Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (141) of 412 > >|
OStiorvm autem, & eorum antepagmentorum in ædibus ſunt rationes, ut primũ
conſtituantur
, quo genere ſunt futuræ.
Genera ſunt enim thyromatωn hæc, Doricum, Io-
nicũ
, Atticurges.
Horum ſymmetriæ Dorici generis conſpiciuntur his rationibus, uti co-
rona
ſumma, quæ ſupra antepagmentum ſuperius imponitur, æque librata ſit capitulis ſum
mis
columnarum, quæ in pronao fuerint.
Lumen autem hypothyri conſtituatur ſic, uti quæ altitudo
ædis
a pauimento ad lacunaria fuerit, diuidatur in partes tres ſemis, &
ex eis duæ partes lumini ualuarũ
altitudine
conſtituantur.
Hæc autem diuidatur in partes duodecim, & ex eis quinque, & dimidia lati-
2220 tudo luminis fiat in imo, &
in ſummo contrahatur, ſi erit lumen ab imo ad ſexdecim pedes antepag-
menti
tertia parte.
Sexdecim pedum ad 25. ſuperior pars luminis contrahatur antepagmenti parte
quarta
.
Si a pedibus 25. ad triginta, ſumma pars contrahatur antepagmenti parte octaua. Reliqua
quo
altiora ſunt, ad perpendiculum uidentur opportere collocari.
Ipſa autem antepagmenta craſſa
fiant
in fronte altitudine luminis parte duodecima, contrahaturq́;
in ſummo ſuæ craſsitudinis quarta-
decima
parte.
Supercilij altitudo quanta antepagmentorum in ſumma parte erit craſsitudo. Cyma-
tium
faciendum eſt antepagmenti ſexta parte.
proiectura autem quanta eſt eius craſsitudo. Sculpen-
dum
eſt cymatium Lesbium cum aſtragalo.
Supra cymatium, quod erit in ſupercilio, collocandum
eſt
hyperthyron, craſsitudine ſupercilij, &
in eo ſcalpendum eſt cymatium Doricum, aſtragalum Le-
ſbium
ſima ſcalptura.
Corona deinde plana fiat cum cymatio, proiectura autem eius erit quanta alti-
3330 tudo ſupercilij, quæ ſupra antepagmentum imponitur.
Dextra ac ſiniſtra proiecturæ ſic ſunt facien-
, uti crepidines excurrant, &
in ungue ipſa cymatia coniungantur.
Priusquam ad aliud deueniam, neceſſarium puto obſcura quædam uocabula declarare, qualia ſunt hæc.
Antepagmenta, thyromata, atticurges, hypothyron, lacunare, ſupercilium, cymatium Lesbium, & Doricum,
aſtragalus
Lesbius, ſima ſcalptura, &
crepidines. Antepagmentum igitur a noſtris erte dicuntur, ſunt autem
lapides
ad utrumque ostij latus directi, nec dubito huiuſmodi uocabulo ſignificari quoque lapidem ſupra dire-
ctos
illos tranſuerſum, quod Vitr.
innuit, dum dicit. Vti Corona ſumma, quæ ſupra antepagmentum ſuperius
imponitur
.
Thyromata, Gręca uox, oſtia ſunt. Atticurges quoque alias vſurpatum uerbum pro attico more
factum
, uideturq́;
Corinthium intelligere per id, quod in fine huius capitis appoſuit, diſcrimenq́; ponit inter At-
ticum
, &
Doricum. Quoniam trium generum eſſe oſtia dicit, Dorica, Ionica, & Attica. & ſuperiori uolu-
4440 mine mentionem fecit Atticæ baſis, quæ post Vitr.
in Doricis operibus eſt tranſlata: qua autem ratione, igno-
ro
.
Cæterum Plin. quatuor ponit columnarum genera, inter quæ Atticam quadrangularem ponit (ut dixi.)
itaque Atticum genus ab alijs diſtinctum uidetur. Sed fieri potest, ut Corinthium, quod nihil habet proprium
præter
capitulum, ab hoc genere oftij rationem deſumpſerit, quemadmodum a Dorico mutulos, ab Ionico den-
ticulos
.
Lacunar, quidſit, ſupra expoſui. Lacus enim eſt ſpatium inter trabes, Lacunare, & ſpatium & tra-
bem
ſignificat, Trabeationem dicimus, ſeu trabeaturam.
Supercilium id eſt ſuperlimitare, & est lapis ſupra
antepagmentum
ſuperius.
Cymatium undulam ſignificat, hodie cimaſa, uel gula nominatur a nostris. Do-
ricum
cymatium in operibus doricis eſt manifestum, ea ſcilicet forma, qua eſt inferius coronæ cym atium.
Le-
sbium
cymatium non uidetur eſſe intelligendium cymatium ſcalptura ornatum.
non enim hoc eſt diſcrimen ue-
rum
inter Doricum, &
Lesbium, nam & Doricum ornari poteſt. quare cymatium Doricum non ornamento, ſed
5550 forma differre debet a Lesbio, &
eſt quod nostri cauettum uocant, veluti ſcotia deformatum. Cymatium uero
Lesbium
oppoſitum, quemadmodum in deſcriptione oſtij Dorici eſt uidere littera K.
& cymatium Doricum
littera
C.
ſed astragalus Leſbius eſt tanquam dimidius torus ornatus ſima ſcalptura, baſſum rileuum nostri
dicunt
.
uulgo enim ſimus caprarum naſus dicitur. Crepidines ſunt margines, & ornamenta, quæ circum oſtia
ponuntur
, id est membra parua, quæ tranſuerſa, &
directa circa antepagmenta currunt. Hy pothyrum eſt
ſpatium
, &
uanum, quod aiunt a Vitr. lumen appellatum. Nunc ad Vitruuij pręceptum. Primum eſt, ut ſcia-
mus
quo genere ostij uti uelimus.
Deinde oſtiorum genera diſtinguit. Triplexq́; eorum genus nominat Dori-
cum
, Ionicum, Atticum.
postmodum oſtij Dorici ſymmetrias docet. aitq́; coronam, quæ ſupra antepagmentum
ſuperius
collocatur, æque libratam eſſe oportere capitulis columnarum, quæ ſunt in pronao.
monetq́; qua ra-
tione
ſpatium a ſumma corona ad pauimentum diſtribuamus, partemq́;
unam lumini, alteram dat ornamentis;
partiri iubet altitudinem a Lacunaribus ad pauimentum in partes tres, & dimidiam, ex his duas altitudini
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index