Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.60.] Proœmium.
[1.61.] De ſacrarum Aedium compoſitione , & ſymmetrijs, & corpo-ris humani menſura. # Cap. I.
[1.62.] TABVLASEX QVANTITATVM Proportione respondentivm.
[1.63.] De quinque Aedium ſpeciebus. # Cap. II.
[1.64.] De fundationibus, & columnis, atque earum ornatu, & epiſtylijs, tam in locis ſolidis quàm in congeſtitijs. # Cap. III.
[1.65.] M. VITR V VII DE ARCHITECTVRA LIBER QVARTVS.
[1.66.] Proœmium.
[1.67.] De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-uentione. # Cap. I.
[1.68.] De ornamentis columnarum: # Cap. II.
[1.69.] De ratione Dorica. # Cap. III.
[1.70.] De interiore Cellarum, & Pronai diſtributione. # Cap. IIII.
[1.71.] De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.
[1.72.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium rationibus. # Cap. VI.
[1.73.] De Tuſcanicis rationibus ædium ſacrarum. # Cap. V II.
[1.74.] De aris Deorum or dinandis. # Cap. VIII.
[1.75.] Finis Quarti Libri.
[1.76.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER QVINTVS. Proœmium.
[1.77.] De foro, eius{q́ue} diſpoſitione. # Cap. I.
[1.78.] De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.
[1.79.] De Theatro, eius ſalubri conſtitutione. # Cap. III.
[1.80.] De Harmonia ſecundum Aristoxeni traditio-nem. # Cap. IIII.
[1.81.] Sequens diagramma ostendit, quæ hactenus a Vitruuio, & a nobis dicta ſunt.
[1.82.] De Theatris uaſis # Cap. V.
[1.83.] De conformatione theatri facienda. # Cap. VI.
[1.84.] THEATRI LATINORVM VESTIGIVM.
[1.85.] De tecto porticus Theatri. Cap. Vll.
[1.86.] De tribus ſcenarum generibus. Cap. VIII.
[1.87.] De porticibus poſt ſcenam, & ambulationibus. Cap. IX.
[1.88.] De balnearum diſpoſitionibus, & partibus. Cap. X.
[1.89.] De palæſtrarum ædiificatione, & xyſtis.#Cap.#XI.
< >
page |< < (100) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div312" type="section" level="2" n="63">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9038" xml:space="preserve">
                <pb o="100" file="514.01.132" n="132" rhead="LIBER"/>
              uniuerſalis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9039" xml:space="preserve">indistinctæ ad claram perceptionem propius peruenimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9040" xml:space="preserve">Similis ratio in mente cernitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9041" xml:space="preserve">Ideo
                <lb/>
              Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9042" xml:space="preserve">indiſtinctam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9043" xml:space="preserve">confuſam quandam Aedium perceptionem, quæ aſpectui ſubiecta eſt, non ſine ratione
                <lb/>
              propoſuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9044" xml:space="preserve">eamq́ue a figura, quæ commune ſenſile eſt, deſumpſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9045" xml:space="preserve">Accedentes autem ad ædes proprius, ſpa-
                <lb/>
              tia & </s>
              <s xml:id="echoid-s9046" xml:space="preserve">interualla columnarum conſideramus . </s>
              <s xml:id="echoid-s9047" xml:space="preserve">Hæc ſpatia cum in alijs ædibus conferta ſint, in alijs remiſſa,
                <lb/>
              in alijs quoque laxiora, oculis præbent diuerſa rerum diſcrimina, effectusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9048" xml:space="preserve">uarios reddunt; </s>
              <s xml:id="echoid-s9049" xml:space="preserve">nam uel dignita-
                <lb/>
              tem, uel iucunditatem, uel aſperitatem quandam præſeferunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9050" xml:space="preserve">Cæterum non ſine regulis efficiuntur huiuſmo-
                <lb/>
              di ſpatia, quemadmodum docebit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9051" xml:space="preserve">Ex interuallis igitur, fpatijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9052" xml:space="preserve">columnarum quinque ædium ſpecies in-
                <lb/>
              ueniuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9053" xml:space="preserve">Quarum nomina hæc ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9054" xml:space="preserve">Pycnoſtylos, ſyſtylos, Diaſtylos, Aræostylos, Euſtylos. </s>
              <s xml:id="echoid-s9055" xml:space="preserve">Quid uero hæc
                <lb/>
              ſibi nomina uelint, exponit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9056" xml:space="preserve">inde interuallorum regulas in quaq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9057" xml:space="preserve">ſpecie inſtituit; </s>
              <s xml:id="echoid-s9058" xml:space="preserve">mox ad partiales deſcri-
                <lb/>
              ptiones magis deueniens; </s>
              <s xml:id="echoid-s9059" xml:space="preserve">de contracturis columnarum, quæ fiunt in ſummis; </s>
              <s xml:id="echoid-s9060" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s9061" xml:space="preserve">de adiectionibus, quæ fiunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-01" xlink:href="note-514.01.132-01a" xml:space="preserve">10</note>
              in medijs columnis, ſermonem facit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9062" xml:space="preserve">Ac demum in tertio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9063" xml:space="preserve">poſtremo huius uoluminis capite de fundatio-
                <lb/>
              nibus præcepta tradit, ac paulatim ad baſes, columnarum ornamenta, capitula, trabes, zophoros, coronas,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s9064" xml:space="preserve">faſtigia peruenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9065" xml:space="preserve">Ita ut Ionicumgenus hoc libro perficiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9066" xml:space="preserve">Pycnoſtylos igitur eſt quod crebris columnis
                <lb/>
              conſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9067" xml:space="preserve">Confertum genus uocat Albertus, Syſtylos paulò remißioribus, ſub confertum idem nominat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9068" xml:space="preserve">Dia-
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.132-01" xlink:href="fig-514.01.132-01a" number="25">
                  <description xml:id="echoid-description17" xml:space="preserve">I. Orthographia.
