Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (183) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div482" type="section" level="2" n="81">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14101" xml:space="preserve">
                <pb o="183" file="514.01.215" n="215" rhead="QVINTVS."/>
              on est igitur, quod inter concentus numeretur diapaſon cum diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14102" xml:space="preserve">Sed diapaſon, ad diapente conſonan-
                <lb/>
              tia eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14103" xml:space="preserve">a noſtris duodecima nominatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14104" xml:space="preserve">tripla proportione constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14105" xml:space="preserve">Oritur enim ex dupla, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14106" xml:space="preserve">ſexquialte-
                <lb/>
              ra. </s>
              <s xml:id="echoid-s14107" xml:space="preserve">ſupra huiuſmodi concentum eſt diapaſon diapente cum tono, ſed concentus non eſt, licet ſuauiter aures per-
                <lb/>
              tingat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14108" xml:space="preserve">Eſt tandem diſdiapaſon conſonantia, quæ quintadecima nominatur, quadrupla comparatione conſtans,
                <lb/>
              ex duabus duplicibus orta, in qua tandem antiqui conſtitere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14109" xml:space="preserve">poſtremum perfectæ ordinationis gradum po-
                <lb/>
              ſuere. </s>
              <s xml:id="echoid-s14110" xml:space="preserve">hanc igitur nos in monochordo cum cæteris ita collocamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14111" xml:space="preserve">Eſto neruus a b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14112" xml:space="preserve">in quatuor æqu is partes
                <lb/>
              diſtributus, cuius quarta pars c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14113" xml:space="preserve">notetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14114" xml:space="preserve">a termino, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14115" xml:space="preserve">nota c, uerſus b, tantum progredere, ut tertiam
                <lb/>
              nerui partem inuenias, quam d, litera notabis. </s>
              <s xml:id="echoid-s14116" xml:space="preserve">a d, vero uerſus b, dimidium nerui quærito, quo inuento
                <lb/>
              nota e, inde ad duas tertias totius nerui uerſus b, ſignato f, indeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14117" xml:space="preserve">demum ad tres quartas progredien-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-01" xlink:href="note-514.01.215-01a" xml:space="preserve">10</note>
              do ſignato g, tunc dico te iam monochordum diſtribuiſſe ſecundum prædictos omnes concentus, nam a b,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s14118" xml:space="preserve">c b, reddent diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14119" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14120" xml:space="preserve">d b, diapente, a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14121" xml:space="preserve">c b, diapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14122" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14123" xml:space="preserve">f b, dia-
                <lb/>
              paſon cum diapente, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14124" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14125" xml:space="preserve">g c, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14126" xml:space="preserve">quemadmodum figura oſtendit, in qua omiſſis literis, nu-
                <lb/>
              meros appoſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14127" xml:space="preserve">24, totus neruus, 18, 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s14128" xml:space="preserve">12. </s>
              <s xml:id="echoid-s14129" xml:space="preserve">8. </s>
              <s xml:id="echoid-s14130" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s14131" xml:space="preserve">per c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14132" xml:space="preserve">6 per d 8, per e 12, pro f 16,
                <lb/>
              pro g 18, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14133" xml:space="preserve">extremo loco a, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14134" xml:space="preserve">b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14135" xml:space="preserve">Appoſita eſt etiam deſcriptio concentuum ſecundum notulas a no-
                <lb/>
              ſtris uſurpatas, quæ omnia Vitruuij mente ex Ariſtoxeni ſententia declarantur, nam concentus a numero no-
                <lb/>
              mina acceperunt, ut dicit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s14136" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14137" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ideo</emph>
              q́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14138" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s14139" xml:space="preserve">a numero nomina receperunt, quæ cum uox conſtiterit in una ſonorum finitione, ab
                <lb/>
              eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14140" xml:space="preserve">ſe flectens mutauerit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14141" xml:space="preserve">peruenerit in quartam terminationem, appellatur diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14142" xml:space="preserve">in quintã,
                <lb/>
              diapente; </s>
              <s xml:id="echoid-s14143" xml:space="preserve">in octauam, diapaſon; </s>
              <s xml:id="echoid-s14144" xml:space="preserve">in octauam & </s>
              <s xml:id="echoid-s14145" xml:space="preserve">dimidiam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14146" xml:space="preserve">diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14147" xml:space="preserve">in nonam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14148" xml:space="preserve">dimi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-02" xlink:href="note-514.01.215-02a" xml:space="preserve">20</note>
              diam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14149" xml:space="preserve">diapente. </s>
              <s xml:id="echoid-s14150" xml:space="preserve">in quintamdecimam, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14151" xml:space="preserve">Non enim inter duo interualla cum
                <lb/>
              chordarum ſonitus, aut uocis cantus factus fuerit, nec in tertia, aut ſexta, aut ſeptima poſſunt conſo-
                <lb/>
              nantiæ fieri, ſed ( ut ſupra ſcriptum eſt ) diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14152" xml:space="preserve">diapente, ex ordine ad diſdiapaſon conuenien-
                <lb/>
              tes ex natura uocis congruentis habent finitiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14153" xml:space="preserve">ei concentus procreantur ex coniunctione ſoni-
                <lb/>
              tuum qui Græcè phtongi dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s14154" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="80">
              <caption xml:id="echoid-caption29" style="it" xml:space="preserve">Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.</caption>
              <description xml:id="echoid-description49" xml:space="preserve">Diateſſaron
                <lb/>
              quarta
                <lb/>
              ſeſquitertia
                <lb/>
              Diapente
                <lb/>
              quinta
                <lb/>
              ſeſquialtera.
                <lb/>
              Semitonium cum diapente.
                <lb/>
              Sexta minor
                <lb/>
              Tonus cum diapente
                <lb/>
              Sexta maior.
                <lb/>
              Semiditonus cum diapente
                <lb/>
              Septima minor.
                <lb/>
              Diapaſon
                <lb/>
              octaua
                <lb/>
              diſdiapaſon.
                <lb/>
              diapaſon con diapente
                <lb/>
              diapaſon
                <lb/>
              diapente
                <lb/>
              diateſſaron</description>
              <variables xml:id="echoid-variables50" xml:space="preserve">18 16 12 8 6</variables>
            </figure>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div487" type="section" level="2" n="82">
            <head xml:id="echoid-head85" style="it" xml:space="preserve">De Theatris uaſis # Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14155" xml:space="preserve">T
                <emph style="sc">Ta</emph>
              ex his indagationibus mathematicis rationibus fiunt vaſa ærea pro ratione magnitu-
                <lb/>
              dinis theatri, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14156" xml:space="preserve">ita fabricentur, ut cum tanguntur, ſonitum facere poſsint inter ſe, dia-
                <lb/>
              teſſaron, diapente, ex ordine ad diſdiapaſon.</s>
              <s xml:id="echoid-s14157" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14158" xml:space="preserve">Postquam innotuit nobis qua proportione ſinguli concentus efficiantur, uolentes ea uaſa
                <lb/>
              ærea ordinare, quæ ſolebant antiqui in theatris diſponere, ut uox recitantium clara, iucundaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14159" xml:space="preserve">perciperetur:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14160" xml:space="preserve">Vitruuius primum declarat quomodo aptentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14161" xml:space="preserve">qua ratione temperentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14162" xml:space="preserve">quos effectus efficiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s14163" xml:space="preserve">Quod
                <lb/>
              igitur ad temperamentum attinet, inquit, ita eſſe facienda, ut cum tanguntur uel a uoce, uel ab aliquo icta
                <lb/>
              inter ſe concinant diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14164" xml:space="preserve">diapente, eatamen conditione, ut diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14165" xml:space="preserve">diapente ad diſdiapaſon
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-03" xlink:href="note-514.01.215-03a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>