ma ꝗ̃ſta coſa co
              <lb/>
            ſí eſſere bíſogna aíaduertíre anchora da lí arboſcíellí, ꝑche eſſe qñ cíaſcune nel ſuo
              <lb/>
            tẽpo al baſſo ꝑforate ſono caſtrate, ꝓfondeno da le medulle ꝗ̃llo che hãno ín ſí el ſu
              <lb/>
            perãte & </s>
            <s xml:id="echoid-s1507" xml:space="preserve">uítíoſo líquore ꝑ lí foramí, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1508" xml:space="preserve">coſí ſícceſcendo receueno ín ſí la díuturníta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1509" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ma ꝗ̃llí humorí che nõ hãno lí exítí da lí arborí íntra loro cõcreſcẽdo ſí </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>