Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (140) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div403" type="section" level="2" n="70">
            <pb o="140" file="514.01.172" n="172" rhead="LIBER"/>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11496" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              intercolumnia tria, quæ erunt inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11497" xml:space="preserve">columnas pluteis marmoreis, ſiue exinteſti.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11498" xml:space="preserve">no opere factis intercludantur, ita uti fores habeant, per quas itinera pronao fiant.</s>
              <s xml:id="echoid-s11499" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11500" xml:space="preserve">Non modo tria, ſed quinque intercolumnia inter eas antas eſſe poſſunt, quemadmodum in hyphetro gene-
                <lb/>
              re. </s>
              <s xml:id="echoid-s11501" xml:space="preserve">hæc intercolumnia in reliquis generibus tria ſunt, quoniam duplex, aut ſimplex porticus non connume-
                <lb/>
              ratur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11502" xml:space="preserve">inter hæc igitur intercolumnia marmorea, aut lignea ſepta collocabantur, quæ pluteos uocat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11503" xml:space="preserve">non
                <lb/>
              erant autem altiores plutei, quàm podium, de quo ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s11504" xml:space="preserve">fores autem habebant, per quas aditus in pronaum
                <lb/>
              patebat.</s>
              <s xml:id="echoid-s11505" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11506" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              ſi maior erit latitudo, quàm pedes 40. </s>
              <s xml:id="echoid-s11507" xml:space="preserve">columnæ contra regiones columnarum, quæ in-
                <lb/>
              ter antas ſunt, introrſus collocentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11508" xml:space="preserve">eæ altitudinem habeant æque, quàm quæ ſunt in fronte.</s>
              <s xml:id="echoid-s11509" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11510" xml:space="preserve">Amplitudo frontis ædium, qualis ea eſt, quæ exaſtyli, aut octaſtyli, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11511" xml:space="preserve">decaſtyli, requirit, ut addantur co-
                <lb/>
              lumnæ contra regiones earum columnarum, quæ introrſus erant inter antas, nam firmitas hoc poſtulat. </s>
              <s xml:id="echoid-s11512" xml:space="preserve">qua-
                <lb/>
              re hoc loco id præcipit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11513" xml:space="preserve">addit autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11514" xml:space="preserve">columnas eas tam altas eſſe, quàm quæ ſunt in fronte, ſed craſ-
                <lb/>
              ſas minus.</s>
              <s xml:id="echoid-s11515" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11516" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Crassitvdines</emph>
              autem earum extenuentur his rationibus, uti ſi octaua parte erunt, quæ
                <lb/>
              ſunt in fronte, hæ fiant nouem partes. </s>
              <s xml:id="echoid-s11517" xml:space="preserve"># Atque hæc huius ratio eſt ab optice deſumpta.</s>
              <s xml:id="echoid-s11518" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11519" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">In</emph>
              concluſo enim aere ſi quæ extenuatæ erunt, non diſcernentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11520" xml:space="preserve">ſin autem uidebuntur graci-
                <lb/>
              liores cum exterioribus fuerint ſtriæ 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s11521" xml:space="preserve">in his faciendæ erunt 28. </s>
              <s xml:id="echoid-s11522" xml:space="preserve">aut 32. </s>
              <s xml:id="echoid-s11523" xml:space="preserve">Ita quod detrahitur de cor-
                <lb/>
              pore ſcapi, ſtriarum numero adiecto, adaugebitur ratione, quo minus uidebitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11524" xml:space="preserve">ita exæ quabitur di
                <lb/>
              ſpari ratione columnarum craſsitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s11525" xml:space="preserve">Hoc autem efficit ea ratio quod oculus plura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11526" xml:space="preserve">crebiora ſigna
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-02" xlink:href="note-514.01.172-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tangendo, maiore uiſus circuitione peruagatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11527" xml:space="preserve">namque ſi duæ columnæ æque craſſæ lineis circumme
                <lb/>
              tientur, e quibus una ſit non ſtriata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11528" xml:space="preserve">altera ſtriata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11529" xml:space="preserve">circa ſtrigium caua, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11530" xml:space="preserve">angulos ſtriarum linea
                <lb/>
              corpora tangat, tametſi columnæ æque craſſæ fuerint; </s>
              <s xml:id="echoid-s11531" xml:space="preserve">lineæ, quæ circundatæ erunt, non erunt æ qua-
                <lb/>
              les, quod ſtriarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11532" xml:space="preserve">ſtrigium circuitus maiorem efficiet lineæ longitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11533" xml:space="preserve">ſin autem hoc ita uide
                <lb/>
              bitur, non eſt alienum in anguſtis locis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11534" xml:space="preserve">in concluſo ſpatio graciliores columnarum ſymmetrias in
                <lb/>
              opere conſtituere, cum habeamus adiutricem ſtriarum temperaturam.</s>
              <s xml:id="echoid-s11535" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11536" xml:space="preserve">Interiores columnas graciliores exterioribus fieri debere probat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11537" xml:space="preserve">nam quemadmodum angulares co-
                <lb/>
              lumnas craßiores medianis uoluit eſſe libro ſuperiori, quoniam aer circum circa demere uidetur de earum craſ
                <lb/>
              ſitudine; </s>
              <s xml:id="echoid-s11538" xml:space="preserve">ita interiores, a quibus nil demit aer, ſubtiliores eſſe iubet exterioribus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11539" xml:space="preserve">Ita enim ratione hæ illis æ-
                <lb/>
              quabuntur, cum aer ab exterioribus demat id, quod ratio ab interioribus ademit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11540" xml:space="preserve">neque ſolum extenuando
