Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (103) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div312" type="section" level="2" n="63">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9118" xml:space="preserve">
                <pb o="103" file="514.01.135" n="135" rhead="TERTIVS."/>
              ne pares aſcendant ad templa. </s>
              <s xml:id="echoid-s9119" xml:space="preserve">deinde ualuarum aſpectus obſtruitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9120" xml:space="preserve">ſigna, hoc eſt ſtatuæ, occultantur; </s>
              <s xml:id="echoid-s9121" xml:space="preserve">ac
                <lb/>
              demum ambulatio circa ædem fit nimis anguſta. </s>
              <s xml:id="echoid-s9122" xml:space="preserve">Sed debemus ne nos ab hac forma abſtinere? </s>
              <s xml:id="echoid-s9123" xml:space="preserve">minimè, nam
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s9124" xml:space="preserve">obſcura oratio quandoque commẽdatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9125" xml:space="preserve">confuſa, ut aliquid efficiatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9126" xml:space="preserve">ſic & </s>
              <s xml:id="echoid-s9127" xml:space="preserve">crebritas columnarum,
                <lb/>
              quanquàm ea uitia habeat, quæ Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9128" xml:space="preserve">commemorat, habet tamen authoritatem quandam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9129" xml:space="preserve">aſperitatem;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9130" xml:space="preserve">quæ alicuinumini conuenire potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s9131" xml:space="preserve">Sed ſi quis dixerit ſe effecturum columnas adeo craſſas, ut duæ craſſitudi-
                <lb/>
              nes earum, quibus intercolumnia includi debent, ſatis amplum ſpatium ambulantibus facere poßint: </s>
              <s xml:id="echoid-s9132" xml:space="preserve">reſponde
                <lb/>
              bo ego tunc columnarum altitudinem fore nimiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9133" xml:space="preserve">Plinihides intercolumnia occuparent, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9134" xml:space="preserve">ualuæ etiam
                <lb/>
              quæ proportione reſpondere debent, impedirentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9135" xml:space="preserve">Præterea matronæ plures duabus amplexæ ad ſupplicatio-
                <lb/>
              nes ire ſolebant, quare illis non pateret aditus.</s>
              <s xml:id="echoid-s9136" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9137" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Diastyli</emph>
              autem hæc erit compoſitio, cum trium columnarum craſsitudinem intercolum-
                <lb/>
              nio interponere poſſumus, tanquàm eſt Apollinis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9138" xml:space="preserve">Dianæ ædis. </s>
              <s xml:id="echoid-s9139" xml:space="preserve">Hæc diſpoſitio hanc habet difficul-
                <lb/>
              tatem, quod epiſtylia propter interuallorum magnitudinem franguntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s9140" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9141" xml:space="preserve">Quemadmodum Pycnostylos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9142" xml:space="preserve">ſistylos ſeueritatem quandam præſeferebant ob crebritatem columnarum:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9143" xml:space="preserve">Ita Diastylos hilaritatem ob laxamentum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9144" xml:space="preserve">remißionem intercolumniorum habet. </s>
              <s xml:id="echoid-s9145" xml:space="preserve">periculum tamen eſt ne
                <lb/>
              adeò laxis interuallis frangantur trabes, quæ epiſtylia nominantur, eo quod ſuper colũnas imponuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s9146" xml:space="preserve">ſed qua
                <lb/>
              ratione huic uitio mederi poſſimus, ſuo loco dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9147" xml:space="preserve">arcubus enim ſupradictis epiſtylia tuemur, ne pondus im-
                <lb/>
              poſitum ea frangat.</s>
              <s xml:id="echoid-s9148" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9149" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">In</emph>
              Aræoſtylis nec lapideis, nec marmoreis epiſtylijs uti datur, ſed imponendæ de materia trabes
                <lb/>
              perpetuæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9150" xml:space="preserve">Etipſarum ædium ſpecies ſunt barycę. </s>
              <s xml:id="echoid-s9151" xml:space="preserve">Barycephalę, humiles , latæ, ornantq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9152" xml:space="preserve">ſignis
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.135-02" xlink:href="note-514.01.135-02a" xml:space="preserve">20</note>
              fictilibus inauratis earum faſtigia Tuſcanico more, uti eſt ad Circum maximum Cereris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9153" xml:space="preserve">Herculis,
                <lb/>
              Pompeiani item Capitolij.</s>
              <s xml:id="echoid-s9154" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9155" xml:space="preserve">Quoniamin Aræostyli forma libera ſunt intercolumniorum ſpatia, multo magis timendum eſt uitium for-
                <lb/>
              mæ diastyli, ne ſcilicet epiſtylia ob laxamentum frangantur . </s>
