Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (80) of 412 > >|
11280LIBER cit, ſed aut rei familiaris exiguitas , aut imbecillitas fortunæ, ſeu in ambitione certationis contrario-
rum
ſuperatio, obſtitit eorum dignitati.
Nec tamen eſt admirandum ſi propter ignorantiam artis
uirtutes
obſcurantur, ſed maxime indignandum , cum etiam ſæpe blandiatur gratia conuiuiorum a ue
ris
iudicijs, ad falſam probationem .
Ergo ( uti Socrati placuit ) ita ſenſus , & ſententiæ, ſcientiæq́; ,
diſciplinis
auctæ , perſpicuæ, &
perlucidæ fuiſſent, non gratia, neque ambitio ualeret, ſed ſi qui ueris,
certisq́
;
laboribus doctrinarum perueniſſent ad ſcientiam ſummam, eis ultro opera traderentur. Quo-
nlam
autem ea non ſunt illuſtria, neque apparentia in aſpectu, ut putamus oportuiſſe, &
animaduerto
potins
indoctos, quàm doctos gratia ſuperare , non eſſe certandum iudicans cum indoctis ambitione,
potius
his præceptis editis oſtendam noſtræ ſcientiæ uirtutem .
Itaque Imperator in primo uolumi-
1110 ne tibi de arte, &
quas habeat ea uirtutes, quibusq; diſciplinis oporteat eſſe auctum Architectum ex-
poſui
, &
ſubieci cauſas, quid ita earum oporteat eum eſſe peritum , rationesq́; ſummæ Architecturæ
partitione
diſtribui, finitionibusq́;
terminaui. Deinde, quod erat primum , & neceſſarium , de mœni-
bus
, quemadmodum eligantur loci ſalubres, ratiocinationibus explicui .
Ventiq; qui ſint, & ex qui-
bus
regionibus ſinguli ſpirent deformationibus grammicis oſtendi, platearumq́;
& uicorum uti emen-
datæ
fiant diſtributiones in mœnibus docui, &
ita finitionem primo uolumine conſtitui . Item in ſe-
cundo
de materia , quas habeat in operibus utilitates , &
quibus uirtutibus e natura rerum eſt com-
parata
, peregi.
Nunc in tertio de deorum immortalium ædibus ſacris dicam , & uti oporteat per-
ſcriptas
eſſe exponam.
Tanta est proportionum uis, tanta neceßitas, tanta demum eius in rebus utilitas, ut nemo
auribus
, oculis, ſenſibus cæteris , ac menti denique ipſi, aliquid uoluptatis , &
oblectationis
afferre
poſſit, niſi quod ad oblectandum proponit, conuenientia , &
ratione quadam , comparationeq́; conſtet,
qua
latenter ſe ſe in ſenſus noſtros inſinuet.
Ecce tibi quàm ſuauiter ſom, modulationesq́; ad animum per au-
res
illabuntur, cum inter ſonos interualla, &
tempora ratione distincta producuntur , quin, & animalia quo-
que
præter homines modulorum ſuauitate mulcentur .
Quid ſapores, odores ad palatum , & ad nares perti-
nentes
efficerent, niſi temperata eorum uis dulcium, &
acrium moderatione permixta , ad eos ſenſus perueni-
rent
?
Tactio mollium, & delectantium rerum proportione conſtat . Nullum præterea humanum inuentum,
nullum
eſt opus, quod admiratione non proſequamur, proportiones rei propoſitæ in ſe contineat.
Quid in medi
4440 camentis utilius, efficacius excogitari poteſt, quàm ſimpliciũ rerum ratione numeris, &
ponderibus moderata
permixtio
?
Quid de numeris mutua comparatione collatis dicendum? mira propemodum , ac diuina eo-
rum
uis eſt, cum nihil amplius in hac uniuerſitate , quàm mundum uocamus , nil ſit admirabilius , quam
numerorum
, ponderum.
ac mẽſurarum, ex quibus partes eius conſtare cernimus proportione tẽperata, cõſenſio.
An non ignotas penitus rerum rationes , ſupputando inueſtigamus, reperimus, cognoſcimus? Tempora in-
terualla
, motiones, uires, artificia, ſermonem, naturam, ſcientiam, humana denique, &
diuina omnia orta, ali-
ta
, aucta, perfectaq́;
ratione diſcernimus? quod ut uerum est, ita longiori inductione non oportet probari, cum
uel
Vitruuianum teſtimimonium ſatis id efficere putem.
Vitruuio igitur accedentes dicemus . Quod , qui ra-
tione
in Aedificijs uti uelit, ( quis autem est, qui non uelit?
) neceſſe est, ut naturam, & uim proportionum agno
ſcat
, distincte earum genera percenſeat, uſum, effectumq́;
perpendat, ac probè perſpiciat, quæ cuique ædifica-
5550 tioni ratio, proportioq́;
conueniat, ſunt enim proportiones quædam, quæ oculis ſeueritatem quandam obijciunt,
nonnulla
incundit atem, aliæ authoritatem, aliæ ſplendorem, &
hilaritatem, alia demum cum magnificentia iu
cundæ
, cum iucunditate amplitudinem faciunt .
Cum hæc igitur a nobis diligenter, ac ſubtiliter animaduerſa,
obſeruataq́
;
fuerint, non modo antiquorum operum iudices, ſed nouorum inuentores , ſine temeritatis ſuſpitio-
ne
eſſe poterimus.
Proportionis uocabulo communiori ſignificatione accepto conuenientia quælibet, & re-
rum
ſimilitudo notariſolet.
unde non in magnitudine ſolum, ac in numeris, ſed etiam in ui, & natura, qualita-
teq́
;
, eæterisq́; ſummis rerum generibus poni ſolet . Nos ad rem noſtr am ſpectantes de ea tantum ſignificatio-
ne
dicemus, qua proportio in quantitate proprie eſſe dignoſcitur, non quod ea quantitas ulla ſit , ſed quia ita in
quantitate
ineſſe debet , ut ſuæ cuique rei proprietates , &
affectiones inſunt . Quantitatis duplex eſt genus,
continens
alterum, diſcretum alterum .
Sub continenti , linea , ſuperficies, corpus, motio, tempus collocantur.
Sub diſcreto, numerus, & oratio, & reliqua huiuſmodi , quorum partes nullo communi termino iunguntur.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index