                <lb/>
              columnas interiores æquat eas exterioribus, ſed etiam ſtriarum numerus, nam quo plures ſunt, eo craſſior co-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-03" xlink:href="note-514.01.172-03a" xml:space="preserve">30</note>
              lumna uidetur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11541" xml:space="preserve">nam columna, quæ plures strias habet, plures quoque terminos uiſus habet; </s>
              <s xml:id="echoid-s11542" xml:space="preserve">nam ſi æque craſ-
                <lb/>
              ſæ columnæ lino circundentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11543" xml:space="preserve">in angulis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11544" xml:space="preserve">in cauis, plus lini abſumetur in ea, quæ plures ſtrias habebit,
                <lb/>
              quàm in ea, quæ pauciores. </s>
              <s xml:id="echoid-s11545" xml:space="preserve">quod experientia docet. </s>
              <s xml:id="echoid-s11546" xml:space="preserve">ſtriarum itaque numero æquantur columnæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s11547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11548" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ipsivs</emph>
              autem cellæ parietum craſsitudinem pro rata parte magnitudinis fieri oportet, dum an-
                <lb/>
              tæ eorum craſsitudinibus columnarum ſint æquales, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11549" xml:space="preserve">ſi extructi futuri ſint, quàm minutiſsimis cæ-
                <lb/>
              mentis recte ſtruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11550" xml:space="preserve">ſin autem quadrato ſaxo, aut marmore, maxime modicis, paribusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11551" xml:space="preserve">uidetur eſ-
                <lb/>
              ſe faciendum; </s>
              <s xml:id="echoid-s11552" xml:space="preserve">quod media coagmenta medij lapides continentes firmiorem facient omnis operis per-
                <lb/>
              fectionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11553" xml:space="preserve">Item circum coagmenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11554" xml:space="preserve">cubilia eminentes expreſsiones, graphicoteram efficient in
                <lb/>
              aſpectu delectationem.</s>
              <s xml:id="echoid-s11555" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11556" xml:space="preserve">Antætam craſſæ ſint, quàm columnæ; </s>
              <s xml:id="echoid-s11557" xml:space="preserve">parietes aliquanto minus, pro vt ratio operis, item & </s>
              <s xml:id="echoid-s11558" xml:space="preserve">oneris poſtu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-04" xlink:href="note-514.01.172-04a" xml:space="preserve">40</note>
              labit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11559" xml:space="preserve">Murus autem extruitur ſine cruſtis, aut lapideis cruſtis ornatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11560" xml:space="preserve">Si extruitur, quàm minutißimis cæ-
                <lb/>
              mentis recte ſtruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11561" xml:space="preserve">magis enim coagmentatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11562" xml:space="preserve">ſi ornatur, aut lapide polito, aut rudi ornatur, ſed ut oble-
                <lb/>
              ctet, eminentes uideri debent expreſſiones in cubilibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11563" xml:space="preserve">coagmentis, noſtri bugnas uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11564" xml:space="preserve">Lapides autem
                <lb/>
              quadrati uel parui, uel magni, æquis angulis, licet non pari a lateribus conſtant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11565" xml:space="preserve">deijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11566" xml:space="preserve">de generibus stru-
                <lb/>
              cturæ dictum eſt ſupra volumine ſecundo.</s>
              <s xml:id="echoid-s11567" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div408" type="section" level="2" n="71">
            <head xml:id="echoid-head72" style="it" xml:space="preserve">De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11568" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">AEdes</emph>
              autem ſacræ Deorum immortalium ad regiones, quas fpectare debent, ſic erunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-05" xlink:href="note-514.01.172-05a" xml:space="preserve">50</note>
              conſtituendæ, ut ſi nulla ratio impedierit, liberaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11569" xml:space="preserve">fuerit poteſtas ædis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11570" xml:space="preserve">ſignum, quod
                <lb/>
              erit in ara collocatum, ſpectet ad ueſpertinam cœli regionem; </s>
              <s xml:id="echoid-s11571" xml:space="preserve">uti qui adierint ad aram
                <lb/>
              immolantes, aut ſacrificia facientes, ſpectent ad partem cœli oriẽtis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11572" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11573" xml:space="preserve">ſimulacrum, quod
                <lb/>
              erit in æde, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11574" xml:space="preserve">ita uota ſuſcipientes contueantur ædem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11575" xml:space="preserve">orientem cœli, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11576" xml:space="preserve">ſimulacra uideantur
                <lb/>
              exorientia contueri ſupplicantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11577" xml:space="preserve">ſacrificantes: </s>
              <s xml:id="echoid-s11578" xml:space="preserve">quod aras omnes Deorum neceſſe eſſe uideatur ad
                <lb/>
              orientem ſpectare. </s>
              <s xml:id="echoid-s11579" xml:space="preserve">ſin autem loci natura interpellauerit, tunc conuertendæ ſunt earum ædium conſti-
                <lb/>
              tutiones, uti quàm plurima pars mœnium e templis Deorum conſpiciatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11580" xml:space="preserve">Item ſi ſecundum flumi-
                <lb/>
              na ædes ſacræ fient, ita uti Aegypto circa Nilum, ad fluminis ripas uidentur ſpectare debere; </s>
              <s xml:id="echoid-s11581" xml:space="preserve">ſimiliter
                <lb/>
              ſi circum uias publicas erunt, ędificia Deorum ita conſtituantur, uti prætereuntes poſsint reſpicere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11582" xml:space="preserve">
                <lb/>
              in conſpectu ſalutationes facere.</s>
              <s xml:id="echoid-s11583" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>