              <s xml:id="echoid-s9156" xml:space="preserve">Quare nec lapideis, nec marmoreis epiſtylij
                <unsure/>
              s in ea
                <lb/>
              forma uti poſſumus, ſed imponendæ ſunt trabes continuæ ex dura materia, cuiuſmodi robora ſunt , quemadmo-
                <lb/>
              dum quarto libro dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9157" xml:space="preserve">ibi Tuſcanicum genus pertractat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9158" xml:space="preserve">infra cum aræoſtyli genus exequitur, osten-
                <lb/>
              dit quo maiora ſpatia inter columnas cadunt; </s>
              <s xml:id="echoid-s9159" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9160" xml:space="preserve">craßiores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9161" xml:space="preserve">minores columnas fieri debere. </s>
              <s xml:id="echoid-s9162" xml:space="preserve">atque hoc: </s>
              <s xml:id="echoid-s9163" xml:space="preserve">eſt
                <lb/>
              quod hoc loco dicit & </s>
              <s xml:id="echoid-s9164" xml:space="preserve">ipſarum ædium, id eſt aræoſtyli generis, ſpecies ſunt humiles, latæ, baricephalæ; </s>
              <s xml:id="echoid-s9165" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9166" xml:space="preserve">
                <lb/>
              quoniam trabibus e materia in eo genere utebantur, ideo ebur ſuperponebant, ornabantq́ ſignis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9167" xml:space="preserve">figuris fi-
                <lb/>
              ctilibus, inaurabantq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9168" xml:space="preserve">eorum fastigia; </s>
              <s xml:id="echoid-s9169" xml:space="preserve">quimos a Tuſcanis emanauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9170" xml:space="preserve">Quoniam uero ultra tres craſſitudines
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.135-03" xlink:href="note-514.01.135-03a" xml:space="preserve">30</note>
              libera interualla facere poſſumus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9171" xml:space="preserve">quiſque ſuo utiiudicio poteſt; </s>
              <s xml:id="echoid-s9172" xml:space="preserve">ideo plurali numero eſt uſus hoc loco, di-
                <lb/>
              cens. </s>
              <s xml:id="echoid-s9173" xml:space="preserve">{in Aræostylis nec lapideis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9174" xml:space="preserve">reliqua} cum in alijs unitatis numero ſit uſus, dum dixi pycnostylos
                <lb/>
              est, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9175" xml:space="preserve">item ſyſtylos eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9176" xml:space="preserve">Et diaſtyli autem hæc erit compoſitio; </s>
              <s xml:id="echoid-s9177" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9178" xml:space="preserve">infra dicit.</s>
              <s xml:id="echoid-s9179" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9180" xml:space="preserve">Quæritur hoc loco quid ſibiuelit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9181" xml:space="preserve">per ea uerba. </s>
              <s xml:id="echoid-s9182" xml:space="preserve">baricæ, baricephalæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9183" xml:space="preserve">dicunt nonnulli Tuſcanico
                <lb/>
              more trabium antepagmenta ebore constituta fuiſſe , quod Vitruuius libro quarto cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s9184" xml:space="preserve">ſeptimo uidetur innue
                <lb/>
              re. </s>
              <s xml:id="echoid-s9185" xml:space="preserve">quibus aſſentio, modo illud addam, quod in pſalmo quadrageſimo quarto, ubi dicitur {in domibus ebur-
                <lb/>
              neis,} ubi Græcus habet ὰπὸ βαρέωυ ελεφαυτίυωυ ſacr
                <unsure/>
              i interpretes βαρεὶ domos interpretantur, aut turres
                <lb/>
              eburneas, quæ ſunt eccleſiæubiuis terrarum, in quibus
                <gap/>
              fide colitur Deus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9186" xml:space="preserve">hoc uero nomine maxima ædi-
                <lb/>
              ficia intelligunt, Athanaſius in eo loco ornatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9187" xml:space="preserve">ſele
                <gap/>
              domos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9188" xml:space="preserve">ſumptuoſa templa uareis appellari di-
                <lb/>
              cit, ita etiam Dydimus interpretatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9189" xml:space="preserve">illis & </s>
              <s xml:id="echoid-s9190" xml:space="preserve">reliqui aſſennt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9191" xml:space="preserve">cæterum ſi uaricæ legas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9192" xml:space="preserve">diagramma ædis
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.135-04" xlink:href="note-514.01.135-04a" xml:space="preserve">40</note>
              Tuſcanicæ in quarto libro poſitum inſpicias, uidebis columnas inter ſe tam longo interuallo diſtantes, ut diua-
                <lb/>
              ricatis cruribus eam ſpeciem ſimilem dicere poſſis. </s>
              <s xml:id="echoid-s9193" xml:space="preserve">quam interpretationem approbo, quoniam Vitruuius de ſpe
                <lb/>
              cie illius ædis loquitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9194" xml:space="preserve">poſtea etiam addit, baricephalæ, ut oſtendat ornatum ex ebore epiſtyliorum adpa-
                <lb/>
