Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (168) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div438" type="section" level="2" n="77">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12772" xml:space="preserve">
                <pb o="168" file="514.01.200" n="200" rhead="LIBER"/>
              libus, quæ epiſtylij loco imponebantur, eæ trabes a tertijs columnis illius lateris, quod erat ad pronaum ædis
                <lb/>
              Auguſti reſpiciebant, tertiæ enim eran:</s>
              <s xml:id="echoid-s12773" xml:space="preserve">, idest loco tertio diſpoſitæ duabus medijs ſublatis, procurrebant ad
                <lb/>
              antas pronai ædis Auguſti.</s>
              <s xml:id="echoid-s12774" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12775" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              trabes contra capitula ex fulcimentis diſpoſitæ pilæ ſunt collocatæ, altæ pedibus tribus,
                <lb/>
              latæ quoquo uerſus quaternis.</s>
              <s xml:id="echoid-s12776" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12777" xml:space="preserve">Hæpilæ Zophori loco diſpoſitæ ſumptus imminuunt magnitudinem, quo uero modo diſpoſitæ erant ortho-
                <lb/>
              graphia huius baſilicæ ostendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s12778" xml:space="preserve">erant enim contra capitula columnarum tanquam fulcra inuicem diſtantes
                <lb/>
              interuallo capitulorum.</s>
              <s xml:id="echoid-s12779" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12780" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              eas ex duobus tignis bipedalibus trabes euerganeæ circa ſunt collocatæ, quibus inſuper
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-01" xlink:href="note-514.01.200-01a" xml:space="preserve">10</note>
              tranſtra cum capreolis contra zophoros, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12781" xml:space="preserve">antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12782" xml:space="preserve">parietes pronai collocata, ſuſtinent unum culmen
                <lb/>
              perpetuæ baſilicæ, alterum a medio ſupra pronaum ædis.</s>
              <s xml:id="echoid-s12783" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12784" xml:space="preserve">Trabes euerganeæ, ideſt compactiles, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12785" xml:space="preserve">affabre, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12786" xml:space="preserve">accurate factæ coronarum loco habebantur, ſed ad ra-
                <lb/>
              tionem tecti collocandi poſita tranſtra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12787" xml:space="preserve">capreolos ( ita enim amplitudo tecti requirebat, ut habetur libro
                <lb/>
              quarto Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s12788" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s12789" xml:space="preserve">) ſuſtinebant, atque ita uniuerſa baſilica a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s12790" xml:space="preserve">deſcripta eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s12791" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12792" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ita</emph>
              faſtigioium duplex nata diſpoſitio, extrinſecus tecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12793" xml:space="preserve">interioris altæ teſtudinis, præſtant
                <lb/>
              ſpeciem uenuſtam. </s>
              <s xml:id="echoid-s12794" xml:space="preserve">Item ſublata epiſtyliorum ornamenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12795" xml:space="preserve">columnarum, pluteorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12796" xml:space="preserve">ſuperiorum
                <lb/>
              diſtributio. </s>
              <s xml:id="echoid-s12797" xml:space="preserve">operoſam detrahit moleſtiam, ſumptusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12798" xml:space="preserve">imminuit ex magna parte ſummam, ipſæ uero
                <lb/>
              columnæ in altitudine perpetua ſub trabe teſtudinis perductæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12799" xml:space="preserve">magnificentiam impenſæ & </s>
              <s xml:id="echoid-s12800" xml:space="preserve">autho-
                <lb/>
              ritatem operi adaugere uidentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s12801" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12802" xml:space="preserve">Aſpectus uenustus, laboris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12803" xml:space="preserve">ſumptus imminutio, magnificentiæ impenſæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12804" xml:space="preserve">authoritatis operi adaucta
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-02" xlink:href="note-514.01.200-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſpecies commendabilem Vitruuianam baſilicam fecere. </s>
              <s xml:id="echoid-s12805" xml:space="preserve">Tectum enim ſuperius, ac culmen interioris testudi-
                <lb/>
              nis uenuſtatem præbebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s12806" xml:space="preserve">Epiſtylia, Zophori, pluteiq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s12807" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12808" xml:space="preserve">cætera ornamenta columnarum ſublata impenſam,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s12809" xml:space="preserve">laborem imminuebant; </s>
              <s xml:id="echoid-s12810" xml:space="preserve">nam parastatæ, pilæ, trabes euerganeæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12811" xml:space="preserve">compactiles loco eorum ornamentorum
                <lb/>
              poſitæ, ut ex materia factæ, labori, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12812" xml:space="preserve">ſumptui parcebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12813" xml:space="preserve">Altitudo etiam columnarum authoritatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12814" xml:space="preserve">
                <lb/>
              magnificentiam impenſæ ferebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12815" xml:space="preserve">duplex enim in altitudine columnarum ordo laborem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12816" xml:space="preserve">impenſam re ue-
                <lb/>
              ra adauxiſſet, nam epistylia, plutei, ornamentaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12817" xml:space="preserve">geminata fuiſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12818" xml:space="preserve">Cæterum & </s>
              <s xml:id="echoid-s12819" xml:space="preserve">res poſtulabat, ut ex ma-
                <lb/>
              teria trabes conficerentur, nam lapideæ, aut marmoreæ trabes ob diſtantiam intercolumniorum ( ut ait libro
                <lb/>
              tertio ) periculo ne frangerentur, fuiſſent.</s>
              <s xml:id="echoid-s12820" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div455" type="section" level="2" n="78">
