Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (174) of 412 > >|
206174LIBER atque aſcenſione abundat proximis, & minimis interuallis, ita dictum quaſi adaptatum, & conſertum. Diato-
nicum
uero appellatur, quoniam plurimum eſt in ſpatijs, quæ tono distant, quaſi per tonos progrediens.
Chro-
maticum
uero ita dicitur, quaſi coloratum, chroma enim color eſt.
& quoniam genus hoc coloris modo mu-
tatur
a prima intentione, ideo color nominatur, &
hemitonijs abundat. Ex ijs tribus generibus. naturæma-
gis
proximum eſt diatonicum, ſua enim ſponte cuique inter canendum natura ſuccedit.
Artificioſum magis eſt
chromaticum
quàm diatonicum, a peritis tantum exercetur, ideo antiquitus maior pars muſicorum in eo ge-
nere
laborabat, quod mulcere animos, &
in effectus uarios traducere instituebant. Efficacius uero eſt Har-
monicum
, &
præſtantius & excellentius in muſica ſingulare opus, ideo a nonnullis uel neglectum, uel non ad-
ſcitum
inter melorum genera, tanquam id, quod difficillime in uſum ueniat.
Seuerum, firmum, & constans est
1110 diatonicum, mores, &
habitus uiriles ostendens. Molle, & querulum chromaticum. authoritate plenum
harmonicum
.
cum igitur modulationem quandam mens ſit ordinare, quàm primum ad genus, reſpiciendum
eſt
, ſecundum quod modulari intendimus.
ita enim uoces, aut organa moderabimur, nam flexibilibus, & que-
rulis
moribus chromaticum dabimus;
magnis, & heroicis diatonicum. alijs alio utemur uel ſimplici, uel per-
mixto
genere.
permiſcentur enim genera, & unumquodque multis modis partiri, ac ordinari poteſt unde ſin-
gulares
cuiuſque generis partitiones, quoſdam quaſi aſpectus rerum præferunt, molles, temperatos, graues,
mutabiles
, conſtantes, medios, quatenus fertrerum natura.
Vnum quodque igitur genus. plures ideas habere
ſolet
, quibus diuerſas rerum facies ostendat, in qua re pulcherrimus quiſque harmoniæ effectus ponitur, &

collocatur
.
quod ut conſider atione dignum est, ita noſtris diebus a paucis conſideratur, & multi putant ſolo
diatonico
genere omnium rerum naturas exprimi poſſe.
obstinati, & durirationem fugiunt, aut quia, quod
didicere
, amittere putant, aut quia fieri non poſſe credunt, ut tot regulæ obſeruentur, aut quia re uera igno-
2220 rantes cum ſint, contemnunt ea, quæ neſciunt.
Vellem ut hic locus requireret colorum, & formarum cu-
iuſque
generis tractationem, nam certa experientia efficere ſperarem, ut auresiudicium darent eorum, quæ
multis
, &
certis argumentis ita eſſe ostenderem, & comprobarem, ſed nos alia uocant, modo Vitruuium, quæ
diximus
approbantem, audiamus.
333068[Figure 68]HARMONICVM.dieſis
dieſis
ditonus
.
69[Figure 69]CHROMATICVM.bemiton.
bemiton
.
trihemit
.
70[Figure 70]DIATONICVM.hemiton.
tonus
tonus
.
4440
Vt ea intelligantur, quæ a Vitr. dicuntur, exponam quid ſit tetrachordum, quid interuallum, quid tonus,
quid
denique ſit unusquiſque terminorum, qui a Vitru.
ponuntur. Ex ordinatis igitur uocum aſcenſionibus,
quæ
(ut dixi) ſystemata dicuntur a Græcis, ſcalæ a noſtris, perfecta, &
abſoluta illa eſt, quæ inter imum, &
ſummum
gradum eum concentum, quem ſymphoniam Græci, conſonantiam latini appellant, continet, qui reli-
quos
omnes concentus &
ſymphonias amplectitur. Ordinariautem huiuſmodi gradus ad perfectam conſo-
5550 nantiam non poſſunt, niſi quatuordecim numero ſint interualla, inter quindecim uocis gradus collocata.
Gra-
dum
intelligo uocis locum ſiue depreſſus, ſiue altior ſit.
Cæterum quia a initio ſtatim non undequaque perfe-
ctæ
, &
abſolutæ artes fuere, ſed artes, & ſcientiæ additamento, & tempore creuerunt, ideo non ſtatim ab ini-
tio
integra illa, &
abſoluta uocum ordinatio inuenta est, ſed poſtea omnes gradus additione prioribus facta
conformati
, &
coaptati ſunt, unde in formandis muſicis organis, & experiundis conſonantijs neruis, & fidi-
bus
in abaco diſtentis utebantur, interim unica, interim pluribus chordis tentantes, quod animo concepiſſent,
ſonitibus
exprimere.
Cum unica chorda, neruoq́; experirentur quod uoluiſſent, monochordum inſtrumentum
ab
unica, &
ſola chorda nominauere. Sed cum uellent pluribus fidibus exerceri, ab earum numero inſtrumen-
ta
uocabaut.
Ideo tetrachordum ex quatuor, pentachordum ex quinque, & ita alia uſque ad pentedecachor-
dum
ex quindecim neruis, &
chordis appellauere. nerui autem, & chordæ illæ gradus, & uocis aſcenſiones ſi-
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index