              ctum ligno. </s>
              <s xml:id="echoid-s9195" xml:space="preserve">niſi forte ſuperuacuam illam dictionem reijciamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9196" xml:space="preserve">Et nos ibi Tuſcanicam ædis ichnographiam,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s9197" xml:space="preserve">orthographiam poſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9198" xml:space="preserve">{Vti est ad circum maximum C æſaris} Plinius libro 35 . </s>
              <s xml:id="echoid-s9199" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s9200" xml:space="preserve">12. </s>
              <s xml:id="echoid-s9201" xml:space="preserve">Plastæ lau-
                <lb/>
              datißimi fuere Dimophylus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9202" xml:space="preserve">Gorgaſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9203" xml:space="preserve">Idemq́ pictores, qui Cereris ædem Romæ ad circum maximum
                <lb/>
              utroq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9204" xml:space="preserve">genere artis ſuæ excoluerunt, uerſibus inſcripti Græce, quibus ſignificarunt a dextera opera Dimophy-
                <lb/>
              lieſſe, a parte læua Gorgaſi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9205" xml:space="preserve">Ante hanc ædem Tuſcanica omnia in ædibus fuiſſe author eſt Marc. </s>
              <s xml:id="echoid-s9206" xml:space="preserve">Varro. </s>
              <s xml:id="echoid-s9207" xml:space="preserve">Ex
                <lb/>
              hac cum reficerentur, crustas parietum exciſas tabulis marginatis incluſas eße. </s>
              <s xml:id="echoid-s9208" xml:space="preserve">Item ſigna ex faſtigijs diſper-
                <lb/>
              ſa. </s>
              <s xml:id="echoid-s9209" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9210" xml:space="preserve">ſupra dixit eodem Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s9211" xml:space="preserve">Deburadis inuentum eſtrubricam addere, aut ex rubia cretam fingere, primusq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9212" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.135-05" xlink:href="note-514.01.135-05a" xml:space="preserve">50</note>
              perſonas tegularum extremis imbricibus impoſuit, quæ inter initia protypa uocauit; </s>
              <s xml:id="echoid-s9213" xml:space="preserve">poſtea idem ectypa fecit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9214" xml:space="preserve">Hinc & </s>
              <s xml:id="echoid-s9215" xml:space="preserve">fuſtigia templorum orta, propter hunc plaste appellata. </s>
              <s xml:id="echoid-s9216" xml:space="preserve">Et infra eodem Capite. </s>
              <s xml:id="echoid-s9217" xml:space="preserve">De plaſtice loquens. </s>
              <s xml:id="echoid-s9218" xml:space="preserve">
                <lb/>
              præterea elaboratam hanc artem Italiæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9219" xml:space="preserve">maxime Etruriæ . </s>
              <s xml:id="echoid-s9220" xml:space="preserve">Turrianumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9221" xml:space="preserve">a Fregellis accitum, cuilocaret. </s>
              <s xml:id="echoid-s9222" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Tarquinius priſcus Iouis effigiem in capitolio dicandam. </s>
              <s xml:id="echoid-s9223" xml:space="preserve">Fictilem eam fuiſſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9224" xml:space="preserve">ideo eam mirari ſolere. </s>
              <s xml:id="echoid-s9225" xml:space="preserve">Fi-
                <lb/>
              ctiles in fastigio templi eius quadrigæ de quibus ſæpius diximus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9226" xml:space="preserve">hæc Plinius.</s>
              <s xml:id="echoid-s9227" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9228" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Reddenda</emph>
              nunc eſt ratio Euſtyli, quæ maxime probabilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9229" xml:space="preserve">ad uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9230" xml:space="preserve">ad ſpeciem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9231" xml:space="preserve">ad fir-
                <lb/>
              mitatem rationes habet explicatas, namque facienda ſunt in interuallis ſpatia duarum columnarum
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s9232" xml:space="preserve">quartæ partis columnæ craſsitudinis, mediumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9233" xml:space="preserve">intercolumnium unum, quod erit in fronte, alte-
                <lb/>
              rum quod erit in poſtico trium columnarum craſsitudine. </s>
              <s xml:id="echoid-s9234" xml:space="preserve">Sic enim habebit & </s>
              <s xml:id="echoid-s9235" xml:space="preserve">figurationis aſpectum
                <lb/>
              uenuſtum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9236" xml:space="preserve">aditus uſum ſine impeditionibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9237" xml:space="preserve">circa cellam ambulatio authoritatem.</s>
              <s xml:id="echoid-s9238" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9239" xml:space="preserve">Elegantis formæ firmæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9240" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9241" xml:space="preserve">commodæ ſpecies, quæ euſtylos nominatur, a commoda, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9242" xml:space="preserve">concinna </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>