187155QVARTVS.
tatem.
Omnes tamen arœ conueniunt in eo, quod ad orientem ſpectare debent.
Albertus ſex pedes altas
conſtituit aras, ſupra quas ſimulachrum imponeretur. Vitru. nullam prœſcribit altitudinem, quandoquidem
alia alijs numinibus conueniat ararum altitudo. Nostrorum Pontificum decreta, niſiex marmore altari
confici iubent. ſuper aras ſacram petram imponunt. Nos linteis altaria cooperimus, candelabra imponi-
mus, & ſanctorum reliquias; nullum autem eſt templum in quo altare non ſit ſacratiſſimo corpori Domini no-
ſtri conſecratum. Habent nostri ſacrarium a lateribus, uel a capite œdis, in quo ſacrœ veſtes, & libri, & re-
liqua templi ornamenta reponuntur. ego in ea parte templi ſacrarium collocarem, in qua antiquitus erat po-
ſticum. Chorum quoque nostri habent in quo ſacerdotes diuinas laudes quotidie celebrant, quare ſi ad uſum
nostrum templa accommodabimus, nemo nos reprehendet. poſſumus nos liberius multiformes œdes conſtitue-
1110 re, quoniam cellœ plurimœ ſunt in œdibus, in quibus arœ ſanctis, & Dei amicis dedicantur, quare multilate-
ras figuras templorum non recuſarem: ſed uſus obtinuit, ut œdium forma crucem referret. Turrim quoque
campanariamexcelſam habent, in cuius ſummitate, quœ in pyramidem exit, inſtrumenta, & tympana œnea
ſunt, quœtintinabulis tacta ſonum efficiunt, quo certis horis populi uocantur ad diuinas laudes. celebritatum
funerum, & aliarum rerum ſignaijs dari ſolent; coronis cinguntur baſes pyramidis, & columnis, podijsq́; or-
nantur: cochleis ad eas aſcendimus, interdum gradibus, interdum commodioribus aſcenſionibus. Pyramis
proportione ſeſquialtera baſi ſi fuerit pulcherrimum ſui aſpectum prœbebit; auro, plumbo, uel etiam lapide
nigro, (arduoſam Galli appellant) integitur. Sunt qui non pyramides, ſed tholos, & hemiſphœria imponunt.
Omnia recte, ſi pro magnitudine operis conficientur. in ijs quoque horologia rotis, denticulis, funibus compacta
proſpiciuntur. nam radio mobili ſingulas horas oſtendunt, gradum Solis, Lunœ œtatem, ſignorum aſcenſionem
2220 ostendunt. Poſt templum cimiterium ſacrum habent, in quo cadauera Chriſtianorum tumulantur. Sunt tamen
60[Figure 60]Figura apponenda erat in fine primi
capitis huius libri.e c g a d b h h f33304440 qui cellas ſibi in œde comparant, in quibus eminenti loco
monumenta ponunt, epitaphia, ſtatuœ, vexilla, prout quiſque
meretur, quœ anathemata dicuntur, in ijs poni ſolent. Clau-
ſtris quoque ſepulchrorum loca dantur. curauit enim religio
noſtra naturali, & ordinata pietate, ut mortuorum cura ha-
beretur, humarenturq́; corpora, quœ ſpiritus ſancti uaſa fue-
re, & iterum reſurgere debent ad uitam. Sed utinam hœc non
fiant ad pompam uiuorum potius, quàm ad pietatem, & refri-
gerium mortuorum. non eſt autem laudabile cadauerum loca
in œdibus ſacris conſtitui, prœſertim ſi eminentiora ſint a late-
ribus, ornatioraq́; titulis, tropheis, & imaginibus, atque bu
iuſmodi, quœ potius in foro, quàm in templo eſſent collocan-
da. Sed omittamus hœc, memores autem ſimus in omnibus
decorem ſeruare, prœſertim in Dei, ſanctorumq́; cultu, & ob-
ſeruantia, & eorum qui ſacris addicti, mundi negocia, opes,
parentes, affines, uoluptates, honoresq́; reliquerunt. ijs enim
honeste prouidendum, ut commodas habeant habitationes,
ampla clauſtra, ſeu periſtylia, uiridaria, & alia uitœ communi,
& honestœ neceſſaria. Viris quidem, pro ut uirorum exigit
uſus, b: bliothecœ, cubicula, hoſpitalia constituantur. Mulie-
ribus autem, & uirginibus loca dentur tuta in ciuitate, parieti
bus altis circumſepta. feneſtrarum luminibus non emineant
uicina œdificia. ſuis uiridarijs aliunde, quàm a cœlo aperto nō
ſit proſpectus. atque huiuſmodi in earum œdificijs tempera-
mentum ſeruetur, ut non ſolum a crimine, ſed etiam a crimi-
nis ſuſpicione tutœ ſint.