            <head xml:id="echoid-head81" style="it" xml:space="preserve">De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12821" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">AErarivm</emph>
              , carcer, curia foro ſunt cõiungenda, ſed ita, uti magnitudo ſymmetrię eorũ, quę
                <lb/>
              eſt foro proxima reſpondeat, maxime quidẽ curia imprimis eſt facienda ad dignitatẽ mu-
                <lb/>
              nicipij, ſiue ciuitatis. </s>
              <s xml:id="echoid-s12822" xml:space="preserve">Et ſi quadrata erit, quantum habuerit latitudinis. </s>
              <s xml:id="echoid-s12823" xml:space="preserve">dimidiaaddita con-
                <lb/>
              ſtituatur altitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s12824" xml:space="preserve">Sin autem oblonga fuerit, longitudo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12825" xml:space="preserve">latitudo componatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12826" xml:space="preserve">ſum-
                <lb/>
              ma compoſita, eius dimidia pars ſub lacunarijs altitudini detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12827" xml:space="preserve">præterea præcingendi ſunt parietes me-
                <lb/>
              dij coronis ex inteſtino opere, aut albario ad dimidiam partem altitudinis, quæ ſinon erunt, uox ibi
                <lb/>
              diſputantium elata in altitudinem intellectui non poterit eſſe audientibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s12828" xml:space="preserve">Cum autem coronis præ-
                <lb/>
              cincti parietes erunt, uox ab ijs morata, priuſquam in aere elata diſsipetur, auribus erit intellecta.</s>
              <s xml:id="echoid-s12829" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12830" xml:space="preserve">Aerarium locus erat, in quo publica pecunia reponebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12831" xml:space="preserve">Romani autem actus omnes publicos, ſenatus
                <lb/>
              decreta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12832" xml:space="preserve">libros elephantinos in ærario ſeruabant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12833" xml:space="preserve">Suetonius nominum libros in ærario inuentos Cæſarem
                <lb/>
              comburi feciſſe dicit, ut omnem odij occaſionem tolleret. </s>
              <s xml:id="echoid-s12834" xml:space="preserve">Erat autem ærarium in Romano foro in æde Saturni,
                <lb/>
              inquiunt enim Saturnum primum cudendæ monetæ authorem fuiſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s12835" xml:space="preserve">Quomodo autem ærarium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12836" xml:space="preserve">carcer di-
                <lb/>
              ſponatur non dicit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s12837" xml:space="preserve">Sunt enim fori partes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12838" xml:space="preserve">Architecti iudicio relictæ, quoniam ex certa neceſſitate con-
                <lb/>
              ſtituuntur, huiuſmodi ſunt granaria, armamentaria, naualia, emporia. </s>
              <s xml:id="echoid-s12839" xml:space="preserve">Hæ autem fabricæ tutiſſima loca, ex-
                <lb/>
              pedita tamen, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12840" xml:space="preserve">prompta requirunt, murorum altitudine, cuſtodum uigilantia, mulctæ indictione ab inſidijs
                <lb/>
              tuta eſſe debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12841" xml:space="preserve">Nos granaria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12842" xml:space="preserve">ærarium foro coniuncta habemus, armamentaria in baſilica, uel curia ipſa.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12843" xml:space="preserve">Aerarium Iacobi Sanſouini opus, in quo æs, aurum, argentum flatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12844" xml:space="preserve">cuditur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12845" xml:space="preserve">conſeruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12846" xml:space="preserve">ibi quoque
                <lb/>
              præfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12847" xml:space="preserve">magiſtratus quidam ſunt, qui tam monetæ cudendæ, quàm depoſitis, quæ ad incredibilem ſummam
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-05" xlink:href="note-514.01.200-05a" xml:space="preserve">50</note>
              perueniunt, præeſſe ſolent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12848" xml:space="preserve">Nauale tam tutum, tam amplum, tam omni copiarum genere auctum habemus,
                <lb/>
              ut mirum eſſet, ſi id multi Reges opulenti longo ſtudio comparare poſſent.</s>
              <s xml:id="echoid-s12849" xml:space="preserve">. Sub baſilica ſunt carceres. </s>
              <s xml:id="echoid-s12850" xml:space="preserve">ad baſi-
                <lb/>
              licam prope templum est magis magnificum, quàm recte diſpoſitum, cuius frons columnarum multitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12851" xml:space="preserve">
                <lb/>
              pulchritudine ſatis ornata, authoritatem quandam foro ampliſſimo addere conſpicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12852" xml:space="preserve">Sed hæc aliàs.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12853" xml:space="preserve">Antiquitus tria Carcerum genera habebantur, unum immodeſtorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12854" xml:space="preserve">petulantium, qui ibi detinebantur,
                <lb/>
              ut ab incontinentia morum, ad uitæ frugem ducerentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s12855" xml:space="preserve">id nunc dementibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12856" xml:space="preserve">maniacis datur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12857" xml:space="preserve">Alterum
                <lb/>
              erat eorum, qui ære alieno obnoxij erant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12858" xml:space="preserve">Tertium in quo trudebantur rei, perfidiq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s12859" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12860" xml:space="preserve">ſcelerati uiri, aut
                <lb/>
              iam damnati, aut mox damnandi. </s>
              <s xml:id="echoid-s12861" xml:space="preserve">hæc genera ſatis erant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12862" xml:space="preserve">nam hominum errata, aut ab immodeſtia, aut a con-
                <lb/>
              tumacia, aut a peruerſitate oriuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12863" xml:space="preserve">Immodeſtiæ primum, contumaciæ alterum, peruerſitati tertium genus
                <lb/>
              datur; </s>
              <s xml:id="echoid-s12864" xml:space="preserve">amplius primum, arctius alterum, arctiſſimum tertium genus conſtituendum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s12865" xml:space="preserve">in omnibus altitudo,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-06" xlink:href="note-514.01.200-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>