Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (147) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div410" type="section" level="2" n="72">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11814" xml:space="preserve">
                <pb o="147" file="514.01.179" n="179" rhead="QVARTVS."/>
              eu tympanis, uno ſuperiori, altero inferiori, ornaturq; ſimplicimodo, ut Doricum genus postulat regulis, & coronis. Sed ubi Vitr. dicit. {Scapi, qui ſunt ante ſecundum pagmentum.} Ita intelligendum puto, quod ſecun- dum pagmentum ſit loculamentum, quod nos telarum dicimus ex parte interiori forium, hoc est aduerſa par- te, quod circumcludat, & reſpondeat ſpatijs, quæ ſunt inter tympana ex alia parte. Replum autem eſt tanquã planum inter duo cymatia, vt figura ostendit.</s>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11815" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem valuatæ erunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11816" xml:space="preserve">Huiuſmodi fores Ionicas eſſe arbitror, quæ ex multis ſectæſunt partibus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s11817" xml:space="preserve">conduplicabiles ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11818" xml:space="preserve">hæ quoniam latiores ſunt Doricis, ideo a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11819" xml:space="preserve">præcipitur id, quod dicit {in latitudi-
                <lb/>
              nem adijciatur, amplius foris lalitudo} & </s>
              <s xml:id="echoid-s11820" xml:space="preserve">quoniam quadrifores adhuc altiores ſcapos habere debent, ideo
                <lb/>
              dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11821" xml:space="preserve">{Si quadriforis futura est, altitudo adijciatur} credo enim ipſum loqui de ſcapis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11822" xml:space="preserve">non de inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-01" xlink:href="note-514.01.179-01a" xml:space="preserve">10</note>
              gris foribus.</s>
              <s xml:id="echoid-s11823" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11824" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Atticvrges</emph>
              autem ijsdem rationibus perficiuntur, quibus Dorica: </s>
              <s xml:id="echoid-s11825" xml:space="preserve">præterea coræ ſub cyma-
                <lb/>
              tijs in antepagmentis circundantur, quæ ita diſtribui debent, uti in antepagmentis præter cymatium,
                <lb/>
              ex partibus ſeptem habeant duas partes, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11826" xml:space="preserve">forium ornamenta non fiunt ceroſtrata, neque bifora;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11827" xml:space="preserve">ſed ualuata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11828" xml:space="preserve">aperturas habent in partes exteriores. </s>
              <s xml:id="echoid-s11829" xml:space="preserve">Quas rationes ædium ſacrarum in formationibus
                <lb/>
              oporteat ſieri Doricis, Ionicis, Corinthijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11830" xml:space="preserve">operibus, quo ad potuia attingere, veluti legitimis mo-
                <lb/>
              ribus, expoſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s11831" xml:space="preserve">Nunc de Tuſcanis diſpoſitionibus, quemadmodum inſtitui oporteat, dicam.</s>
              <s xml:id="echoid-s11832" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11833" xml:space="preserve">Habeo codices antiquos, in quibus non ceroſtrata, ſed clatrata legitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11834" xml:space="preserve">Clatra est opus, quod noſtri gelo-
                <lb/>
              ſiam uocant, ex ſectis planis lignorum cancellatim poſitis, quadrangularibus ſpatijs relictis, per quæ introſpici
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11835" xml:space="preserve">huiuſmodi fores atticæ ob latitudinem non patiuntur ex integro uno ligno fieri, ſed oportet, ut condu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-02" xlink:href="note-514.01.179-02a" xml:space="preserve">20</note>
              plicabiles ſint, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11836" xml:space="preserve">circumuolui etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11837" xml:space="preserve">in partem exteriorem aperiri. </s>
              <s xml:id="echoid-s11838" xml:space="preserve">Attici autem Oſtij, Atticæque ſo-
                <lb/>
              ris deſcriptio poſita eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s11839" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div418" type="section" level="2" n="73">
            <head xml:id="echoid-head74" style="it" xml:space="preserve">De Tuſcanicis rationibus ædium ſacrarum. # Cap. V II.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11840" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">LOcvs</emph>
              in quo ædis conſtituetur, cum habuerit in longitudine ſex partes, una dempta,
                <lb/>
              reliquum quod erit latitudini detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11841" xml:space="preserve">Longitudo autem diuidatur bipartito, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11842" xml:space="preserve">quæ pars
                <lb/>
              erit interior, cellarum ſpatijs deſignetur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11843" xml:space="preserve">quæ erit proxima fronti columnarum, diſpoſi-
                <lb/>
              tioni relinquatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11844" xml:space="preserve">Item latitudo diuidatur in partes decem, exijs ternæ partes dextra, ac
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-03" xlink:href="note-514.01.179-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſiniſtra cellis minoribus, ſiue ubi alæ futuræ ſint, dentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11845" xml:space="preserve">reliquę quatuor medię ædi attribuãtur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11846" xml:space="preserve">Spa-
                <lb/>
              tium, quod erit ante cellas in pronao ita columnis deſignetur, ut angulares contra antas parietum ex-
                <lb/>
              tremorum e regione collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11847" xml:space="preserve">Duæ mediæ e regione parietum, qui inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11848" xml:space="preserve">mediam ædem
                <lb/>
              fuerint, ita diſtribuantur, ut inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11849" xml:space="preserve">columnas priores per medium ijsdem regionibus alteræ di-
                <lb/>
              ſponantur, eæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11850" xml:space="preserve">ſint ima craſsitudine altitudinis parte ſeptima. </s>
              <s xml:id="echoid-s11851" xml:space="preserve">Altitudo tertia parte latitudinis templi,
                <lb/>
              ſummaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11852" xml:space="preserve">columna quarta parte craſsitudinis imæ contrahatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11853" xml:space="preserve">Spiræ earum altæ dimidia parte craſsi-
                <lb/>
              tudinisfiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11854" xml:space="preserve">Habeant ſpiræ earum plinthum ad circinum altum ſuæ craſsitudinis dimidia parte. </s>
              <s xml:id="echoid-s11855" xml:space="preserve">To-
                <lb/>
              rum inſuper cum apophygi craſſum, quantum plinthus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11856" xml:space="preserve">Capituli altitudo dimidia craſsitudinis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11857" xml:space="preserve">Aba-
                <lb/>
              ci latitudo quanta ima craſsitudo columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s11858" xml:space="preserve">Capituliq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11859" xml:space="preserve">craſsitudo diuidatur in partes tres, e quibus
                <lb/>
              una plintho, quę eſt pro abaco, detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11860" xml:space="preserve">altera echino. </s>
              <s xml:id="echoid-s11861" xml:space="preserve">tertia hypotrachelio cum
                <emph style="st">aſtragalo, &</emph>
              apophy-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-04" xlink:href="note-514.01.179-04a" xml:space="preserve">40</note>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="65"/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="66"/>
              gi. </s>
              <s xml:id="echoid-s11862" xml:space="preserve">Supra columnas trabes compactiles imponantur, uti ſint altitudinis modulis ijs, qui a magnitudi-
                <lb/>
              ne opertis poſtulabuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11863" xml:space="preserve">Eæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11864" xml:space="preserve">trabes compactiles ponuntur, ut tantam habeant craſsitudinem, quan-
                <lb/>
              ta ſummę columnę erithypotrachelium; </s>
              <s xml:id="echoid-s11865" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11866" xml:space="preserve">ita ſint compactę ſubſcudibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11867" xml:space="preserve">ſecuri
                <emph style="st">dis</emph>
              , ut compactu-
                <lb/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="65"/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="66"/>
              ra duorum digitorum habeat laxationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11868" xml:space="preserve">cum enim inter ſe tangunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11869" xml:space="preserve">non ſpiramentum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11870" xml:space="preserve">perſla-
                <lb/>
              tum uenti recipiunt, concalefaciuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11871" xml:space="preserve">celeriter putreſcunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11872" xml:space="preserve">Supra trabes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11873" xml:space="preserve">ſupra parietes traie-
                <lb/>
              cturę mutulorum parte quarta altitudinis columnę, proijciantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11874" xml:space="preserve">Item in eorum frontibus antepag-
                <lb/>
              menta figantur, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11875" xml:space="preserve">ea tympanum faſtigijs extructa, ſea materia collocetur, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11876" xml:space="preserve">id faſtigium
                <lb/>
              columen, cantherij, templa ita ſunt collocanda, ut ſtillicidium tecti abſoluti tertiario reſpondeat.</s>
              <s xml:id="echoid-s11877" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11878" xml:space="preserve">De Tuſcanicis operibus, expeditis iam Græcis, agendum, idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11879" xml:space="preserve">non immerito. </s>
              <s xml:id="echoid-s11880" xml:space="preserve">nam prima Architecturæ
                <lb/>
              hoſpitia in Etruria fuere. </s>
              <s xml:id="echoid-s11881" xml:space="preserve">legitur enim Etruriæ Regum monumenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11882" xml:space="preserve">ædificia plura magnifice fuiſſe constru-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-05" xlink:href="note-514.01.179-05a" xml:space="preserve">50</note>
              cta. </s>
              <s xml:id="echoid-s11883" xml:space="preserve">In diſtributione ædium Tuſcanici generis longitudinem templi ſumit pro modulo, aitque latitudinem ad
                <lb/>
              longitudinem proportione ſeſquiquinta conſtare. </s>
              <s xml:id="echoid-s11884" xml:space="preserve">nam longitudinem in ſex partes distribuit, e quibus quinque
                <lb/>
              latitudini dantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11885" xml:space="preserve">inde longitudo ſi dimidiata fuerit duas efficiet partes, una deſignabitur cellæ, altera pronao,
                <lb/>
              latitudo uero templi decem in partes diſtribuetur, e quibus tres a dextra, tres uero a ſiniſtra diſtributioni. </s>
              <s xml:id="echoid-s11886" xml:space="preserve">cel-
                <lb/>
              larum paruarum relinquantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11887" xml:space="preserve">cellæ aut lateribus eſſe poß quod innuit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11888" xml:space="preserve">dicens, ſiue
                <lb/>
              ubi alæ futuræ ſunt, niſi forte intelligat tres utrinquæ alis relinquendas, ſi cellas noluerimus facere. </s>
              <s xml:id="echoid-s11889" xml:space="preserve">His hoc
                <lb/>
              modo diſtributis, reſtant partes quatuor mediæ ædi, unde medium extremis in proportione erit ſeſquitertia.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11890" xml:space="preserve">atque ita erit interiorum partium diſpoſitio. </s>
              <s xml:id="echoid-s11891" xml:space="preserve">nunc quod pertinet ad columnationem anteriorem, explicandum
                <lb/>
              eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11892" xml:space="preserve">Ad medios angulos parietum ædis, ubi antæ ſunt, e regione columnæ ſunt ponendæ, quæ ſunt terminilon-
                <lb/>
              gitudinis ædis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11893" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11894" xml:space="preserve">quoniam ab angulo ad angulum amplum intercidit laxamentum, latæ enim ſunt ædes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11895" xml:space="preserve">
                <lb/>
              aręoſtylæ, ( ut dictum eſt ſupra ) ideo inter angulares columnas aliæ duæ ſunt in medio collocandæ, ita ut frons
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-06" xlink:href="note-514.01.179-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>