Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.60.] Proœmium.
[1.61.] De ſacrarum Aedium compoſitione , & ſymmetrijs, & corpo-ris humani menſura. # Cap. I.
[1.62.] TABVLASEX QVANTITATVM Proportione respondentivm.
[1.63.] De quinque Aedium ſpeciebus. # Cap. II.
[1.64.] De fundationibus, & columnis, atque earum ornatu, & epiſtylijs, tam in locis ſolidis quàm in congeſtitijs. # Cap. III.
[1.65.] M. VITR V VII DE ARCHITECTVRA LIBER QVARTVS.
[1.66.] Proœmium.
[1.67.] De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-uentione. # Cap. I.
[1.68.] De ornamentis columnarum: # Cap. II.
[1.69.] De ratione Dorica. # Cap. III.
[1.70.] De interiore Cellarum, & Pronai diſtributione. # Cap. IIII.
[1.71.] De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.
[1.72.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium rationibus. # Cap. VI.
[1.73.] De Tuſcanicis rationibus ædium ſacrarum. # Cap. V II.
[1.74.] De aris Deorum or dinandis. # Cap. VIII.
[1.75.] Finis Quarti Libri.
[1.76.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER QVINTVS. Proœmium.
[1.77.] De foro, eius{q́ue} diſpoſitione. # Cap. I.
[1.78.] De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.
[1.79.] De Theatro, eius ſalubri conſtitutione. # Cap. III.
[1.80.] De Harmonia ſecundum Aristoxeni traditio-nem. # Cap. IIII.
[1.81.] Sequens diagramma ostendit, quæ hactenus a Vitruuio, & a nobis dicta ſunt.
[1.82.] De Theatris uaſis # Cap. V.
[1.83.] De conformatione theatri facienda. # Cap. VI.
[1.84.] THEATRI LATINORVM VESTIGIVM.
[1.85.] De tecto porticus Theatri. Cap. Vll.
[1.86.] De tribus ſcenarum generibus. Cap. VIII.
[1.87.] De porticibus poſt ſcenam, & ambulationibus. Cap. IX.
[1.88.] De balnearum diſpoſitionibus, & partibus. Cap. X.
[1.89.] De palæſtrarum ædiificatione, & xyſtis.#Cap.#XI.
< >
page |< < (122) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <pb o="122" file="514.01.154" n="154"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div367" type="section" level="2" n="65">
            <head xml:id="echoid-head66" xml:space="preserve">M. VITR V VII DE
              <lb/>
            ARCHITECTVRA
              <lb/>
            LIBER QVARTVS.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div368" type="section" level="2" n="66">
            <head xml:id="echoid-head67" style="it" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10481" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">CVm</emph>
              animaduertiſſem, Imperator, plures de Architectura, præcepta, uolu-
                <lb/>
              minaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10482" xml:space="preserve">commentariorum non ordinata, ſed incepta, uti particulas errabun
                <lb/>
              das reliquiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s10483" xml:space="preserve">Dignam & </s>
              <s xml:id="echoid-s10484" xml:space="preserve">utiliſsimam rem putaui, antea diſciplinæ cor-
                <lb/>
              pus ad perfectam ordinationem perducere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10485" xml:space="preserve">præſcriptas in ſingulis uo-
                <lb/>
              luminibus ſingulorum generum qualitates explicare. </s>
              <s xml:id="echoid-s10486" xml:space="preserve">Itaque, Cæſar, primo
                <lb/>
              uolumine tibi de officio eius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10487" xml:space="preserve">quibus eruditum eſſe rebus Architectum
                <lb/>
              oporteat, expoſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10488" xml:space="preserve">Secundo de copijs materiæ, ex quibus æ diſicia con-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-02" xlink:href="note-514.01.154-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſtituuntur, diſputaui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10489" xml:space="preserve">Tertio autem de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s10490" xml:space="preserve">de earum generum uarietate, quasq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10491" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10492" xml:space="preserve">quot ha beant ſpecies, earumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10493" xml:space="preserve">,
                <lb/>
              quæ ſint in ſingulis generibus diſtributiones, ex tribusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10494" xml:space="preserve">generibus, quæ ſubtiliſsimas haberent pro-
                <lb/>
              portionibus modulorum qualitates, Ionici generis mores docui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10495" xml:space="preserve">Nunc in hoc uolumine de Doricis,
                <lb/>
              Corinthijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10496" xml:space="preserve">inſtitutis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10497" xml:space="preserve">omnibus dicam, eorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10498" xml:space="preserve">diſcrimina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10499" xml:space="preserve">proprietates explicabo.</s>
              <s xml:id="echoid-s10500" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10501" xml:space="preserve">Libro quarto abſoluitur negocium uniuerſum, quod ad publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10502" xml:space="preserve">quæ ad religionem pertinent.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10503" xml:space="preserve">Quare cum ratione a Vitruuio factum puto, cum huic libro proœmium, quemadmodum reliquis non appoſue-
                <lb/>
              rit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10504" xml:space="preserve">ut enim ſatietatem fugeret, tertio libro finem impoſuit, cum iam inceptam materiam perſequi deberet. </s>
              <s xml:id="echoid-s10505" xml:space="preserve">Di-
                <lb/>
              ctum igitur eſt in tertio, quicquid ad Ionicum genus pertinebat, ſed prius figur arum ædium aſpectus, tanquam
                <lb/>
              principia, ſpecies, diſpoſitionesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10506" xml:space="preserve">conſtitutæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10507" xml:space="preserve">mox fundationes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10508" xml:space="preserve">ornamenta columnarum, quæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10509" xml:space="preserve">ſubtiliſſi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-03" xlink:href="note-514.01.154-03a" xml:space="preserve">30</note>
              mas habent proportionibus modulorum qualitates, abſoluta ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10510" xml:space="preserve">In quarto de Corinthijs, Doricisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10511" xml:space="preserve">inſtitutis
                <lb/>
              diſputatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10512" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10513" xml:space="preserve">primo capite origines, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10514" xml:space="preserve">inuentiones columnarum perquiruntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10515" xml:space="preserve">Corinthium genus abſolui-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10516" xml:space="preserve">In ſecundo de ornamentis, quæ ſuper columnas imponuntur, diſſeritur, a quibus principijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10517" xml:space="preserve">origini-
                <lb/>
              bus ſunt inuenta, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10518" xml:space="preserve">tota materiatione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10519" xml:space="preserve">tecto. </s>
              <s xml:id="echoid-s10520" xml:space="preserve">ſequenti capite de ratione Dorica præcepta dantur, capi-
                <lb/>
              tulum, trabs, triglyphus, corona, deſcribitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10521" xml:space="preserve">Distributio uniuerſa eius generis ostenditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10522" xml:space="preserve">ſtriæ deſignantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10523" xml:space="preserve">Quarto de interiore cellarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10524" xml:space="preserve">pronai diſtributione ſermo inſtituitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10525" xml:space="preserve">Quinto quod ad decorem pertinet,
                <lb/>
              exigitur, de ædibus ſcilicet constituendis ſecundum regiones. </s>
              <s xml:id="echoid-s10526" xml:space="preserve">Sexto de ostiorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10527" xml:space="preserve">antepagmentorum ſacra-
                <lb/>
              rum ædium rationibus, triaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10528" xml:space="preserve">ostiorum genera tractantur Doricum, Ionicum, Atticurges. </s>
              <s xml:id="echoid-s10529" xml:space="preserve">Quoniam uero ge-
                <lb/>
              nera aliqua ædium ſupererant, ut de omnibus diceret capite ſeptimo Tuſcanicas, rotundas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10530" xml:space="preserve">compoſitas ædes
                <lb/>
              collocat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10531" xml:space="preserve">poſtremo tandem aras, quarum cauſa ædes fiunt, breuiter imponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10532" xml:space="preserve">Vniuerſumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10533" xml:space="preserve">ſacri ædiſicij genus
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-04" xlink:href="note-514.01.154-04a" xml:space="preserve">40</note>
              concludit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10534" xml:space="preserve">Quanquam uero proœmium quemadmodum reliquis uoluminibus, etiam quarto non apponit, est
                <lb/>
              tamen quod aduertendum ſit in hac propoſitione. </s>
              <s xml:id="echoid-s10535" xml:space="preserve">nam cum doceat de quibus dictum ſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10536" xml:space="preserve">de quibus dicen-
                <lb/>
              dum, figura utitur ad perſpicuitatem pertinente. </s>
              <s xml:id="echoid-s10537" xml:space="preserve">vbi autem dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10538" xml:space="preserve">{Tertio de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,}
                <lb/>
              innuit figurarum aſpectus. </s>
              <s xml:id="echoid-s10539" xml:space="preserve">ubi autem dicit {& </s>
              <s xml:id="echoid-s10540" xml:space="preserve">de earum gencrum uarietate,} intelligit ædium ſpecies ab
                <lb/>
              intercolumnijs ſumptas, in quibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10541" xml:space="preserve">illa intelliguntur, quasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10542" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10543" xml:space="preserve">quot habeant ſpecies, earumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10544" xml:space="preserve">quæ ſunt in
                <lb/>
              ſingulis generibus distributiones.</s>
              <s xml:id="echoid-s10545" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div371" type="section" level="2" n="67">
            <head xml:id="echoid-head68" style="it" xml:space="preserve">De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-
              <lb/>
            uentione. # Cap. I.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10546" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">COlvmnae</emph>
              Corinthiæ, præter capitula, omnes ſymmetrias habent, uti Ionicæ, ſed capi-
                <lb/>
              tulorum altitudines efficiunt eas pro rata excelſiores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10547" xml:space="preserve">graciliores, quod Ionici capi-
                <lb/>
              tuli altitudo, tertia pars eſt craſsitudinis columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10548" xml:space="preserve">Corinthij tota craſsitudo ſcapi. </s>
              <s xml:id="echoid-s10549" xml:space="preserve">Igi-
                <lb/>
              tur quod duæ partes e craſsitudine columnarum capitulis Corinthiorum adijciuntur, ef-
                <lb/>
              ficiunt excelſitate ſpeciem earum graciliorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s10550" xml:space="preserve">Cætera membra, quæ ſupra columnas imponuntur, aut
                <lb/>
              e Doricis ſymmetrijs, aut Ionicis moribus in Corinthijs columnis collocantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10551" xml:space="preserve">quod ipſum Corin-
                <lb/>
              thium genus propriam coronarum, reliquorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10552" xml:space="preserve">ornamentorum non habuerit inſtitutionem, ſed aut
                <lb/>
              e triglyphorum rationibus mutuli in coronis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10553" xml:space="preserve">in epiſtylijs guttæ Dorico more diſponuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10554" xml:space="preserve">aut´ex
                <lb/>
              Ionicis inſtitutis zophori ſcalpturis ornati cum denticulis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10555" xml:space="preserve">coronis diſtribuuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10556" xml:space="preserve">Ita e generibus
                <lb/>
              duobus capitulo interpoſito, tertium genus in operibus eſt procreatum.</s>
              <s xml:id="echoid-s10557" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>