Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (6) of 412 > >|
386LIBER naſcitur, a ratiocinatione. cur literati? quoniam Architectura naſcitur, a fabrica. Sed quæri poteſt, cur
cum
ars mentis habitus ſit, dictum eſt a Vitr.
eos qui ratiocmatiomibus, & literis ſolis confiſi fuerunt, um-
bram
, non rem perſequuti uidentur?
Reſpondetur, maiori hominum parti, res, quæ mentem pertinent, ui-
deriumbras
, &
inanes quaſdam nebulas, rudesq́; homines ſenſibus tantum niti. Quare Vitr. non affirmat li
teratos
umbras ſequutos eſſe, ſed uideri dicit.
Nam imperitorum iudicium de rebus apparentibus & ſenſi-
bus
ſubiectis fieri ſolet.
Hinc errare mihi uidentur plerique, qui cum de pictura, & ſculptura ſent entiam fe-
runt
:
quæ ſit earum nobilior, & præſtantior, quàmprimum ad materiam, tempus, incommoda, difficulta-
tes
, effectusq́;
earum artium ſe conferunt, quæ ad corpus artis ( ut ita dicam ) non ſpectant: ars enim men-
tis
eſt habitus.
unde egregius Bonarottus, non minus dum dormit, quam dum uigilat, non minus oſcitando,
1110 quàm agendo pictor eſt, &
ſculptor, quare ita conſiderandum eſt; quis excellentior habitus eſt in mente Bo=
narotti
picturæ, an ſculpturæ:
& prætermittenda ſunt marmora, colores, proiecturæ, proſpectus, difficul-
tates
, &
copiærerum: forte enim hoc modo conſider antibus aliquid eſſet: quod rectè dicerent, uiderentq́ue
utranque
graphidis eſſe peritiam.
Sed aliàs diſcutienda eſt hæc quæſtio. illud mterim egregie dictum puto a quo
dam
ſapiente, ſi artem, uſumq́;
diſſocies, utilior eſt uſus expers artis, quam ars, quæſui uſum non habet. Ars
infæcunda
eſt ſine uſu, &
uſus temerarius ſine arte. Inquit igitur Vitr. artem non debere eſſe ocioſam, ſed cum
ea
manus eſſe tractandas:
idq́ alijs uerbis probare contendit.
Ex artibus & ſcientijs nonnullæſunt, quarum finis ultra rerum ipſis ſubiectarum ſpeculationem non tranſ-
greditur
:
quemadmodum eſt ſcientia de natura rerum & diſciplina quæque, id eſt Malhematica: aliæ ad actio-
nem
ueniunt:
cæterum poſt actionem, nihil eſt, quod uideas, cuiuſmodi eſt canendi, & ſaltandi ars. Sunt de-
mum
quædam, quæ opus poſt actionem oſtendunt:
qualis eſt ars fabrilis, ars ædificandi, & eiuſmpodi aliæ artes.
eſt præterea & ars quædam: quæ ad capiendum, & acquirendum aliquid dirigitur, ut uenatio, aucupium, piſ
catio
, multæ quoque non ad ſperculationem, non ad actionem, non ad opus, non ad captionem diriguntur:
Sed
ad
corrigendos errores, emendandosq́;
aliarum defectlus: cum omnibus & ſupra omnes has eſt Architectura,
ipſa
tanquàm domina, &
iudex: ideò fit, ut in ea præcipueres actæ, & confectæ, & earum rationes conſideren
tur
.
quæduo igitur ſunt, quæ in omnibus contemplanda ſunt, ea maxime in Architectura uidentur, res ſcili-
3330 cet;
quæſignificatur, & quæ ſignificat. effectus igitur omnes, & opera tum naturæ,tum artis, concluſio
nes
item omnes omnium ſcientiarum ſignificant, ſed rationes, probationes cauſæq́;
ſignificant, & ratio eſt:
quoniam ſignum ad rem ſignificatam refertur, effectus ad cauſam, concluſio ad rationem, & probationem,
est
enim ſignificare ſignis oſtendere, &
quaſi ſignare, & ſignum imprimere: unde in omnire, quæ ratione per
ficitur
Artificis ſignum ineſt,id eſt idea, &
ſpecies in ipſius mente concepta. Artifex enim prius,rmyr shoy. po
stea
materiemſignat extrinſecus.
Forma habitus interior. Tum maxime etiam in Architectura. # Ma-
xime
, quare ipſa excellenter noſcenti uirtutires ipſas refert, quod eſt ſignificare, &
præcipue artis cõceptionem
dcformat
.
# Quare uidetur utraque parte exercitatum eſſe debere. Quiſquis quippiam agit præſtanti,
&
propria quadam uirtute debet excellere, ut quicquid agit perfestum ſit. tres enim opifices habentur diuinum,
naturale
, &
artificioſum, ideſt Deus, natura, & homo. Nos de homine agemus. cum igitur ita præſtet,
4440 excellatq́;
Architectura, ut artium cæterarum index, arbitraq́; eſſe cenſeatur, neceſſe eſt Architectum ita
formari
, ut iudicis officium præstare poßit.
quare hæc quæſequuntur illi eſſe neceſſaria, dicerem. Primum ut
natura
docilis, ingenio perſpicax;
& quanquàm ego diuinam indicem naturã eius, quiſuapte uiſit rerum in-
uentor
, &
dostor: non tamen carere lude ſua illum arhitrabor: qui etiam docente alio cito addiſcit: quem-
admodum
infimænotæillum puto, qui neq;
aſe ipſo, neque docentis opera eruditur: optimas ergo Architecti
conditiones
enumer at Vitruuius.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index