conſtituit aras, ſupra quas ſimulachrum imponeretur. Vitru. nullam prœſcribit altitudinem, quandoquidem
alia alijs numinibus conueniat ararum altitudo. Nostrorum Pontificum decreta, niſiex marmore altari
confici iubent. ſuper aras ſacram petram imponunt. Nos linteis altaria cooperimus, candelabra imponi-
mus, & ſanctorum reliquias; nullum autem eſt templum in quo altare non ſit ſacratiſſimo corpori Domini no-
ſtri conſecratum. Habent nostri ſacrarium a lateribus, uel a capite œdis, in quo ſacrœ veſtes, & libri, & re-
liqua templi ornamenta reponuntur. ego in ea parte templi ſacrarium collocarem, in qua antiquitus erat po-
ſticum. Chorum quoque nostri habent in quo ſacerdotes diuinas laudes quotidie celebrant, quare ſi ad uſum
nostrum templa accommodabimus, nemo nos reprehendet. poſſumus nos liberius multiformes œdes conſtitue-
1110 re, quoniam cellœ plurimœ ſunt in œdibus, in quibus arœ ſanctis, & Dei amicis dedicantur, quare multilate-
ras figuras templorum non recuſarem: ſed uſus obtinuit, ut œdium forma crucem referret. Turrim quoque
campanariamexcelſam habent, in cuius ſummitate, quœ in pyramidem exit, inſtrumenta, & tympana œnea
ſunt, quœtintinabulis tacta ſonum efficiunt, quo certis horis populi uocantur ad diuinas laudes. celebritatum
funerum, & aliarum rerum ſignaijs dari ſolent; coronis cinguntur baſes pyramidis, & columnis, podijsq́; or-
nantur: cochleis ad eas aſcendimus, interdum gradibus, interdum commodioribus aſcenſionibus. Pyramis
proportione ſeſquialtera baſi ſi fuerit pulcherrimum ſui aſpectum prœbebit; auro, plumbo, uel etiam lapide
nigro, (arduoſam Galli appellant) integitur. Sunt qui non pyramides, ſed tholos, & hemiſphœria imponunt.
Omnia recte, ſi pro magnitudine operis conficientur. in ijs quoque horologia rotis, denticulis, funibus compacta
proſpiciuntur. nam radio mobili ſingulas horas oſtendunt, gradum Solis, Lunœ œtatem, ſignorum aſcenſionem
2220 ostendunt. Poſt templum cimiterium ſacrum habent, in quo cadauera Chriſtianorum tumulantur. Sunt tamen
60[Figure 60]Figura apponenda erat in fine primi
capitis huius libri.e c g a d b h h f33304440 qui cellas ſibi in œde comparant, in quibus eminenti loco
monumenta ponunt, epitaphia, ſtatuœ, vexilla, prout quiſque
meretur, quœ anathemata dicuntur, in ijs poni ſolent. Clau-
ſtris quoque ſepulchrorum loca dantur. curauit enim religio
noſtra naturali, & ordinata pietate, ut mortuorum cura ha-
beretur, humarenturq́; corpora, quœ ſpiritus ſancti uaſa fue-
re, & iterum reſurgere debent ad uitam. Sed utinam hœc non
fiant ad pompam uiuorum potius, quàm ad pietatem, & refri-
gerium mortuorum. non eſt autem laudabile cadauerum loca
in œdibus ſacris conſtitui, prœſertim ſi eminentiora ſint a late-
ribus, ornatioraq́; titulis, tropheis, & imaginibus, atque bu
iuſmodi, quœ potius in foro, quàm in templo eſſent collocan-
da. Sed omittamus hœc, memores autem ſimus in omnibus
decorem ſeruare, prœſertim in Dei, ſanctorumq́; cultu, & ob-
ſeruantia, & eorum qui ſacris addicti, mundi negocia, opes,
parentes, affines, uoluptates, honoresq́; reliquerunt. ijs enim
honeste prouidendum, ut commodas habeant habitationes,
ampla clauſtra, ſeu periſtylia, uiridaria, & alia uitœ communi,
& honestœ neceſſaria. Viris quidem, pro ut uirorum exigit
uſus, b: bliothecœ, cubicula, hoſpitalia constituantur. Mulie-
ribus autem, & uirginibus loca dentur tuta in ciuitate, parieti
bus altis circumſepta. feneſtrarum luminibus non emineant
uicina œdificia. ſuis uiridarijs aliunde, quàm a cœlo aperto nō
ſit proſpectus. atque huiuſmodi in earum œdificijs tempera-
mentum ſeruetur, ut non ſolum a crimine, ſed etiam a crimi-
nis ſuſpicione tutœ ſint.
Finis Quarti Libri.