                    <lb/>
                  O. Sciographia dipteros.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables16" xml:space="preserve">I O</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-02" xlink:href="note-514.01.132-02a" xml:space="preserve">20</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-03" xlink:href="note-514.01.132-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſtylos amplius patentibus ſubdiſpanſa ſpecies appellatur ab eodem. </s>
              <s xml:id="echoid-s9069" xml:space="preserve">Aræstylos diſpanſa, rarius quàm opor-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-04" xlink:href="note-514.01.132-04a" xml:space="preserve">40</note>
              teat inter ſe diductis . </s>
              <s xml:id="echoid-s9070" xml:space="preserve">Sed quomodo rarius quàm oporteat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9071" xml:space="preserve">ergo faciendum est aliquid aliter quàm oportet?
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9072" xml:space="preserve">minimè. </s>
              <s xml:id="echoid-s9073" xml:space="preserve">Sed infra buius ratio reddetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9074" xml:space="preserve">quomodo fiet quod oportet , ex eo quod fieri non oportere uidetur ,
                <lb/>
              oſtendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9075" xml:space="preserve">{ Euſtylos interuallorum iusta diſtributione.</s>
              <s xml:id="echoid-s9076" xml:space="preserve">} Quaratione autem ſingulæ ſpecies ordinentur, sta-
                <lb/>
              tim demonſtrat, inquiens.</s>
              <s xml:id="echoid-s9077" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9078" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              Pycnoſtylos eſt cuius intercolumnio unius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9079" xml:space="preserve">dimidiatæ columnæ craſsitudo interponi po
                <lb/>
              teſt, quemadmodum eſt Diui Iulij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9080" xml:space="preserve">in foro Veneris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9081" xml:space="preserve">ſi quę aliæ ſic ſunt compoſitæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9082" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9083" xml:space="preserve">Conferta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9084" xml:space="preserve">denſa ſpecies, quæ Pycnoſtylos dicitur, ea eſt cuius intercolumnia ſingula ſunt craſſitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9085" xml:space="preserve">
                <lb/>
              dimidiatæ columnæ ſpatio. </s>
              <s xml:id="echoid-s9086" xml:space="preserve">Craſſitudinem intelligo diametrum imæ columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9087" xml:space="preserve">huius exemplum inuenies in ue-
                <lb/>
              ſtigio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9088" xml:space="preserve">ichnographia ſuperiori, ædis ſcilicet, quæ hypethros nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9089" xml:space="preserve">Exemplar uero eorum templorum,
                <lb/>
              quæ Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9090" xml:space="preserve">adducit, nullum reſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9091" xml:space="preserve">Veneri autem genitrici Cæſar dictator ædem instruxit.</s>
              <s xml:id="echoid-s9092" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9093" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              ſyſtylos eſt in qua duarum columnarum craſsitudo in intercolumnio poterit collocari, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9094" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſpirarum plinthides æque magnæ ſint eo ſpatio, quod fuerit inter duas plinthides, quemadmodum eſt
                <lb/>
              Fortunæ æqueſtris ad theatrum lapideum , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9095" xml:space="preserve">reliquæ, quæ eiſdem rationibus ſunt compoſitæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9096" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9097" xml:space="preserve">Plinthides ſunt imæ baſium partes, ideo nuncupatæ, quia forma earum laterum formas uidentur habere;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9098" xml:space="preserve">Plinthi enim lateres a Græcis dicuntur, qui forma quadrata constant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9099" xml:space="preserve">Plinthum ergo tam magnam eſſe Vi-
                <lb/>
              tr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9100" xml:space="preserve">dicit, quantum eſt ſpatium inter duas plinthos. </s>
              <s xml:id="echoid-s9101" xml:space="preserve">Exemplum huius eſt in Ichnographia ſuperiori eius formæ,
                <lb/>
              quædipteros nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9102" xml:space="preserve">Theatrum lapideum Philander intelligit theatrum Pompeij, quod manſurum primus
                <lb/>
              omnium extruxit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9103" xml:space="preserve">id igne conſumptum reſtaurauit Tiberius, poſt C. </s>
              <s xml:id="echoid-s9104" xml:space="preserve">Caligula. </s>
              <s xml:id="echoid-s9105" xml:space="preserve">inde Claudius. </s>
              <s xml:id="echoid-s9106" xml:space="preserve">Postremo Go-
                <lb/>
              thorum Rex Theodoricus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9107" xml:space="preserve">Eius ueſtigia dicuntur eſſe, quæ in campo Floræ in ſtabulo Vrſinorum uiſuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9108" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Quoduero ad fortunam equeſtrem attinet, notandum quod Tacitus libro 14. </s>
              <s xml:id="echoid-s9109" xml:space="preserve">refert, Equites pro Augustæ ua-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.132-06" xlink:href="note-514.01.132-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>