Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (156) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div428" type="section" level="2" n="75">
            <pb o="156" file="514.01.188" n="188"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div429" type="section" level="2" n="76">
            <head xml:id="echoid-head77" xml:space="preserve">M. VITRVVII DE
              <lb/>
            ARCHITECTVRA</head>
            <head xml:id="echoid-head78" xml:space="preserve">LIBER QVINTVS.</head>
            <head xml:id="echoid-head79" style="it" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12169" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">QVi</emph>
              amplioribus uoluminibus, Imperator, ingenij cogitationes, præceptaq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12170" xml:space="preserve">explicauerunt, maximas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12171" xml:space="preserve">egregias adiecerunt ſuis ſcriptis authoritates: </s>
              <s xml:id="echoid-s12172" xml:space="preserve">
                <lb/>
              quod etiam &</s>
              <s xml:id="echoid-s12173" xml:space="preserve">c.</s>
              <s xml:id="echoid-s12174" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12175" xml:space="preserve">Quinto libro proœmium proponit maxima conſideratione dignum. </s>
              <s xml:id="echoid-s12176" xml:space="preserve">eo enim
                <lb/>
              reſpondetur multorum quœſtionibus, qui quotidie de Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s12177" xml:space="preserve">obloquuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s12178" xml:space="preserve">neſcien-
                <lb/>
              tes quo quœque modo ars tractari debeat. </s>
              <s xml:id="echoid-s12179" xml:space="preserve">Nos aperte cernimus Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s12180" xml:space="preserve">non mo-
                <lb/>
              do res (quibus de agit) recte, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12181" xml:space="preserve">diligenter perpendiſſe, ſed etiam ſibi propo-
                <lb/>
              ſuiſſe omnia conuenienιi ratione, ac uia docenda eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s12182" xml:space="preserve">Quis non ordinem eius mi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.188-02" xlink:href="note-514.01.188-02a" xml:space="preserve">20</note>
              rum, in prœceptis tradendis perſpexit? </s>
              <s xml:id="echoid-s12183" xml:space="preserve">Quis non eſt rerum electionem miratus?
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12184" xml:space="preserve">quœ diuiſio, quœ pars eſt, quœ non ſit ſuo loco poſita, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12185" xml:space="preserve">collocata? </s>
              <s xml:id="echoid-s12186" xml:space="preserve">quis addet, quis addet, quis demet de eius prœceptio-
                <lb/>
              nibus? </s>
              <s xml:id="echoid-s12187" xml:space="preserve">Nam ſi ut Ariſtarchus, Democritus, Aristoxenus, Hippocrates, ac ut alius in ſua quaq; </s>
              <s xml:id="echoid-s12188" xml:space="preserve">arte perfe-
                <lb/>
              ctus non est loquutus: </s>
              <s xml:id="echoid-s12189" xml:space="preserve">his tamen illi uſus eſt uocibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12190" xml:space="preserve">dictionibus, quas ſui temporis mores requirebant,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s12191" xml:space="preserve">eam docendi formam eſt proſequutus, quam artem tradentes ſeruare debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12192" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s12193" xml:space="preserve">quoniam non ex meo hœc
                <lb/>
              ſenſu elicio, tamen maxime gratum erit, ſi quis diligenter proœmium hoc legat. </s>
              <s xml:id="echoid-s12194" xml:space="preserve">de qua re quoque monui le-
                <lb/>
              ctores volumine primo. </s>
              <s xml:id="echoid-s12195" xml:space="preserve">Docet autem quantum diſcriminis ſit inter historiarum, poematumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12196" xml:space="preserve">ſcriptiones,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s12197" xml:space="preserve">artium tractationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s12198" xml:space="preserve">probat docendi difficultatem, nec ſinit nos deſiderare modum ſcribendœ artis
                <lb/>
              Ideo dicit.</s>
              <s xml:id="echoid-s12199" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12200" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Qvi</emph>
              amplioribus uoluminibus, Imperator, ingenij cogitationes, præceptaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12201" xml:space="preserve">explicauerunt, maxi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.188-03" xlink:href="note-514.01.188-03a" xml:space="preserve">30</note>
              mas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12202" xml:space="preserve">egregias adiecerunt ſuis ſcriptis authoritates: </s>
              <s xml:id="echoid-s12203" xml:space="preserve">quod etiam uel in noſtris quoque ſtudijs res pa-
                <lb/>
              teretur, ut amplificationibus authoritas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12204" xml:space="preserve">in his præceptis au geretur, ſed id non eſt quemadmodum.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12205" xml:space="preserve">putatur expeditum.</s>
              <s xml:id="echoid-s12206" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12207" xml:space="preserve">Senſus eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s12208" xml:space="preserve">poſſe commode ingenij cogitationes explicare, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12209" xml:space="preserve">ſcribere, nulla breuitatis neceßitate iniecta,
                <lb/>
              maximas affert authoritates ſcriptoribus. </s>
              <s xml:id="echoid-s12210" xml:space="preserve">nam cuique integrum eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12211" xml:space="preserve">ex animo ample, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12212" xml:space="preserve">copioſe ſcribere,
                <lb/>
              ornareq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12213" xml:space="preserve">res ſuas ad oblectationem legentium, prœſertim cum res huiuſmodi ſunt, cum ſua nos uarietate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12214" xml:space="preserve">
                <lb/>
              iucunditate alliciant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12215" xml:space="preserve">Sed amplitudo hœc non eſt in omni re tractanda, adeo ut putant alij, expedita; </s>
              <s xml:id="echoid-s12216" xml:space="preserve">nam ſi
                <lb/>
              ita eſſet, non dubitarem, quin meis ſcriptis authoritas ineſſet.</s>
              <s xml:id="echoid-s12217" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12218" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              enim de Architectura ſic ſcribitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12219" xml:space="preserve">ut hiſtoriæ, ut poemata. </s>
              <s xml:id="echoid-s12220" xml:space="preserve"># Poemata ſunt ingenij cogi-
                <lb/>
              tationes; </s>
              <s xml:id="echoid-s12221" xml:space="preserve">hiſtoriœ exempla noſtrarum actionum. </s>
              <s xml:id="echoid-s12222" xml:space="preserve">ideo reſpondet ijs uerbis, quœ ſupra poſuit {Ingenij cogi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.188-04" xlink:href="note-514.01.188-04a" xml:space="preserve">40</note>
              tationes, prœceptaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s12223" xml:space="preserve">.} Deinde oſtendit diſcrimen ſcribendarum hiſtoriarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12224" xml:space="preserve">poematum, a tractan-
                <lb/>
              da Architectura.</s>
              <s xml:id="echoid-s12225" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12226" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Historiae</emph>
              per ſe tenent lectores, habent enim nouarum rerum uarias expectationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s12227" xml:space="preserve">Poema-
                <lb/>
              ta uero, carminum metra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12228" xml:space="preserve">pedes, ac uerborum elegans diſpoſitio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12229" xml:space="preserve">ſententiarum inter perſonas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12230" xml:space="preserve">
                <lb/>
              uerſuum diſtincta pronuntiatio, prolectando ſenſus legentium perducit ſine offenſa ad ſummam ſcri-
                <lb/>
              ptorum terminationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s12231" xml:space="preserve">Id autem in Architecturæ conſcriptionibus non poteſt fieri.</s>
              <s xml:id="echoid-s12232" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12233" xml:space="preserve">Delectat hiſtoria rerum nouitate, cuius animus noſter eſt maxime cupiens, delectando tenet uſque in finem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12234" xml:space="preserve">Delectant poemata numerorum ſuauitate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12235" xml:space="preserve">etiam rerum nouarum imitatione; </s>
              <s xml:id="echoid-s12236" xml:space="preserve">quare & </s>
              <s xml:id="echoid-s12237" xml:space="preserve">ipſa quoque alli-
                <lb/>
              ciunt aures ad audiendum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12238" xml:space="preserve">animum ad legendum uſque ad ſummam ſcriptorum terminationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s12239" xml:space="preserve">Sed in
                <lb/>
              tractatione alicuius artis, quoniam uerba a neceßitate oriuntur, resq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12240" xml:space="preserve">obſcuræ ſunt, nulla oblectatio prouenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s12241" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.188-05" xlink:href="note-514.01.188-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Quod multo magis in Architectura fieri debet, cuius tractatio abdita, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12242" xml:space="preserve">recondita magis eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s12243" xml:space="preserve">unde di-
                <lb/>
              cit Vitru.</s>
              <s xml:id="echoid-s12244" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12245" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Id</emph>
              autem in Architecturæ conſcriptionihus non poteſt fieri, quod uocabula ex artis propria ne-
                <lb/>
              ceſsitate concepta, in conſueto ſermone obijciunt ſenſibus obſcuritatem.</s>
              <s xml:id="echoid-s12246" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12247" xml:space="preserve">Ars omnis propria habet uocabula, bœc a neceßitate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12248" xml:space="preserve">uſu oriuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12249" xml:space="preserve">ignoratur autem uſus ab ijs, qui nõ
                <lb/>
              didicere, quare obſcuritas in ſenſibus neceßario oritur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12250" xml:space="preserve">Oportet enim prius, (ut aiunt Philoſophi,) quid no-
                <lb/>
              minis rerum intelligere, id eſt quo quœque uocabulo nominetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12251" xml:space="preserve">Nec ſolum in uocabulis, ſed etiam in formis
                <lb/>
              dicendi poſita eſt difficultas, nec licet in arte tradenda, in qua breuitas requiritur, amplitudinem ſermonis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12252" xml:space="preserve">
                <lb/>
              circuitus orationis adhibere. </s>
              <s xml:id="echoid-s12253" xml:space="preserve">memoriœ enim inſeruiendum eſt breuitate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12254" xml:space="preserve">ordine.</s>
              <s xml:id="echoid-s12255" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12256" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Cvm</emph>
              ergo ea per ſe non ſint aperta, nec pateant in eorum conſuetudine nomina, tum etiam præ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.188-06" xlink:href="note-514.01.188-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>